شیوع مصرف قلیان در کرمان

روزهای تابستان سپری شد و این در حالی است که این تعطیلات در کرمان با افزایش عرضه و مصرف قلیان در سکوت مسئولان گذشت. 

به گزارش مهر، چند سال قبل بود که عرضه قلیان در بسیاری از واحدهای صنفی از جمله رستوران‌ها و چایخانه‌ها محدود شد؛ اما در سال جاری گویی عرضه قلیان عرصه باز‌تری به خود دید و جوانان اوقات فراغت خود را لابه‌لای دود قلیان و تنباکو سپری کردند. 

کافی است به پارک‌ها و مراکز تفریحی کرمان سری بزنید؛ به سادگی می‌توان در بیشتر پارک‌های بزرگ کرمان از جمله بوستان جنگلی، بوستان پردیسان و حتی هفت‌باغ و رستوران‌های مناطق گردشگری از جمله ماهان، ده بالا، کوهپایه و جوپار مراکزی را مشاهده کنید که به صورت ویژه فقط قلیان اجاره می‌دهند و محل استعمال آن نیز در پارک‌ها و مکان‌های عمومی است. این اماکن جدا از ده‌ها واحد صنفی هستند که در سراسر شهر کرمان قلیان عرضه می‌کنند. 

هرچند در سال‌های گذشته شورای سلامت استان کرمان دغدغه بیشتری در خصوص جلوگیری از عرضه قلیان در مکان‌های عمومی داشت، این روزها کمتر نگرانی در این زمینه وجود دارد و استفاده قلیان در بین دختران و زنان نیز در اماکن عمومی افزایش یافته است. 


تجارت غیرقانونی تنباکوی میوه‌ای

طبق گزارش‌ها سالانه بین ۲۰ تا ۳۰ هزار تن انواع تنباکو به خصوص تنباکوی میوه‌ای وارد کشور می‌شود که بخش اعظم آن به صورت قاچاق است. ضمن این‌که طبق اعلام منابع پزشکی این تنباکوها در مراکز غیرقانونی تولید می‌شوند و دارای سمومی هستند که می‌تواند سلامت قشر جوان را با چالش جدی مواجه کند. 

عرضه قلیان در مراکزی که اصولاً چنین کاربری نیز برای آن‌ها تعریف نشده است یکی از نگرانی‌های جدی است. 

 رستوران‌ها، سوپرمارکت‌های نزدیک اماکن عمومی و چایخانه‌ها به مرکز تجمع جوانانی تبدیل می‌شوند که در خلأ برنامه‌‌ریزی مناسب برای اوقات فراغت، خود را در دود قلیان غرق می‌کنند. 

تجارت، واردات و تولید و عرضه تنباکوی میوه‌ای آن‌قدر پردرآمد است که علی‌رغم دغدغه‌های کارشناسان بهداشت و درمان در سکوت و زیر پوست شهر در حال گسترش است. 

نکته جالب توجه این‌که بیشتر این تنباکوها که به سادگی در سوپرمارکت‌های کرمان با قیمت بسیار اندک و با نام‌های عربی از جمله الواحه، المزایا، الشرق و الحمرا، النخل و الفاخر عرضه می‌شوند که مبدأ این تنباکو‌ها قبل از ارسال به ایران کشور امارات است و سودجویان از آن سوی آب بازار خود را در ایران جست‌‌و‌جو می‌کنند. 

تقریباً در بیشتر محله‌های شهر کرمان می‌توان مغازه‌های فروش قلیان‌های رنگارنگ را مشاهده کرد؛ همچنین مغازه‌های متعدد زغال‌فروشی نیز در دسترس جوانان است و هر کدام درآمد مطلوبی در بیشتر ایام سال دارند. 


سودجویان سلامت جوانان را قربانی می‌کنند

یکی از فروشندگان قلیان می‌گوید: مصرف قلیان در بین نسل جوان طرفداران زیادی دارد و دختر و پسر ندارد. خانواده‌ها هم آن‌قدر که در زمینه کشیدن سیگار حساسیت دارند، در خصوص مصرف قلیان بین جوانان آگاهی ندارند. به همین دلیل تصور می‌کنند یک تفریح سالم است. 

«محمد» می‌افزاید: در این مغازه در کنار فروش قلیان اقلام دیگر از جمله تنباکو، زغال و بخش‌های دیگر قلیان که به مرور زمان خراب می‌شوند فروخته می‌شود و درآمد روزانه من حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان است. 

این فروشنده قلیان می‌گوید: مشتریان ما افرادی هستند که در خانه قلیان می‌کشند، اما چایخانه‌ها و قلیانخانه‌ها درآمد بسیار بیشتری دارند. یک قلیان حدود ۵۰ هزار تومان قیمت دارد و نرخ یک بسته تنباکو ۲ تا ۵ هزار تومان است که برای حدود ۱۰ بار مصرف کافی است، زغال هم قیمت زیادی ندارد؛ اما به ازای هر بار استعمال قلیان بین ۲۵ تا ۴۰ هزار تومان، بسته به مکانی که مراجعه می‌کنید، هزینه دریافت می‌شود. 


قلیان نسبت به سیگار ضرر بیشتری دارد

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمان می‌گوید: بدون شک قلیان و سیگار دروازه ورود جوانان به سمت مواد مخدر هستند و خانواده‌ها باید به این نکته توجه کنند که قلیان بسیار مضرتر از سیگار است.   «سیدوحید احمدی‌طباطبایی» می‌افزاید: هم‌اکنون مصرف قلیان به یک معضل جدی اجتماعی و بهداشتی در جامعه تبدیل شده و از همه دستگاه‌ها و افرادی که می‌توانند در زمینه کاهش مصرف قلیان تاثیرگذار باشند می‌خواهیم رسالت خود را انجام دهند. 

وی با تاکید بر لزوم انجام طرح‌های دائمی و جمعی برای مقابله با عرضه قلیان می‌گوید: در کنار دستگاه‌های مختلف این مردم هستند که باید بدانند فرزندانشان با مصرف قلیان به سمت انواع بیماری‌ها و مخاطرات اجتماعی گام برمی‌دارند. 

طباطبایی افزود: عرضه قلیان در مکان‌های عمومی باید متوقف شود و در این زمینه اصناف، اتحادیه‌ها، نیروی انتظامی و دادگستری باید همکاری داشته باشند. 


قلیان؛ عامل انتقال سل و هپاتیت

طباطبایی با اشاره به وجود صدها نوع سم و مواد مضر در تنباکوهای میوه‌ای گفت: این مردم هستند که باید به صورت جدی ورود کنند و ضمن بالا بردن آگاهی‌های خود اجازه ندهد فرزندانشان به سمت مصرف قلیان گام بردارند و در کنار آن مسئولان نیز باید دغدغه داشته باشند. 

وی با اشاره به سرطان‌زا بودن بسیاری از مواد موجود در قلیان‌ها ادامه می‌دهد: یکی از دلایل شیوع سرطان افزایش مصرف همین قلیان‌ها در جامعه است. 

وی تاکید می‌کند: قلیان پنجره‌ای است که راه ورود مواد مخدر را به خانه‌ها باز می‌کند. 

طباطبایی با اشاره به مصرف قلیان در بین زنان و کاهش سن مصرف قلیان می‌گوید: مردم باید بدانند نباید سلامت خود را بازیچه دست عده‌ای سودجو کنند که هیچ توجهی به سلامت مردم ندارند. 

وی با اشاره به مصرف مشترک قلیان در چایخانه‌ها می‌گوید: نوع مصرف قلیان زمینه را برای شیوع بیماری‌های مختلفی از جمله سل و هپاتیت فراهم می‌کند. 

وی ادامه می‌دهد: مردم تصور می‌کنند با تعویض سرشلنگ یا شلنگ قلیان می‌توانند از بروز بیماری جلوگیری کنند، در حالی که این بخش از قلیان فقط موجب شیوع ۱۵ درصد از بیماری است و ۸۵ درصد دیگر به مخزن آب مربوط است.


متداول شدن قلیان بین نوجوانان 

استاد پزشکی اجتماعی و پژوهشگر مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی کرمان متداول شدن قلیان بین سنین پایین جامعه را تهدیدی جدی برای مبانی اعتقادی و دینی جوانان برمی‌شمرد. 

«نوذر نخعی» می‌افزاید: جنگ نرم، روشی برای تحمیل اراده و تأمین منافع است که با غلبه بر طرف مقابل، بدون استفاده از قدرت نظامی و روش‌های خشونت‌آمیز اعمال می‌شود. 

وی در ادامه گفت: بیشترین جمعیت هدف مصرف قلیان در افراد کمتر از ۲۵ سال هستند که برخلاف سیگار، در خانم‌ها رواج بیشتری دارد و این امر تبعات غیرقابل جبرانی را در آینده به دنبال خواهد داشت. 

استاد پزشکی اجتماعی و پژوهشگر مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی کرمان در ادامه گفت: شیوع مصرف قلیان (حداقل برای یک بار) در دانشجویان پسر و دختر در دانشگاه‌های کرمان به ترتیب ۵۷ و ۲۸ درصد گزارش شده است که مشخصاً 2 تا چند برابر (بسته به جنسیت) شیوع مصرف سیگار در آنان است. 

نخعی همچنین ادامه داد: در مطالعه‌ای که با روش‌های پرسشنامه‌ای پیشرفته در مورد مصرف مواد از مراجعان مرد به باشگاه‌های بدنسازی سؤال شد، بیشترین ماده مصرفی برای حداقل یک بار قلیان بود که رقم آن به ۷۱ درصد می‌رسید و این در حالی است که رقم متناظر سیگار ۳۴ درصد بود.