حنایی که برای کشاورزان رنگ ندارد

شهرستان دلگان سیستان و بلوچستان پس از رودبار جنوب در استان کرمان که با تولید 25 هزار تن حنا رتبه نخست کشوری را به خود اختصاص داده، جایگاه دوم تولید این محصول خوش‌رنگ و لعاب کشور را دارد. 

به گزارش ایسنا، حنا دارای خواص فراوانی است که زنان جنوب شرق کشور به خصوص سیستان و بلوچستان از گذشته‌های دور تا امروز برای ترسیم اشکال زیبا بر دست و رنگ کردن موی سر خود از آن استفاده می‌کنند و استفاده از آن با فرهنگ مردم به‌ویژه در اعیاد و مراسم عروسی عجین شده است.

 با وجود چنین ظرفیتی حنا از کشاورزان به‌ویژه کشاورزان دلگانی به صورت فله‌ای به دلالان فروخته می‌شود؛ در نتیجه سودی برای این کشاورزان و استان ندارد. از سوی دیگر نبود کارخانه برای فرآوری این محصول نیز به مشکلات کشاورزان دامن زده است. 


کاربرد حنا

کارشناس تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان می‌گوید: حنا کاربردهای بسیاری دارد. 

 «حبیب‌الله طوقی» می‌افزاید: حنا در صنایع رنگرزی و تهیه لوازم آرایشی و بهداشتی، درمان بیماری‌های پوستی، درمان قارچ پوست سر، تقویت مو و رفع شوره سر، رفع اگزما و جلوگیری از عرق دست و پا استفاده می‌شود. 


قطب تولید حنا 

شهرستان دلگان سیستان و بلوچستان پس از رودبار جنوب در استان کرمان که با تولید 25 هزار تن حنا رتبه نخست کشوری را به خود اختصاص داده، جایگاه دوم تولید این محصول خوش‌رنگ و لعاب کشور را داراست. 

مدیر جهاد کشاورزی دلگان می‌گوید: 2500 هکتار از اراضی کشاورزی این شهرستان به کشت حنا اختصاص یافته است که سالانه از این سطح در 3 چین ماه‌های مرداد، مهر و آذر 11 هزار و 250 تن حنا برداشت می‌شود. 

 «سیدغلامرضا سجادی» تعداد افراد شاغل در کار کاشت، داشت و برداشت حنا را در دلگان بیش از 4 هزار نفر اعلام می‌کند و می‌افزاید: این شهرستان با توجه به شرایط اقلیمی مناسب، این قابلیت را دارد که سطح زیر کشت این محصول را هر سال 250 هکتار افزایش دهد تا زمینه اشتغال پایدار صدها نفر دیگر هم فراهم شود. 

مدیر جهاد کشاورزی دلگان در خصوص امکانات فرآوری حنا در این شهرستان می‌گوید: در دلگان یک کارگاه حناسایی کوچک فعال است که پاسخ‌گوی ظرفیت بالای تولید این محصول نیست. 

به گفته سجادی، جهاد کشاورزی دلگان با همکاری بخش خصوصی برای افزایش ظرفیت این کارگاه، اقدام به خرید تجهیزات حناسایی، بسته‌بندی و برندسازی کرده و قرار است در آینده نزدیک این تجهیزات در فضایی بزرگ‌تر نصب و راه‌اندازی شود. 


تجاری‌سازی نشدن حنا 

«بجار بامری»، کشاورز حناکار دلگانی، نبود صنایع فرآوری و بسته‌بندی را عامل مهمی می‌داند که موجب شده حنای دلگان برای کشاورزان منطقه خیلی رنگی نداشته باشد و ارزش افزوده آن نصیب دلالانی شود که آن را خام و با قیمت ناچیز می‌خرند و در استان‌های دیگر و کشور پاکستان فرآوری و بسته‌بندی می‌کنند. 

یکی دیگر از کشاورزان دلگانی هم می‌گوید: از مشکلات اساسی کشاورزان در توسعه کشت حنا در شهرستان دلگان، نبود صنایع مکانیزه کاشت، داشت و برداشت به‌ویژه کارخانه خشک‌کن برگ حناست. 
 «محمد بامری» می‌افزاید: پدرم در زمینه کشت حنا مشغول بوده و من هم به دلیل علاقه، فعالیت در زمین‌هایی را که در آن حنا کشت می‌شود، ادامه دادم. 

وی با اشاره به این‌که تمام کار کاشت، داشت و برداشت حنا از مزارع را کشاورزان نیکشهری و دلگانی انجام می‌دهند، می‌گوید: در نهایت تمام زحمات ما در جیب دلالان می‌رود. 

این کشاورز بلوچ با بیان این‌که حنا خواص دارویی فراوان دارد، می‌افزاید: زنان سیستان و بلوچستان از سالیان گذشته تا به امروز برای ترسیم اشکال زیبا بر دست و پا و رنگ کردن سر خود از حنا استفاده می‌کنند. 
«رستم بامری»، یکی دیگر از کشاورزان دلگانی، می‌گوید: هر سال محصول حنای ما به صورت فله‌ای به عده‌ای دلال فروخته می‌شود و هیچ راه دیگری برای دسترسی به بازار مصرف وجود ندارد. 


نبود زیرساخت‌های فرآوری حنا

فرماندار دلگان پیگیری نشدن توسعه زیرساخت‌های فرآوری حنا را از نقاط ضعف سال‌های گذشته عنوان می‌کند و می‌گوید: در تلاشیم با تخصیص اعتبارات ملی این موانع را رفع کنیم و به بهره‌وری بیشتر این محصول مهم اقتصاد مقاومتی منطقه کمک کنیم. 

 «مجتبی شجاعی» می‌افزاید: با توجه به این‌که استان سیستان و بلوچستان بزرگ‌ترین تولید‌کننده حنا در کشور است و از طرفی بیشترین مصرف‌کننده نیز به شمار می‌رود، محصول حنای استان را دلالان دیگراستان‌ها به علت نبود کارخانه حناسایی و صنایع بسته‌بندی در این استان با قیمت بسیار ارزان می‌خرند و پس از بسته‌بندی با برند همان استان‌ها وارد بازارهای داخلی و خارجی می‌کنند. 

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان نیز در این باره می‌گوید: سطح زیر کشت حنا در سیستان و بلوچستان بیش از 2 هزار هکتار است. 

 «اردشیر شهرکی» ادامه می‌دهد: میانگین برداشت از هر هکتار 4 تن است که با احتساب 3 چین برداشت این محصول، سالانه بیش از 10 هزار تن محصول حنا در استان برداشت و روانه بازار مصرف می‌شود. 

وی می‌افزاید: در هر هکتار از مزارع تولید حنا در شهرستان‌های دلگان و ایرانشهر یک نفر به صورت ثابت و 2 نفر غیرثابت مشغول کار هستند که می‌توان گفت کاشت، داشت و برداشت حنا موجب اشتغال بیش از یک‌هزار نفر در این 2 شهرستان شده است. 


بسته‌بندی با برند غیربومی

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان می‌گوید: محصول حنای دلگان و ایرانشهر را دلالان دیگراستان‌ها به علت نبود کارخانه حناسایی و صنایع بسته‌بندی در این استان می‌خرند و پس از بسته‌بندی با برند همان استان‌ها وارد بازارهای داخلی و خارجی می‌کنند. 

وی با بیان این‌که عمدتاً حنای استان از طریق استان‌هایی که بسته‌بندی را انجام می‌دهند به کشورهای حوزه خلیج فارس و آسیای میانه صادر می‌شود، اضافه می‌کند: نبود کارخانه‌ای که بتوان محصول برداشت‌شده حنا را در آن فرآوری کرد مهم‌ترین مانع سر راه حنای استان است. در حال حاضر سیستان و بلوچستان نیازمند یک کارخانه حناسایی است و انتظار می‌رود بخش خصوصی در این زمینه وارد کار شود. 

شهرکی خشکسالی‌ها و نبود بازاریابی مناسب و عدم شناسایی بازارهای هدف را از دیگر موانع تولید حنا در این استان عنوان می‌کند. 


برگزاری جشنواره گردشگری حنا 

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان از برگزاری جشنواره گردشگری حنا در تابستان امسال در دلگان خبر می‌دهد. 

 «غلامرضا جلالزایی» می‌افزاید: این جشنواره امسال در سطح منطقه‌ای با حضور استان‌های کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان برگزار می‌شود و در سال‌های آینده در سطح ملی و بین‌المللی برگزار خواهد شد. 

وی ادامه می‌دهد: حفظ پوشش گیاهی بومی از جمله حنا از اهداف برگزاری این جشنواره و قرار است از این محصول به عنوان لگو (نمایه) برای معرفی استان سیستان و بلوچستان استفاده شود.