هنرستان در جوار کارخانه

محمد سرابی | روزنامه‌نگار 

 زمانی بود که خانواده‌ها تمایل نداشتند فرزندشان در هنرستان تحصیل کند اما حالا بخش زیادی از دانش‌آموزان در دوراهی بین «نظری» و «هنرستان» تحصیل در هنرستان را انتخاب می‌کنند و «هنرجو» می‌شوند. در ادامه افزایش تعداد هنرستان‌ها، طرح «جوار صنعت» اجرا شد که در آن واحد‌های هنرستانی در کنار کارخانه‌های بزرگ ساخته می‌شوند و دانش‌آموزان سال دهم از همان ابتدا با محیط واقعی کار آشنا خواهند شد تا زمینه‌ای برای اشتغال آینده آنها هم فراهم ‌شود. درباره توسعه بیشتر هنرستان‌ها از یکی از مدیران وزارت آموزش و پرورش سؤال کردیم.
10هزار هنرستان
شاید انبوه تحصیل‌کردگان بدون شغل در رشته‌های نظری باعث شد که هنرستان‌ها مورد توجه اولیای دانش‌آموزان قرار گیرد؛ زیرا نسبت نزدیک‌تری با بازار کار دارد. تعداد هنرستان‌ها به آرامی رشد کرده و حالا بیش از 10هزار واحد فنی و حرفه‌ای در کشور در حال فعالیت هستند. طبق هدف‌گذاری برنامه هفتم توسعه، باید میزان تحصیل در هنرستان‌ها به 50درصد کل دانش‌آموزان متوسطه برسد. یعنی از هر 2 دانش‌آموز، یک نفر در هنرستان و دیگری در رشته‌های نظری تحصیل کند. این هدف دست‌یافتنی به‌نظر می‌رسد زیرا امروز و در دومین سال اجرای این برنامه بیش از 40درصد دانش‌آموزان مقطع «متوسطه دوم» در هنرستان‌ها مشغول تحصیل هستند اما یک مشکل دیگر در راه توسعه هنرستان‌ها وجود دارد. هنرستان به نسبت دبیرستان نیاز به فضای کافی و تجهیزات گران دارد. آموزش و پرورش راهی برای گسترش بیشتر هنرستان‌ها پیدا کرده است که هزینه اضافی هم بر این وزارتخانه وارد نمی‌کند.
احمد آقامحمدی، مدیرکل دفتر آموزش دوره دوم متوسطه فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش وزارت آموزش و پرورش در این‌باره به همشهری می‌گوید:«هنرستان‌ها به سرعت در حال رشد هستند و امسال هم به نسبت سال تحصیلی قبل 2.5درصد رشد داشتیم. قبلا هم هنرستان‌‌های مرتبط با ارگان‌ها و صنایع وجود داشت اما به‌صورت رسمی 2 راهی که امسال در پیش گرفتیم ایجاد هنرستان‌های وابسته و جوار است.»
هنرستان «وابسته» با استفاده از ظرفیت سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای ساخته می‌شود. این سازمان که برای آموزش بزرگسالان است هنرستان‌های مرتبط با هر رشته را در مراکز خود راه‌اندازی می‌کند. هنرستان «جوار» شرایط متفاوتی دارد و در آن هنرجو از ابتدا در محیط کار قرار می‌گیرد. آقامحمدی می‌گوید: « امسال 39هنرستان وابسته و 87هنرستان جوار افتتاح شدند. اساسنامه هنرستان‌های جوار هم در حال تدوین است و صنایع و ارگان‌ها از آن استقبال کرده‌اند. همچنین مشوق‌هایی برای هر کارخانه‌ای که هنرستان ایجاد کند درنظر گرفته شده است.» 

استادکاران 18ساله
صنایع بزرگ مانند کارخانه‌ها با درست کردن هنرستان‌های همجوار به نیروی متخصص مورد نیاز خود آموزش می‌دهند. هنرجویانی که دوران تحصیل خود در کارخانه‌های واقعی و فعال بگذرانند پس از 3سال و در 18سالگی تبدیل به استادکار خواهند شد. آقامحمدی با بیان اینکه ارگان‌هایی مانند محیط‌بانی، علوم پزشکی و راه‌آهن اقدام به ساخت هنرستان کرده‌اند، می‌گوید:«رشد هنرستان‌ها براساس یک طرح منظم انجام می‌شود. هر استان سند آمایش دارد که نیاز‌های آن را نشان می‌دهد. مثلا مشخص می‌شود که یک استان کشاورزی و استان دیگر صنعتی است. همکاران آموزش و پرورش هر استان هم در حال تدوین سند توسعه فنی و حرفه‌ای هر استان براساس سند آمایش هستند تا ترکیب هنرستان‌ها مشخص شود.» او درباره استقبال اولیا از تحصیل فرزندانشان در هنرستان بیان می‌کند:« خانواده‌ها این را می‌دانند که اگر نوجوانی در هنرستان مشغول تحصیل شود در فضای شغل و حرفه قرار می‌گیرد و با کار‌های گروهی و عملی آموزش دریافت می‌کند. حتی می‌شود گفت که این هنرجو در آینده نه‌تنها نیروی‌کار ماهر بلکه شهروند موفقی خواهد شد و مهارت‌هایی بیشتر از دیگر دانش‌آموزان کسب می‌کند.»