‌معدن ‌ امید ‌

محمد جعفری | روزنامه‌نگار

  15‌ماه پس از حادثه مرگبار در معدن زغال‌سنگ طبس که به جان‌باختن 53نفر منجر شد، این معدن دوباره به چرخه تولید بازگشت‌ تا 1650کارگر آن‌ بتوانند همچنان نان‌آور خانواده‌هایشان باشند.  به گزارش همشهری، ‌ 31شهریورماه سال1403 انفجار در معدن معدنجوی طبس تراژدی غم‌انگیزی را رقم زد و موجب شد 53نفر از کارگران که در تونلی به طول 1700متر در عمق 350متری زمین مشغول کار بودند، جان خود را از دست بدهند؛ کارگرانی که از اقشار زحمتکش، کم‌درآمد و ضعیف جامعه بودند و چشم امید خانواده‌هایشان به آنها بود. این حادثه تلخ بازتاب وسیعی داشت و افکار عمومی را به‌شدت جریحه‌دار کرد. از همان زمان بود
که برای این حادثه پرونده ‌ تشکیل شد و مسئولان قضایی قول دادند با مقصران
حادثه برخورد کنند.

معدنجو، 15‌ماه بعد
معدن شرکت معدنجو، یکی از بزرگ‌ترین معادن زغال‌سنگ کشور در 75کیلومتری شهر طبس در استان خراسان‌جنوبی قرار دارد؛ معدنی متعلق به بخش خصوصی که 1650نفر در آن کار می‌کنند. آسمانش آبی و روشن است اما در دهانه تونل معدن جز سیاهی چیزی نیست. ریل‌ها در شیبی ملایم تا انتهای تونل کشیده می‌شوند و چراغ‌هایی در سقف سوسو می‌زنند. سیم بکسلی ضخیم به الکتروموتوری عظیم‌الجثه متصل است و کابین‌هایی که به اندازه نشستن حدود 10معدنچی جا دارد، تنها وسیله ورود و خارج شدن از معدن است. معدنکاران، همگی کلاه بر سر و چراغی روی پیشانی دارند. زغال‌سنگ تا عمق وجود‌شان نفوذ کرده است. هرچند چهره‌هایشان خسته است و 6ساعت کارکردن زیر زمین
نایی‌برای حرف‌زدن برایشان باقی نمی‌گذارد، اما لبخندهایشان از جنس امید است. درحالی‌که نور بیرون چشم‌هایشان را می‌زند، یکی‌یکی از کابین خارج می‌شوند تا برای شیفت بعدی استراحت کنند.
‌
روز سیاه معدنجو
بهروز 32ساله است. 3فرزند دارد و اهل زابل است. او از 3سال قبل در معدن کار می‌کند. 15روز اینجاست و 15روز به خانه برمی‌گردد. می‌گوید او و همکارانش روزهای سختی را گذرانده‌اند، اما حالا بیشتر از هر زمان دیگری به زندگی و کارشان امیدوارند: «روزی که در معدن آن حادثه اتفاق افتاد من اینجا بودم. خیلی از دوستانم جانشان را از دست دادند. تا ساعت‌ها هیچ‌کس نمی‌دانست که در تونل چه اتفاقی افتاده و چه‌کسی مرده و چه‌کسی زنده است. روز سیاهی بود. همه‌ما‌ زن و بچه داریم و به‌خاطر همین بیشتر از جان همکارانمان به فکر آینده زن‌وبچه‌هایشان بودیم. چند روز طول کشید تا سرنوشت همه معلوم شد و 53نفر را از دست دادیم.»

روزهای سخت بعد از حادثه
«روزی که این اتفاق افتاد فکر می‌کردیم کارمان را هم از دست دادیم.» این را ابوالفضل یکی از معدنچیان که 40ساله‌ است  می‌گوید. با چشمانش که انگار به آن سرمه کشیده‌اند به دور خیره می‌شود و می‌گوید: «جدا از داغ از دست دادن همکارانمان، فکر تعطیلی معدن و بیکارشدن هم رهایمان نمی‌کرد. بیشتر ما از شهرهای دیگر برای کار به اینجا می‌آییم. شوخی نیست که 1650نفر بیکار شوند. اما هم‌قسم شدیم که کار را دوباره شروع کنیم. مدیران معدن هم انصافا زحمت کشیدند تا معدن ایمن شود و مجوز کار بگیرد. حالا از آن روزهای سخت گذشته‌ایم و همه سرکار برگشته‌ایم. با اینکه جای رفقایمان خالی است اما خدا را شکر معدن دوباره زنده شده است.»‌

تردد مدیران بین معدن و زندان
در روزهای بعد از حادثه معدن تعطیل شد‌ اما بیکاری 1650کارگر می‌توانست معیشت هزاران خانواده را با چالش مواجه کند. به همین دلیل مسئولان قضایی منطقه تلاش کردند با استفاده از اختیارات قانونی مسئولان معدن را مجاب کنند که با ایمن‌سازی معدن، زمینه بازگشت معدنچیان به‌کار را فراهم کنند. محمدجعفر عبداللهی، رئیس‌کل دادگستری خراسان‌جنوبی دراین‌باره می‌گوید: برای ایمن‌شدن معدن زهکشی و تخلیه گاز و سیستم مانیتورینگ که بتواند وضعیت را به‌صورت لحظه‌ای از کف معدن به سطح منتقل کند فعال شد. 2دستگاه اصلی ونتیلاتور از خارج وارد و نصب شد. تیم فنی معدن هم برای یک دوره آموزشی کوتاه‌مدت به چین اعزام شدند.
او درباره متهمان پرونده نیز می‌گوید: 4نفر از مسئولان مرتبط را به زندان معرفی کرده‌ایم. مدیر داخلی، مسئول ایمنی و مسئولان فنی ازجمله این افراد بودند. 2هفته بعد معلوم شد حضور این افراد در معدن ضروری است و به همین دلیل با پابند الکترونیک و تحت نظارت از زندان خارج شدند. چند روز بعد مشخص شد پابندها در آن منطقه و داخل تونل‌ها خط نمی‌دهد و کار نمی‌کند. به همین دلیل از پابند صرف‌نظر کردیم و قرار شد این افراد 5شبانه‌روز را در معدن سپری کنند تا کار ادامه پیدا کند و هفته‌ای 2شب هم به بند کارگری زندان مراجعه می‌کنند.
عبداللهی می‌گوید: هرچند در روزهای ابتدایی دیه قربانیان حادثه پیش از حکم دادگاه به آنها پرداخت شد، اما با معدن توافق شد که تا 10سال به خانواده آنها مستمری پرداخت شود و آنها از حمایت برخوردار باشند. همچنین کارگران شاغل نیز وضعیت دریافتی‌ و بیمه و قرارداد‌شان به سطح مطلوب‌تری رسید و امیدواریم با ادامه کار معدن، معدنچیان نیز مشکل معیشتی نداشته باشند.