صنایعدستی
زنگولهسازی؛ تنها هنر بومیسرایان
محمود مولایی| روزنامهنگار
زنگولهسازی (چلنگری) تنها صنایعدستی بومی شهرستان سرایان در خراسان جنوبی است. در سراسر خطه خراسان فقط زنگولهسازان کاروانسرای سرایان مشغول بهکار هستند؛ شغلی که از گذشته در میان اهالی این منطقه مرسوم بوده و همچنان هم جسته و گریخته انجام میشود. زنگولهها برای گوسفندان، سگهای گله و شترها مورد استفاده قرار میگیرد. حاج میرزا علیپور، 71ساله بیشتر عمر خود را در هنر-صنعت زنگولهسازی گذرانده است. پیش از او، پدر و پدربزرگش هم به این کار مشغول بودهاند. او به همشهری میگوید: «پدرم زنگولهساز بود و از جوانی به این کار اشتغال داشت. من هم در کودکی با زنگولهسازی آشنا شدم. وقتی بزرگتر شدم، قصد نداشتم وارد این حرفه شوم. شغل دیگری داشتم و مدتی طول کشید تا خودم هم زنگولهساز شدم.» او ادامه میدهد: «مغازههای زنگولهسازی در کاروانسرای سرایان قرار دارد و ما هم پروانه کسبوکار خود را از میراث فرهنگی دریافت کردیم. در گذشته آهنگر، تفنگساز، ساعتساز و... هم در این بازار فعالیت میکردند، اما الان بیشتر زنگولهسازان در این بازار کار میکنند.» کسبوکار زنگولهسازی در گذشته رونق بیشتری داشته است. حاج میرزا علیپور دراینباره میگوید: «تعداد گوسفندان و بهطور کلی گلهها در گذشته زیاد بود؛ برای همین، زنگولهسازی هم بازار خیلی خوبی داشت. در حال حاضر بهدلیل خشکسالی تعداد گوسفندان کم شده و به همین دلیل، زنگولهسازی هم رونق گذشته را ندارد؛ این روزها در خراسان شمالی و رضوی صنایعدستیای به نام زنگوله وجود ندارد. البته مشتریهایی از مشهد داریم که از ما زنگوله میخرند و به جمهوری آذربایجان و روسیه میفروشند. زنگولهها به غیر از مشهد به سبزوار، نیشابور و کاشمر هم ارسال میشود.» حاج میرزا علیپور توضیح میدهد: «البته زنگولهسازی در اصفهان و قم هم وجود دارد، با این تفاوت که در این شهرها کارخانه زنگولهسازی وجود دارد. زنگولههای سرایان دستساز است و به همین دلیل، صدای زنگ زنگولههای سرایان با زنگولههای کارخانهای فرق میکند.» این هنرمند ادامه میدهد: «در حال حاضر روزانه 2تا 3جفت زنگوله ساخته میشود؛ چون همانطور که گفتم این زنگولههای دستساز نیاز به دقت و زحمت بیشتری دارد.»
در همینه زمینه :
