وقتی جان وین مشت نمی‌زند

رجعت جان فورد به ایرلند، به سرزمین مادری و حضور مورین اوهارو در مقابل دوربین، فیلم «مرد آرام» را به یکی از متفاوت‌ترین فیلم‌های کارنامه‌اش مبدل کرده است. جان فورد‌ در این فیلم بیشتر از تمام فیلم‌های دیگرش روحیه شاعرانه دارد و سراسر تصاویر را به زیبایی‌های بصری سرزمین مادری‌اش اختصاص داده است. جان وین هم در اینجا، کابوی فیلم‌های دیگر فورد نیست، چنان که ژانر فیلم هم وسترن نیست. فیلم مرد آرام یک منزلگاه، یک تفرجگاه در میانه وسترن‌های پر خروشی بود که جان فورد در آن سال‌ها می‌ساخت. یک فیلم ساده و شاعرانه که جان وین‌اش با اینکه قبلا مشت‌زن بوده مرد آرامی است. فیلم بدون بدمن است و اختلاف جان وین و ویکتور مک لاگلن هم خیلی جدی نیست. فیلم‌های جان فورد معمولا در 2دسته کلی درام اجتماعی(خبرچین، خوشه‌های خشم، چه سرسبز بود دره من و...) و وسترن (دلیجان، جویندگان، دختری با روبان زرد، مردی که لیبرتی والانس را کشت و..) قرار می‌گیرد. فیلم مرد آرام اما جزو هیچ‌یک از این 2 دسته نیست. فیلم پر از تأنی و آرامش و نشاط است. فیلمی که درگیری انتهایی‌اش هم با اینکه بسیار طولانی است اما به مهر و شادمانی ختم می‌شود؛ دعوایی که انگار مقدمه‌ای است بر عروسی.
ماجراهای این فیلم از آنجا آغاز می‌شود که شخصیت «شان تورنتن» مشت زن آمریکایی ایرلندی‌تبار به دهکده زادگاهش در ایرلند بازمی‌گردد تا گذشته‌اش را فراموش کند؛ اما در آنجا با رد ویل داناهر عصبی‌مزاج برخورد می‌کند.‌ شان با خواهر رد، مری کیت، ازدواج می‌کند، اما طبق سنت، ازدواج این دختر تا پیش از دریافت جهیزیه‌اش که برادرش از دادن آن امتناع می‌کند رسمیت نمی‌یابد. سرانجام‌شان از رد جهیزیه همسرش را طلب می‌کند.
فیلم مرد آرام، حکایت بازگشت به موطن است که جان فورد از دهه30 میلادی سودای ساختنش را در ذهن می‌پروراند و تنها زمانی استودیوی بزرگ مستقل ریپابلیک استودیوز با ساخت این فیلم موافقت کرد که فورد پذیرفت تا سومین فیلمش، با موضوع سواره‌نظام و سرخپوستان (ریوگرانده) را کارگردانی کند؛ فیلمی که با موفقیت تجاری همراه بود و چهارمین جایزه اسکار کارگردانی را برایش به ارمغان آورد.(که هنوز یک رکورد در این شاخه از جوایز به‌حساب می‎آید.) در سطحی بالاتر و از منظر اسطوره‌ای، فیلم مرد آرام، روایتی کمدی و سرخوش از اسطوره‌ای کهن است که روایتگر ملکه یا شاهدخت و 2 شاه مقدس یا 2 رب‌النوع است که سالیان سال با یکدیگر می‌جنگند تا دل شاهدخت را برای خود کنند.