آخرین شعله‌های بخاری نفتی در کلاس‌ها

محمد سرابی | روزنامه‌نگار 

هنوز هم مدارسی در ایران بخاری نفتی دارند و برای دانش‌آموزان ناایمن هستند.  از آخرین حادثه منجر به مرگ دانش‌آموزان چند سال گذشته است، اما در این مدت حوادثی رخ داده که فقط خسارت مالی داشته و به همین دلیل رسانه‌ای نشده‌اند. بخاری نفتی در جایی که بچه‌های کوچک درس می‌خوانند، خطرساز است و رویای حذف کامل آن از کلاس‌های درس، ضامنی برای ایمنی و سلامت دانش‌آموزان خواهد شد. کسب اطلاعات درباره وضعیت ایمنی مدارس از سازمان نوسازی آموزش و پرورش مدت زیادی به طول انجامید. بنا به پاسخ مسئولان این سازمان به همشهری، بیش از 90درصد مدارس کشور ایمن‌سازی‌ شده‌اند  و دیگر از بخاری‌های نفتی چکه‌ای در کلاس‌های درس استفاده نمی‌شود.

34هزارکلاس نیازمند استاندارد‌سازی
نظارت بر سامانه‌های گرمایشی مدارس بر عهده سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس وزارت آموزش و پرورش است. از رئیس این سازمان درباره میزان ایمنی مدارس سؤال کردیم. حمیدرضا خان‌محمدی، به همشهری می‌گوید: «تاکنون بیش از ۹۲درصد سامانه‌های گرمایشی مدارس کشور استانداردسازی شده‌اند و حدود ۳۴هزار کلاس درس هنوز نیازمند اصلاح و استانداردسازی هستند.»  بخش عمده این استاندارد‌سازی‌ به معنی جایگزینی بخاری‌های نفتی با بخاری‌های گازی یا سامانه حرارت مرکزی است. تقریبا تمام حوادث 30سال گذشته که منجر به آتش‌گرفتن کلاس‌های درسی شد از بخاری‌های نفتی قدیمی(چکه‌ای) شروع شده است. معمولا حادثه به این شکل است که بخاری واژگون و نفت زیر پای بچه‌ها و بین نیمکت‌ها پخش می‌شود. وقتی این لکه نفتی آتش بگیرد همه را می‌سوزاند. بچه‌ها از ترس به سمت عقب فرار می‌کنند و در میان دود گیر می‌افتند. پنجره‌ها نرده دارند و نمی‌شود از آنها خارج شد. گاهی منبع نفت هم در نزدیکی بخاری یا با فاصله کمی از آن قرار دارد .

بخاری برقی
حوادث آتش‌سوزی کلاس درس بیشتر در مناطق محروم یا روستایی رخ‌داده است و این سؤال را مطرح می‌کند که در مدارس کوچک که کمتر از 10دانش‌آموز دارند چه سامانه‌های گرمایشی استفاده می‌شود؟ بنا به پاسخ سازمان نوسازی مدارس به همشهری، در مدارس کم‌جمعیت و مدارس مناطق کمتر برخو‌ردار، از تجهیزات برقی که دارای استاندارد ملی ایران باشند استفاده می‌شود

استان‌های سرد یا گرم

به‌نظر می‌آید که استان‌های سرد و کوهستانی بیشتر در خطر آتش‌سوزی کلاس‌ها قرار داشته باشند، اما بنا به آمار سازمان نوسازی استان‌های فارس، کرمان، اصفهان و خراسان رضوی، در گروه دارای اولویت برای اجرای برنامه استانداردسازی سیستم‌های حرارت مرکزی مدارس کشور هستند و اقدامات اصلاحی باید بیشتر در آنها انجام شود. 

استاندارد‌های کلاسی
مدرسه‌ها بیشتر موتورخانه حرارت مرکزی یا سامانه پکیج دارند. گروهی از آنها هم از بخاری‌های «هرمتیک» با محفظه احتراق بسته استفاده می‌کنند که دودکش 2لایه دارند. در این بخاری‌ها ورود هوای تازه و خروج دود از طریق دودکش انجام می‌شود و شعله‌های آتش هیچ ارتباطی با فضای کلاس ندارند. براساس مقررات ملی ساختمان استفاده از بخاری دارای شعله مستقیم در کلاس‌ها ممنوع است.

واژگونی بخاری‌های نفتی در سال‌های گذشته
مدرسه شهرستان شفت گیلان - 1376
 معلم دانش‌آموزان را بیرون می‌برد اما خودش دچار سوختگی می‌شود.
مدرسه روستای سفیلان 1383
13دانش‌آموز دچار سوختگی می‌شوند و معلم جان خود  را
از دست می‌دهد.
مدرسه شهید رحیمی درودزن - 1385
۶دختر و ۲پسر در اثر شعله‌ورشدن علاالدین دچار سوختگی شدند.
مدرسه شین آباد آذربایجان غربی - 1391
 27دانش‌آموز دختر دچار سوختگی شدند و 2نفر فوت کردند.
دبستان اسوه حسنه زاهدان - 1397
3دانش‌آموز کلاس اول دبستان دخترانه جان خود را از دست دادند. 


استاندارد‌سازی‌ سامانه گرمایش کلاس‌‌ها
۲۴هزار کلاس: در سال 1404
۱۹هزار کلاس: در سال 1403
14هزار کلاس: در سال 1402