سوغات دیپلماسی از آسیای مرکزی

بازگشت رئیس‌جمهور از ترکمنستان در عصر جمعه ۲۱آذرماه را می‌توان نشانه ورود سیاست خارجی ایران به مرحله‌ تازه‌ای از فعال‌سازی دیپلماسی همسایگی در آسیای مرکزی دانست. ترکمنستان از نزدیک‌ترین همسایگان ایران است؛ نه فقط به‌دلیل مرز مشترک، بلکه به واسطه پیوندهای زبانی، فرهنگی و تاریخی که در چارچوب یک حوزه تمدنی مشترک تعریف می‌شود. وزن این سفر دقیقاً از همین بستر واقعی و ژئوپلیتیک نشأت می‌گیرد؛ بستری که می‌تواند به یکی از پیشران‌های سیاست منطقه‌ای ایران تبدیل شود.

فعال‌سازی دیپلماسی همسایگی ایران در آسیای مرکزی
بازگشت از سفر: عصر جمعه ۲۱ آذرماه
مقصد: عشق‌آباد – ترکمنستان
چارچوب کلان: دیپلماسی همسایگی، اتصال‌پذیری منطقه‌ای، انرژی و ترانزیت

چرا ترکمنستان برای ایران یک همسایه معمولی نیست؟
ترکمنستان از نزدیک‌ترین همسایگان ایران است؛ نه‌تنها به‌دلیل جغرافیا، بلکه به واسطه پیوندهای زبانی، فرهنگی و تاریخی که ریشه در یک حوزه تمدنی مشترک دارد.
فکت‌های کلیدی:
طول مرز مشترک ایران و ترکمنستان: ۹۹۲ کیلومتر
  دسترسی مشترک 2 کشور به دریای خزر
  قرارگیری ترکمنستان در قلب ژئوپلیتیک آسیای مرکزی
  این مؤلفه‌ها، ترکمنستان را به طبیعی‌ترین دروازه ایران برای ورود به آسیای مرکزی تبدیل کرده‌اند.

پروژه ریلی بصره–شلمچه
 در دیدار با رئیس‌جمهور عراق
  توسعه ارتباطات مرزی
  سرمایه‌گذاری مشترک
در اولویت قرار گرفت تا روابط تجاری ایران و عراق 
تقویت شود.



کریدورها در اوج اهمیت؛ نقش سه‌ضلعی ایران، ترکمنستان و قزاقستان
سفر پزشکیان در زمانی انجام شد که رقابت بر سر کریدورها و مسیرهای ترانزیتی به بالاترین سطح خود رسیده است.
ایران، ترکمنستان و قزاقستان یک سه‌ضلعی زمینی–دریایی را شکل می‌دهند که آسیا را به اروپا متصل می‌کند.
نمونه موفق همکاری:
  خط آهن قزاقستان–ترکمنستان–ایران
این مسیر نشان داد که همکاری 3 کشور می‌تواند:
  مسیرهای تجاری را کوتاه‌تر کند.
  هزینه حمل‌ونقل را کاهش دهد.
  نقش ایران را در ترانزیت منطقه‌ای تقویت کند.



انرژی؛ ستون اصلی روابط تهران و عشق‌آباد
در کنار ترانزیت، انرژی مهم‌ترین محور همکاری ایران و ترکمنستان است.
واقعیت‌های انرژی:
  ترکمنستان دارای ذخایر عظیم گاز طبیعی است.
  ایران با دسترسی به آب‌های آزاد جنوبی، امن‌ترین مسیر اتصال این کشور به بازارهای جهانی محسوب می‌شود.
محورهای همکاری:
  تبادل و سوآپ گاز طبیعی
  همکاری‌های برق
  توسعه مسیرهای انتقال انرژی به کشورهای ثالث
پزشکیان در فرودگاه مهرآباد:
  تقویت مسیرهای انرژی، یکی از راهکارهای عملی برای کاهش اثرگذاری تحریم‌ها و گسترش همکاری‌های واقعی با همسایگان است.

عشق‌آباد؛ نقطه مؤثر بر متغیرهای اقتصادی ایران
پزشکیان در این سفر از فرصت نشست بین‌المللی صلح و اعتماد برای تبیین راهبرد ایران در حوزه اتصال‌پذیری منطقه‌ای بهره‌ برد.
نگاه راهبردی ایران:
  هر استان مرزی فعال = کاهش اثر تحریم‌ها
  اقتصاد کشور از نقاط مرزی قابل بازسازی است.

دیدار با رهبران روسیه، عراق و پاکستان
در حاشیه اجلاس، پزشکیان مجموعه‌ای از دیدارهای راهبردی با سران 3 کشور مهم منطقه‌ای داشت:
دیدار با ولادیمیر پوتین
محور گفت‌وگو: اجرای توافق جامع همکاری‌
تأکید تهران بر:
  تسریع طرف روس در اجرای تعهدات
  نشانه ورود روابط 2 کشور به فاز زیرساختی و کاربردی

ترکمنستان؛ گره‌گاه ژئوپلیتیک انرژی و ترانزیت
سطح روابط تهران–عشق‌آباد تأثیری مستقیم بر:
  کریدورهای شمال–جنوب
  مسیرهای حمل‌ونقل منطقه‌ای تجارت ایران با اوراسیا می‌گذارد.

پیگیری توافقات حمل‌ونقلی با پاکستان
در دیدار با نخست‌وزیر پاکستان:
  تأکید بر اجرای توافقات حمل‌ونقلی و مرزی؛ توافقاتی که در سفر اخیر تهران–اسلام‌آباد نهایی شده بود.
  تثبیت جایگاه ایران در ترانزیت شرقی منطقه
ترکمنستان یکی از مسیرهای کلیدی ایران به:
  چین
  قزاقستان
  ازبکستان
  روسیه