هارپ، اسلحه افسانهای آمریکا ؛ از شایعه تا واقعیت
شایعه اسلحه مخفی آمریکا که باعث زلزله در تهران و کرمانشاه شده، چقدر میتواند از نظر علمی قابل استناد باشد؟
اشکان خسروپور: خبرنگار
زلزله کرمانشاه و لرزههای تهران آخرین اتفاقات مهمی بودند که باعث شدند شایعه هارپ برای چندمین بار طی چند سال اخیر در فضای مجازی به بحث گذاشته شود. هارپ بنا بر شایعهها یک سلاح کشندهاست که از روبهرو حمله نمیکند بلکه باعث تغییرات آب و هوایی میشود، در کشور مقصد سیل، زلزله، طوفان و... راه میاندازد ! اما هارپ واقعا چیست، چطور کار میکند و چرا کشنده بودن آن شایعه است؟
پروفایل نام فارسی: هارپ (برنامه پژوهشی یونوسفر فعال با فرکانس بالا) آغاز پروژه: 1993میلادی (1372) مکان: 180آنتن در منطقه آلاسکای آمریکا / بهخاطر نزدیکی به لایه یونوسفر این محل انتخاب شد هدف: مطالعه روی ساختار یونوسفر، یکی از بخشهای ناشناخته جو زمین پشتیبان مالی پروژه: ارتش آمریکا هزینه کل: 290میلیون دلار / نقل قول از سناتور «تد استیونز» در سال 2014
شایعهای که از چاوز شروع شد هوگو چاوز، رئیسجمهور سابق ونزوئلا نخستین کسی بود که نام هارپ را بهعنوان یک سلاح مخفی بر سر زبانها انداخت. بعد از زلزله هاییتی که با شدت 7ریشتر در سال 2010باعث خرابی بخشهای زیادی از این کشور شد او ارتش آمریکا را بابت این زلزله مقصر دانست و گفت یک «سلاح حوزه هواشناسی» توسط این کشور راهاندازی شده که دنبال «مقابله با خداوند» است. مدتی بعد، یک روزنامه اسپانیایی مقالهای منتشر کرد که با آوردن نقل قول «چاوز» ادعا کرده بود: «ارتش آمریکا یک سلاح ساخته که میتواند چند زلزله در سواحل هاییــــتی راه بیندازد. این زلزله یک پروژه تمرینی بوده و هدف اصلی، نابودی ایران است.»
هدف اصلی هارپ ارسال امواج الکترومغناطیس به لایه یونوسفر زمین و مطالعه واکنش این لایه که نتیجهاش بررسی فیزیک بخش ناشناختهای از اتمسفر است. در این پروژه دستگاههایی برای ارسال و دریافت امواج ساخته شده است. هدف پروژه، رفع بخشی از مشکلاتی است که به واسطه این بخش از اتسمفر بهوجود آمده است. یونوسفر یک لایه بسیار نازک از اتمسفر زمین است که ما درباره آن چیز زیادی نمیدانیم. دلایل آن هم نازک بودن و دور از دسترس بودن این لایه است. مشخصات فنی یونوسفر: ارتفاع از سطح زمین: 60تا 1000کیلومتر شعاع زمین 6370کیلومتر است که در مقابل آن، یونوسفر یک لایه بسیار نازک محسوب میشود به خاطر انرژی زیادی که خورشید و بقیه اشعههای کیهانی به این بخش از اتمسفر میفرستند، اتمهای این بخش، یونیزه میشود یعنی یک یا چند الکترون را از دست میدهد. دلیل نامگذاری یونوسفر همین است. این لایه مهم است، چون جلوی نفوذ پرتوهای کیهانی به زمین را تا حد زیادی میگیرد و باعث تسهیل ارتباط رادیو در زمین یا بین ماهوارهها میشود.
هـارپ تعطیل است کنگره آمریکا در سال 2014 تصمیم گرفت پروژه هارپ را تعطیل کند چون ادعاهایی در اینباره مطرح شده که حقیقت نداشته است. بهدلیل لطمه نخوردن به جایگاه علمی هارپ این پروژه در ماه می سال 2014 تعطیل شد. وبسایت هارپ پیش از تعطیلی پروژه اعلام کرد: «اسناد هارپ طبقهبندی (محرمانه) نشده است. هیچ سند سری در اینباره وجود ندارد.»
چرا شایعه است؟ برای اینکه هارپ باعث زمینلرزه شود، باید روی زمینکره تأثیر بگذارد نه روی هوا و اتمسفر. بعد از وقوع زلزله احتمال تغییراتی در جو زمین وجود دارد اما نه قبل از آن. در واقع جو زمین باعث زلزله نیست. انرژیای که آنتنهای هارپ ایجاد میکنند، بعد از رسیدن به بخشهای بالایی جو زمین انرژی بسیار کمی دارد، حتی کمتر از یک اجاق مایکروویو. حتی اگر فرض کنیم که هارپ میتواند باعث فاجعه شود، این پروژه – طبق ادعای مدیرش – تعطیل شده است.