عطرچای رضوی در تهران پیچید

مهدیه تقوی راد | روزنامه‌نگار 

این روزها در مناطق مختلف تهران چایخانه‌هایی با شکل و شمایل چایخانه رضوی صحن غدیر حرم مطهر امام رضا(ع) دایر شده است. این چایخانه‌ها که توسط اهالی هر محله و گروه‌های جهادی اداره می‌شوند، با توزیع چای و شربت در مناسبت‌های مختلف، عطر و بوی حرم را به ساکنان پایتخت هدیه می‌دهند. ایده اولیه آن  حدود 2سال قبل در ایام فاطمیه شکل گرفت. چایخانه‌ها ابتدا به‌صورت سیار طراحی شدند و بعد از آن طراحی و ایده‌پردازی آنها چندبار مورد بررسی قرار گرفت و مصطفی زیبایی‌نژاد، مدیرکل فرهنگی شهرداری و سیدمحمد ناظم‌رضوی، مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران دراین‌باره توضیح داده‌اند.


سازه‌هایی هشت‌ضلعی در ابعاد مختلف 
ابعاد چایخانه‌ها در مناطق مختلف فرق دارد و براساس وسعت زمینی که شهرداری منطقه برای چایخانه درنظر می‌گیرد، احداث می‌شوند؛ اما در کل به‌صورت سازه‌هایی هشت‌ضلعی با قطر تقریبی 8 تا 11مترند. در این سازه‌ها امکاناتی مانند سماور، کابینت و دیگر اقلام مورد نیاز برای پذیرایی از شهروندان وجود دارد. این تازه شروع راه است و پیش‌بینی شده که برای هر منطقه 5چایخانه احداث خواهد شد. با وجود این مناطق می‌توانند بین یک تا 14زمین را برای ساخت چایخانه معرفی کنند.

موقعیت‌یابی در حوالی اماکن مقدس 
چایخانه‌های صحن امامزاده ابوالحسن(ع) در منطقه20، امامزاده یحیی(ع) در منطقه12 و امامزاده حسن(ع) در منطقه17 به بهره‌برداری رسیده‌اند. چایخانه صحن امامزاده عبدالله(ع) در منطقه9 هم در حال ساخت است. در چایخانه‌های مناطق 11، 12، 13، 15، 17، 21 و 22 چادر و کرکره نصب شده و در مناسبت‌های مختلف خدمات‌رسانی می‌کنند. درواقع در این اماکن از شهروندان با چای متبرک رضوی، شیرینی یا شربت تبرکی پذیرایی می‌شود. با احتساب ساخت 4چایخانه در سازمان بهشت زهرا(س) درنهایت 114چایخانه در شهر تهران ساخته می‌شوند.


ساخت چایخانه‌های ثابت 
ایده اولیه و طراحی چایخانه‌های تهران با اداره‌کل فرهنگی شهرداری بوده و مسئولیت ساختش را اکنون شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران برعهده دارد و از شهرداری‌های مناطق کمک گرفته می‌شود تا زمینی برای ساخت چایخانه‌ها معرفی کنند. پس از مشخص‌شدن زمین، عملیات ساخت چایخانه‌ها آغاز می‌شود. براساس زمان‌بندی، تا پایان فصل پاییز همه مناطق شهر تهران یک‌چایخانه ثابت خواهند داشت. تاکنون در چند منطقه تهران کار ساخت و تجهیز چایخانه‌ها به پایان رسیده است.

اداره مردمی چایخانه‌های رضوی 
مصطفی زیبایی‌نژاد، مدیرکل فرهنگی شهرداری تهران: 2سال قبل همزمان با ایام شهادت حضرت زهرا(س) تعدادی سازه مدل چایخانه صحن مطهر رضوی طراحی کردیم و 25چایخانه سیار نیز با همان شکل و شمایل در میادین و محله‌های پرتردد با عنوان چایخانه‌های حضرت زهرا(س) رونمایی شد. این چایخانه‌ها همزمان با روز شهادت حضرت زهرا(س) و سپس مدتی بعد در مسیر تشییع شهدا قرار گرفت و مورد استقبال مردم واقع شد. بعد از آن طراحی و ایده‌پردازی آنها چندبار مورد بررسی قرار گرفت و چایخانه‌های مختصرتر و قابل حمل‌تری طراحی و در قالب 100چایخانه راه‌اندازی شد که به‌صورت سیار و با نام چایخانه‌های هیئت محبان‌الرضا(ع) فعالیت می‌کردند. درنهایت با حمایت شهردار تهران ساخت چایخانه‌های ثابت در محله‌ها به تصویب رسید و با کمک شرکت توسعه فضاهای فرهنگی این چایخانه‌ها آماده شد. تعدادی از این چایخانه‌های ثابت ساخته و نصب شده و یادگاری از مدیریت شهری این دوره به جا می‌ماند.

چایخانه‌های دائمی، مهمان محله‌های شهر تهران 
سیدمحمد ناظم‌رضوی، مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران:: یکی از مظاهر ارادت مردمی به ساحت اهل‌بیت(ع) راه‌اندازی چایخانه‌هایی است که با محوریت معنویت، نذر و مشارکت مردمی شکل می‌گیرد. از گذشته موکب‌ها به‌عنوان پایگاهی برای تجمع در مراسم مذهبی به‌صورت موقت برپا و سپس جمع می‌شدند. با توجه به مشکلات نصب و جمع‌آوری موکب‌ها در ایام سال، به‌منظور بهره‌برداری همیشگی از این مکان‌ها و همچنین با الگوگرفتن از چایخانه حضرت رضا(ع) در صحن مطهر رضوی، ساخت و احداث چایخانه‌های رضوی در تهران شروع شد. در همین راستا با مسئول هماهنگی چایخانه‌های رضوی آستان قدس در سطح کشور مذاکراتی صورت گرفت و نقشه‌ ساخت را دریافت کردیم. براساس این نقشه‌ها چایخانه‌ها را در مناطق 22گانه شهر تهران احداث کردیم که برخی به بهره‌برداری رسیده‌اند و برخی دیگر نیز به‌زودی تکمیل می‌شوند. این چایخانه‌ها بعد از احداث و تجهیز به شهرداری‌های مناطق تحویل داده می‌شوند تا در مناسبت‌های مذهبی توسط گروه‌های جهادی، خادمان رضوی مناطق تهران یا هیأت‌امنای محله‌ها از شهروندان پذیرایی شود.

کدام چایخانه‌های دائمی به بهره‌برداری رسیده‌ اند؟ 
  منطقه20: صحن امامزاده ابوالحسن ع  
  منطقه11: پارک دانشجو 
  منطقه12: مجاور امامزاده یحیی ع  
  منطقه13: خیابان پیروزی، متروی ابن‌سینا 
  منطقه17: صحن امامزاده حسن ع  
 
اهداف ساخت چایخانه‌ها
   اشاعه معارف رضوی 
   تقویت هویت اجتماعی و فرهنگی محله 
  ارتقای سرانه فضاهای عمومی 
   افزایش نشاط اجتماعی 
   پذیرایی از شهروندان با تبرکات رضوی

کدام اماکن مذهبی تهران چایخانه دارند؟ 
  صحن حرم امامزاده ابوالحسن(ع) در منطقه20
 صحن حرم امامزاده عبدالله(ع) در منطقه9
 مجاورت امامزاده یحیی(ع) در منطقه12
 صحن حرم امامزاده حسن(ع) در منطقه17