اعتراض‌های اقتصادی که در مشهد با تجمع مالباختگان پدیده شاندیز و برخی مؤسسات اعتباری آغاز شده بود، واکنش‌هایی در سطح داخلی و خارجی ایجاد کرده است. دولت دیروز برای بررسی این اعتراض‌ها جلسه ویژه گذاشت. فخرالسادات محتشمی‌پور که در نشست مجمع عمومی انجمن اسلامی جامعه پزشکان حضور داشت در صفحه مجازی خود نوشت: معاون اول رئیس‌جمهور در سخنرانی‌اش اعلام کرده باید زودتر برود تا به جلسه‌ای که رئیس‌جمهور گذاشته است، برسد. به گفته وی، برگزاری جلسه در روز تعطیل معنادار است و دولت خواب نیست.
سعید شیبانی، فرماندار نیشابور در گفت‌وگو با فارس گفت: دغدغه مردم و نگرانی آنها این تجمع را ایجاد کرد. سپرده‌گذاران مؤسسات مالی که دچار مشکل شده بودند نیز در این تجمع حضور داشتند. محسن نسج همدانی، معاون امنیتی استانداری تهران هم از بازداشت موقت تعداد اندکی از تجمع‌کنندگان دیروز در برخی میدان‌های تهران خبر داد و تأکید کرد: پلیس پس از ثبت اطلاعات این افراد درصدد است تا در نخستین فرصت بازداشت‌شدگان را آزاد کند. به گزارش ایلنا، او گفت: در یکی از میادین کمتر از ۵۰ نفر حضور داشتند که تعدادی از افراد پس از تذکر پلیس صحنه را ترک کردند اما تعداد اندکی نیز بودند که با وجود تذکر پلیس همچنان در میدان باقی ماندند. پس از این مسئله و استعلام پلیس از ما، با حکم قضایی تعداد کمی بازداشت موقت شدند.
مشهد نقطه آغاز
روز پنجشنبه ساعاتی بعد از آغاز اعتراض‌های مالباختگان در مشهد دامنه شعارها به سمت سیاسی شدن رفت. نهایتا کار به آتش زدن سطل‌های زباله کشید آنچنان که محمدرحیم نوروزیان فرماندار مشهد از دستگیری 52نفر در جریان این اعتراضات خبر داد و به ایسنا گفت: تجمع غیرقانونی بود با وجود این نیروی انتظامی با تجمع‌کنندگان بسیار با مدارا برخورد کرد. به گزارش تسنیم، قاضی حسن حیدری، معاون دادستان مشهد دلیل دستگیری این 52نفر را اقدام به تخریب اموال عمومی اعلام کرد.
برای یافتن پاسخ سؤال این اعتراض‌ها، مرور توضیحات مصطفی درایتی، روحانی برجسته اصلاح‌طلب که در روز اعتراض در مشهد حضور داشت قابل توجه است، به زعم او فراخوان این تجمعات از چند روز قبل در میان مردم دست به‌دست می‌شد. نخست این فراخوان از طریق پوسترهایی که در کانال‌های تلگرامی با طراحی خاص منتشر شده بود رویت و سپس به‌صورت عام بی‌آنکه مشخص باشد متعلق به کدام گروه و جریان است، پخش شد. او نوشته است: پس از اینکه گروه‌های اولیه حضور پیدا کردند، تجمع عملا از دست برگزار‌کنندگان بیرون آمد و شعارها از سمت و سوی نارضایتی اقتصادی و علیه دولت روحانی به سمت و سوی دیگری کشانده شد. نهایتا پس از تند‌شدن فضا پلیس مجبور شد دخالت کند و گاز اشک‌آور شلیک شد و عده‌ای دستگیر شدند. درباره ریشه این تجمعات سیدامیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی نماینده مردم مشهد به فارس گفته است: «در سال 90مطالعه‌ای صورت گرفت که مشهد جزو شهرهایی محسوب می‌شد که مردمش با درآمد کم شناخته می‌شدند؛ حال مشکلات و وضعیت مؤسسات مالی و اعتباری هم به آن اضافه شده و همان سرمایه اندک مردم در دست مؤسساتی قرار می‌گیرد که به مردم قول می‌دهند به معیشت کمک کنند ولی ناگهان می‌بینیم حجم زیادی از منابع مالی دچار مشکل می‌شود و مشکلات جدی پیدا می‌کند.»
روایت آیت‌الله علم‌الهدی
در کنار روایت استاد اخلاق دولت اصلاحات دیگر احتمالی که در مورد این تجمعات مطرح شد کلید خوردن آن از سوی مالباختگان مؤسسات مالی به‌ویژه پدیده شاندیز در مشهد است. احمد علم الهدی، امام جمعه مشهد همان شب اعتراضات در دیدار با تشکل‌های دانشجویی و فعالان فرهنگی شهرستان سبزوار گفت: مرجعی که از منظر مراجع نظامی و انتظامی ناشناخته است از مالباختگان مؤسسه‌های مالی و معترضان به مشکل گرانی دعوت به اجتماع کرد و حال آنکه برای این برنامه مجوزی صادر نشده بود.وی اظهار کرد: برخی از مردم برای بیان مطالبات خود در آن جمع حضور یافتند اما به ناگاه در اجتماع چند صد نفری آنان، گروهی معدود که شمارشان از 50نفر نمی‌گذشت شعارهای انحرافی و هنجارشکنانه «فلسطین را رها کن و نه غزه نه لبنان، جانم فدای ایران» سر دادند.
موج سواری بیگانگان
ساعتی بعد از آغاز اعتراض‌های مشهد، برخی کانال‌های تلگرامی بیگانه و همچنین خبرگزاری‌هایی مثل بی‌بی‌سی به پوشش این اعتراض‌ها پرداختند. فیلم‌هایی که این رسانه‌ها منتشر کردند متمرکز بر شعارهای سیاسی معترضان علیه حکومت بود. همچنین این رسانه‌ها در ادامه در تهییج مردم دیگر شهرها برای اعتراض علیه حکومت تلاش کردند. حتی یکی از این کانال‌ها با تمرکز بر بازی فوتبال پرسپولیس و تراکتور‌سازی در استادیوم آزادی، تماشاگران این بازی حساس را دعوت به اعتراض سیاسی کردند. در توییتر نیز کاربران کشورهای عربی پای کار آمدند و شروع به دمیدن در این اعتراض‌ها کردند. تام کاتن، سناتور جمهوریخواه ضد‌ایرانی ضمن استقبال از تجمع عده‌ای قلیل در برخی شهرهای ایران علیه گران‌شدن برخی کالاها، از کاخ‌سفید خواست این اعتراضات را حمایت کند. به گزارش فارس، کاتن با انتشار بیانیه‌ای در صفحه توییتر خود، مدعی شد: «حتی با اینکه میلیاردها دلار از لغو تحریم‌ها درپی توافق هسته‌ای، عایدی ایران شد، اما باز هم آنها (مسئولان) نتوانستند نیازهای اساسی مردم خود را برآورده کنند.» وی در ادامه ادعاهای بی‌پایه و اساس خود، کمک ایران به مردم جنگ‌زده سوریه، عراق، یمن و همچنین حمایت از صلح و ثبات در لبنان را عامل کمبودهای اقتصادی دانست. رضا پهلوی و مریم رجوی سرکرده منافقین نیز در پیام‌هایی جداگانه به استقبال از شعارهای تند معترضان در شهرهای کشور رفتند.
