بازدارندگی با دیپلماسی

علیرضا احمدی| روزنامه‌نگار

«دیپلماسی دفاعی» از ابزارهای کلیدی ایران، به‌ویژه در چارچوب ائتلاف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، برای پیشبرد منافع ملی، تقویت امنیت و گسترش نفوذ منطقه‌ای محسوب می‌شود که تازه‌ترین نمود آن، مشارکت در «رزمایش مرکب دریایی بریکس» در آفریقای‌جنوبی است.
روسیه، چین، آفریقای‌جنوبی، اتیوپی، اندونزی و ایران درحالی برای برگزاری رزمایش مرکب دریایی در بندر «کیپ تاون» حضور یافته‌اند که جمهوری‌اسلامی طی سال‌های اخیر نقش‌آفرینی فعالانه در حوزه «دیپلماسی دفاعی» را در دستورکار داشته و از ظرفیت‌های سازمان‌ها و ائتلاف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در این راستا بهره گرفته‌است.
در چنین شرایطی کارشناسان بر این اعتقادند که نقش‌آفرینی فعالانه ایران در سازمان‌های اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی، مانند «بریکس» و «شانگهای» بستر مناسبی برای ایجاد ظرفیت‌های دفاعی – امنیتی به نفع جمهوری‌اسلامی محسوب می‌شود؛ این درحالی است که افزایش تهدیدزایی محور عبری – غربی علیه کشورهایی مانند ایران و ونزوئلا که اخیرا شاهد نمودهای مختلفی از آن بوده‌ایم، اهمیت مشارکت فعالانه در ائتلاف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را دوچندان کرده‌است.

تحولات راهبردی تازه
در روزها و هفته‌های اخیر شاهد تحولات متنوعی در حوزه «دیپلماسی دفاعی» ایران بوده‌ایم که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.
رزمایش آفریقای‌جنوبی
  اقدام: مشارکت ایران در رزمایش مرکب دریایی کشورهای عضو بریکس
  میزبان: بندر کیپ‌تاون در آفریقای‌جنوبی
  حاضران: روسیه، چین، آفریقای‌جنوبی، اتیوپی، اندونزی و ایران
  نماینده ایران: یگان‌های شناوری رزمی نیروی‌دریایی ارتش
  اهمیت راهبردی: همگرایی و انسجام کشورهای دوست به‌منظور ارتقای امنیت دریایی

ائتلاف دفاعی شانگهای
اجلاس اخیر سران سازمان همکاری شانگهای در چین، یکی دیگر از نمودهای «دیپلماسی دفاعی» ایران در چارچوب ائتلاف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی محسوب می‌شود.
  اقدام: رایزنی‌های دفاعی - امنیتی ایران در چارچوب سازمان همکاری شانگهای
  میزبان: «تیانجین» چین
  حاضران: کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای
  محوریت رایزنی‌های دفاعی: امیر عزیز نصیرزاده، وزیر دفاع
  اهمیت راهبردی: تشکیل ائتلاف دفاعی در ساختار سازمان همکاری شانگهای

همکاری‌های دفاعی تهران - مینسک
سفر آخرین روزهای مردادماه رئیس‌جمهور ایران به بلاروس را باید یکی دیگر از گام‌های مهم ایران در توسعه «دیپلماسی دفاعی» به‌حساب آورد.
  اقدام: توافق ایران و بلاروس برای تعمیق همکاری‌های دفاعی در جریان سفر پزشکیان به مینسک
  زمان: 29مردادماه 1404
  راهبرد مشترک: مشارکت راهبردی در عرصه همکاری‌های فنی ـ نظامی
  نکته راهبردی: امضای سند همکاری دفاعی ایران و بلاروس در جریان سفر اسفندماه1403وزیر دفاع ایران به مینسک

رزمایش مشترک ایران و روسیه
ایران، چین و روسیه طی سال‌های اخیر با برگزاری رزمایش‌های مشترک دفاعی، گام‌های مهمی در حوزه «دیپلماسی دفاعی» برداشته‌اند.
  اقدام: برگزاری رزمایش دریایی مشترک ایران و روسیه
  زمان: 30تیرماه 1404
  منطقه: دریای خزر
  اهمیت راهبردی: تامین امنیت دریای خزر با مشارکت کشورهای منطقه




اهداف استراتژیک 
گام‌های رو به جلوی ایران در حوزه «دیپلماسی دفاعی» در راستای تحقق اهداف راهبردی ویژه‌ای بوده که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.
  بازدارندگی در برابر تهدیدها
  تقویت نفوذ منطقه‌ای
  امنیت‌سازی و تنش‌زدایی
  توسعه صادرات دفاعی
  تقویت همکاری‌های بین‌المللی