مهد کودک فوتبال

با اینکه سن بازیکنان فوتبال بالا رفته و بازیکنانی نظیر کریستیانو رونالدو، لوکا مودریچ، لواندوفسکی، لیونل مسی، کریم بنزما و... در 40یا آستانه 40سالگی در بالاترین سطح می‌درخشند، پدیده‌های نوجوان زیادی هم این روزها خودشان را در عرصه فوتبال مطرح کرده‌اند؛ چهره‌هایی مثل یامال همراه نوجوانان پرشمار بارسلونا، جمال موسیالا، فلوریان ورتس و... که در سنین پایین به‌عنوان ستاره مطرح شده‌اند.

در فصل تازه لیگ‌های اروپایی هم جوانگرایی دیده می‌شود. تیم‌های لیورپول و آرسنال نوجوانانی را رو کرده‌اند که استعدادشان تعجب همه را برانگیخته است. فرگوسن و آرسن ونگر زمانی در منچستریونایتد و آرسنال پرورش نوجوانان را به‌طور جدی پیگیری می‌کردند. در ترکیب منچستر بیشتر بازیکنان آکادمی بودند و ونگر بازوبند کاپیتانی را هم به فابرگاس بسیار جوان می‌سپرد و بازیکنانی را در ترکیب قرار می‌داد که هنوز پشت لب‌شان سبز نشده بود، اما بعدا با ورود پول بیشتر به لیگ برتر و حضور باشگاه‌های نفتی مثل چلسی و منچسترسیتی، توجه به آکادمی کمتر شد و باشگاه‌ها دنبال خرید ستاره‌های لالیگا، بوندس‌لیگا، پرتغال و فرانسه رفتند.
نقبی بزنیم به چند سال پیش؛ ژانویه۲۰۱۷ بود که پپ گواردیولا - که تنها چند‌ماه از حضورش در منچسترسیتی می‌گذشت - پرورش جوانان در باشگاه‌های لیگ برتر را زیر سؤال برد. او احساس می‌کرد سیستم موجود که شامل یک هرم جداگانه برای تیم‌های ذخیره یا رده‌های سنی بود، جو یا رقابت کافی برای آماده‌سازی بازیکنان برای فوتبال سطح بالا را فراهم نمی‌کرد. گواردیولا اصرار داشت که آینده فوتبال انگلیس با پیروی از الگوی اسپانیا به تیم‌های «ب» اجازه رقابت در لیگ فوتبال را خواهد داد. در آن روزها (سال ۲۰۱۶) انگلیس به‌تازگی به طرز شرم‌آوری توسط ایسلند از مسابقات قهرمانی اروپا حذف شده و یکی از بدترین لحظات تاریخ تیم ملی را رقم زده بود و چشم‌اندازی وجود نداشت. در طول فصل     17-2016که بلافاصله پس از یورو2016برگزار شد، نوجوانان لیگ برتر در مجموع فقط 6هزارو 580دقیقه بازی کردند و این کمترین زمان از فصل 93-1992بود که در سطح اول فوتبال انگلیس به این بازیکنان فرصت داده می‌شد. این دقایق را هم فقط ۳۳بازیکن بازی کرده بودند؛ البته فصل بعد شرایط بدتر شد‌ و تعداد بازیکنان نوجوان حاضر در فصل 18-2017به ۲۸نفر کاهش یافت و از نظر کمترین تعداد نوجوانان به دومین فصل بد لیگ برتر تبدیل شد.        (فصل02-2001فقط 25نوجوان در تیم‌ها بازی‌ کرده بودند.)
درحالی‌که تأثیر قوانین سود و پایداری (PSR) بر فروش بازیکنان فارغ‌التحصیل آکادمی همچنان یک نکته مهم بحث‌برانگیز است، لیگ برتر امروز جوان‌تر به‌نظر می‌رسد و اینطور که مشخص است تیم‌های بیشتری در بازار نقل‌وانتقالات، بازیکنان جوان را با شدت بیشتری هدف قرار می‌دهند؛ این در حالی است که طبق قانون، بازیکنان آمریکای‌جنوبی و مناطق خارج از اروپا تا قبل از 18سالگی حق حضور در این باشگاه‌ها را ندارند. باشگاه‌های انگلیسی و حتی رئال و بارسا بازیکنانی می‌خرند و 2تا 3سال برای آمدن‌شان به تیم صبر می‌کنند.

   جوانان گلزن
گلزنی و گلسازی ریو انگوموها برای لیورپول و مکس داومن برای آرسنال شاید آغاز یک راه باشد. منچستریونایتد هم از این دست بازیکنان دارد. همین 2فصل اخیر در آرسنال 2ستاره دیگر رو شدند؛ نوانری و لوییس- اسکلی. در هفته دوم این فصل، داومن در بازی مقابل لیدز، نیم ساعت فرصت بازی به دست آورد و با ۱۵سال و ۲۳۵روز، به دومین بازیکن جوان تاریخ لیگ برتر تبدیل شد. فقط اتان نوانری (۱۵سال و ۱۸۱روز) با سن کمتری برای توپچی‌ها در لیگ بازی کرده است. 2روز بعد از بازی داومن، نگوموها - که نخستین‌بار ‌ماه ژانویه و در یک بازی جام‌حذفی برای تیم بزرگسالان لیورپول بازی کرده بود - در بازی مقابل نیوکاسل به زمین رفت تا گل پیروزی‌بخش دراماتیک را در برد ۳ بر۲ لیورپول به ثمر برساند. او با ۱۶سال و ۳۶۱روز سن، چهارمین گلزن جوان این رقابت‌ها و جوان‌ترین گلزن لیورپول در تمام دوران شد و اگر بازی یک روز زودتر برگزار شده بود، با رکورد وین رونی مساوی می‌کرد.

   ترکیب‌های جوان شده
میانگین سنی ترکیب اصلی تیم‌های لیگ برتر در فصل       26-2025، جوان‌تر از 2بازی ابتدایی فصل‌های دیگر در تاریخ این رقابت‌ها بوده است؛ 26.5سال. فصل 00-1999پیرترین 2هفته اول لیگ برتر را داشت؛ با میانگین 28سال برای تیم‌ها. این آمار برای ترکیب‌های اصلی و اولیه این 2هفته محاسبه شده است و داومن و انگوموها تأثیری در این میانگین نداشته‌اند؛ چون از روی نیمکت بازی را آغاز کرده‌اند.
نوجوانان فصل گذشته در مجموع ۴۳۰بازی در لیگ برتر انجام دادند. لازم به توضیح است که در 4فصل با ۳۸بازی، تعداد بیشتری بازیکن نوجوان وجود داشته‌اند و این تعداد بازی رکورد جدیدی را نشکست. با وجود این، ۴۳۰بازی، بیشترین تعداد بازی نوجوانان در لیگ برتر در ۱۹سال گذشته بود. آخرین فصلی که آمار بیشتری داشت، فصل 06 -2005با ۴۶۸بازی بود.
فصل 25-2024، دقایق بازی بازیکنان نوجوان 18هزارو988دقیقه بود که نسبت به فصل قبل (18هزار و842دقیقه) اندکی افزایش یافت؛ دومین رکورد بالا (پس از فصل 14-2013با 19هزار و813دقیقه). فصل پیش برای دومین‌بار به بازیکنان زیر 20سال در لیگ برتر هم 23هزار و 658دقیقه بازی داده ‌شد؛ بعد از فصل 07-2006.
در کل، آمار و ارقام سال‌های اخیر بسیار مثبت بوده‌اند. در فصل 24-2023، 64بازیکن نوجوان مختلف در ترکیب اصلی قرار گرفتند که این یک رکورد در لیگ برتر است، یک بازیکن بیشتر از فصل        99-1998. فصل گذشته این تعداد کمی کاهش یافت و به 59نفر رسید؛ هرچند که هنوز هم برای کسب رتبه سوم در کل تاریخ لیگ (شامل 2فصل اول که 42بازی بود) کافی است.
اگر ملاک را نخستین فصل حضور بازیکنان جوان و نوجوان درنظر بگیریم، فصل گذشته، ۴۶نوجوان نخستین بازی خود را در لیگ برتر انجام دادند که ۸.۲درصد از کل بازیکنان لیگ را تشکیل می‌دهد. تنها فصلی که این نسبت بالاتر بوده، همان فصل اول (۹.۷درصد) است، فصل 93 -1992که 53بازیکن نوجوان نخستین بازی خود را در لیگ برتر انجام دادند، اما نکته خاص‌تر در مورد آن فصل این است که این رقم تا فصل      ۲۴ -۲۰۲۳ (۴۲) از ۳۸بازیکن بالاتر نرفت.

   15ساله‌ها
بازی کردن بازیکنان ۱۶ساله در لیگ برتر اتفاق جدیدی نیست. نخستین نفر مارک پلاتس از شفیلد ونزدی بود که فصل          96 -1995به میدان رفت؛ بازیکنانی نظیر فرانسیس جفرز، گری مک‌شفری، جیمز میلنر، وین رونی و آرون لنون نیز همگی قبل از 17سالگی به لیگ برتر راه یافتند .اما اینکه نوجوانان ۱۵ساله دقایقی را در این رقابت‌ها بازی کنند، موضوع جدیدتری است. نخستین‌بار نوانری در سپتامبر۲۰۲۲ و پس از او جرمی مونگا در آوریل ۲۰۲۵ و اخیرا داومن آخر هفته گذشته در این سن به میدان رفتند.
فصل 26-2025 چهارمین فصل متوالی است که در آن 2بازیکن 16ساله یا کمتر در لیگ برتر بازی می‌کنند؛ درحالی‌که هیچ بازیکنی در فصل 22-2021در این سن در این لیگ حضور نداشت، فصل  21-2020فقط 2بازیکن در این سن در لیگ برتر بازی کردند. پیش از این، هرگز 2فصل متوالی در لیگ برتر وجود نداشته که بیش از یک بازیکن زیر ۱۶سال در آن حضور داشته باشد. اگر هفته‌های آینده یک بازیکن ۱۵یا ۱۶ساله دیگر در این فصل به میدان برود، فصل   26 -2025اولین فصلی خواهد بود که بیش از 2بازیکن در آن حضور خواهند داشت. شاید روبن آموریم خسته از ترکیب بدترکیب منچستریونایتد، با بازی دادن به جی جی گابریل متولد 2010که در حال‌حاضر در تیم اصلی است، به ثبت این رکورد کمک کند.

   دلایل جوانی
ناگفته پیداست که دلیل اصلی این رکوردهای جدید، افزایش تعداد تعویض‌ها بعد از دوران کرونا از 3به 5بازیکن است. البته لیگ برتر برخلاف دیگر لیگ‌ها برای فصل 21-2020این تعداد را به 3نفر کاهش داده بود.
یک دلیل دیگر این است که اواخر فصل گذشته، تیم‌های بالا و پایینی لیگ انگیزه خاصی برای ادامه نداشتند؛ چون هم تکلیف قهرمانی مشخص شده بود و هم سرنوشت تیم‌های سقوط‌کننده؛ برای همین بازی دادن به بازیکنان جوان به کاری کم‌خطر تبدیل شد.