فوتبالیست تهرانی؛ بازیگر بازار برنج

احمد میرخدائی | روزنامه‌نگار

  رشد شتابان قیمت برنج در یک سال اخیر همه را متعجب کرده؛ هرچند در یکی دو هفته گذشته قیمت‌ها کمی پایین آمده است، اما همچنان نسبت به رقم سال گذشته بیش از دوبرابر است. بعد از دلایل گوناگونی که برای روند صعودی قیمت برنج برشمرده شد، رونمایی رئیس قوه قضاییه از احتکار بزرگ برنج در یکی از شرکت‌ها، ورق را برگرداند و سهم محتکران در افزایش قیمت برنج در افکار عمومی پررنگ‌تر شد. وزیر دادگستری هم در این زمینه گفت: برنج وارداتی با ارز ترجیحی با وجود داشتن قیمت مصوب به‌دست مردم نمی‌رسد لذا پیشنهاد شده دولت خود مسئولیت توزیع این کالا را بر عهده بگیرد. تلویزیون همشهری این بار بررسی اثر احتکار بر رشد قیمت برنج در بازار را با حضور حسن عرب، برنجکار نمونه مازندران، حسین عسگری، عضو هیأت علمی دانشکده علوم و فناوری‌های زیستی و امیر آقاجانیان، عضو انجمن تولیدکنندگان برنج در دستور کار قرار داده است.

نقد قیمت برنج با نگاهی به گذشته
عرب: برنج بعد از نان بیشترین نقش را در سفره مردم دارد و مصرف آن رو به فزونی است. در سال 1399کشاورزان هر کیلوگرم برنج را حدود 90هزار تومان می‌فروختند. در سال 1400قیمت هر کیلو به 125هزار تومان رسید و همان زمان برندها هر کیسه 10کیلویی را تا کیلویی190هزار تومان می‌فروختند. این روند در سال 1401با واردات بی‌رویه برنج، تغییر کرد و قیمت فروش کشاورز به 60هزار تومان رسید، در سال 1402به 65هزار تومان و در سال قبل به 75هزار تومان. امسال قیمت فروش کشاورز به‌تبع رشد قیمت بازار افزایش یافته و به 185هزار تومان رسیده است.

سهم ناچیز کشاورز از قیمت برنج
عسگری: در بحث قیمت برنج، سهم کشاورز از سهم فروشنده در بازار جداست. محصول نهایی کشاورز چند دست می‌چرخد تا به بازار برسد و اگر ما مثلا هر کیلوگرم برنج را 300هزار تومان می‌خریم، سهم کشاورز از این قیمت با کسر هزینه تولید، 30تا 40درصد است و سهم کشاورزی که ظرفیت انبارسازی داشته باشد، نهایتا به 50درصد می‌رسد. در این سازوکار، وقتی قیمت مصرف‌کننده برنج بالا می‌رود، آن پولی که به کشاورز می‌رسد، تغییر نمی‌کند. از آن‌طرف، برنج کالایی است که بازارش ظرفیت بالایی برای ایجاد حباب و گران‌سازی‌ دارد، اما کسی می‌تواند در بازار دخالت کند که ظرفیت بالاتری از کشاورز دارد.

فوتبالیست‌ها، در بازار برنج
آقاجانیان: عمده دلایل گرانی برنج به‌خاطر واسطه‌های بی‌شناسنامه در بازار تهران است. قبلا هم گفتیم که 5درصد بازار برنج در اختیار برندهاست و 95درصد در انحصار دلالان بی‌مجوز و بی‌شناسنامه. کسانی که سرمایه‌ دارند و می‌خرند، بازار را تنظیم می‌کنند و به قیمت دلخواه برنج را برای بازار و شرکت‌های بزرگ می‌فرستند. کسانی هستند که اصلا کارشان در حوزه برنج نیست و فقط به‌دلیل سود اتفاقی این بازار، وارد گود شده‌اند. مثلا یکی از بازیکنان تیم مطرح پایتخت به‌تازگی 300تن شالی از مازندران خریده است. وقتی سازوکار نباشد او هم برای منفعت اقتصادی این کار را می‌کند.

بازار نظارت ندارد
عرب: ما به‌نوعی با نبود نظارت در حوزه برنج مواجه هستیم.  چطور تریلی حامل برنج وارداتی که از بندر امام‌خمینی(ره) راه افتاده و مقصد آن مثلا ارومیه است، سر از بابل درمی‌آورد و محموله‌اش تخلیه می‌شود؟اصلا وارد کردن برنج خارجی در استانی که تولیدکننده عمده برنج است، چه توجیهی دارد و چرا باید کار به‌جایی برسد که سازمان تعزیرات انباری را بیابد و فلان مقدار برنج خارجی کشف کند، آیا غیرازاین است که این برنج خارجی وارداتی با برند شمال به تهران و شهرهای دیگر ارسال می‌شود؟ چه‌کسی باید جواب این اتفاق را بدهد؟ وزارت صمت هم باید جواب بدهد.