گزارش
جاده 2هزار ساله ادویه
توفان شن بخش تازه‌ای از جاده ادویه فهرج و یکی از‌مسیرهای‌فرعی راه ابریشم را نمایان کرد
راحله عبدالحسینی | روزنامه‌نگار
شهرستان فهرج در شرق کرمان با توفان‌های شن زبانزد است؛ توفان‌هایی که به تازگی جاده ادویه را از زیر خاک نمایان کردند تا فهرج، نماد دیگری برای شناخته‌شدن داشته باشد. حدود 40کیلومتر از جاده تاریخی ادویه فهرج در دهه90 نمایان شد و به تازگی بخش جدیدی از این جاده که برخی باستان‌شناسان آن را حتی قدیمی‌تر و مهم‌تر از جاده ابریشم می‌دانند، از زیر شن‌های کویر بیرون آمد. جالب اینکه این بخش از جاده ادویه سنگفرش شده و در نزدیکی میل نادری یا تنها فانوس کویری ثبت ملی‌شده ایران، پدیدار شده است.
رونق راه فرعی ابریشم
یک باستان‌شناس اهل کرمان به همشهری می‌گوید: «جاده ابریشم از شمال شرق در کشور شروع می‌شد و با گذشتن از جنوب دریای خزر به سمت ترکیه و اروپا ادامه می‌یافت. طبیعی است که این جاده مهم تجاری، جاده‌های فرعی نیز داشت. یکی از این جاده‌های فرعی، جاده ادویه است که بخش اعظم آن در محدوده کرمان قرار داشت.» نادر علی‌داد سلیمانی می‌افزاید: «در منابع تاریخی بارها یادشده که جاده ادویه از کرمان می‌گذشته و تجارت ادویه از جنوب شرق و از هند به ایران راه داشته است. از آنجایی که کرمان در روزگار کهن و دست‌کم تا عهد صفوی باجزایر هرمز و خلیج‌فارس هم مراوده‌تجاری داشته و بهترین مسیر برای تجارت ادویه بوده و تجارت از همین مسیر انجام می‌شده است که به جاده ابریشم می‌پیوسته است.»
قطب تجارت ادویه
باستان‌شناس اهل کرمان معتقد است کاروان‌های حامل ادویه در نخستین منزلگاه به کرمان می‌رسیدند و از آنجا از طریق جاده‌های دیگر به سراسر ایران راهی می‌شدند. نادر علی‌داد سلیمانی توضیح می‌دهد: «منظور از کرمان کل شهرها و بخش‌های کرمان است که به جاده ادویه دسترسی داشتند. در واقع
به واسطه همین جاده ادویه، کرمان مرکز پخش یا قطب ادویه بود. جیرفت یا سیرجان هم در محور راه‌های اصلی بودند.» او درباره سنگفرش بودن جاده ادویه هم می‌گوید: «اقلیم فهرج همیشه با توفان‌های شن و ماسه دست به گریبان بوده است. کاروانیان هم از بیم اینکه مسیر را گم کنند فانوس کویر ساختند یا جاده را سنگفرش کردند. سنگفرش این جاده باریک، باعث امنیت حرکت سواران و کالسکه‌ها هم بود.»
احیای جاده ادویه
شهرستان فهرج ۳۵۸اثر و محوطه تاریخی و باستانی دارد که به‌گفته حمید وحیدزاده، مدیر میراث فرهنگی شهرستان فهرج، 70درصد آثار تاریخی آن فقط به‌دلیل وقوع توفان‌های شدید از زیر شن‌های کویر بیرون آمده و شناسایی شده‌اند؛ مانند بخش جدید جاده ادویه. محمدحسین تجلی، کارشناس میراث فرهنگی کرمان به همشهری می‌گوید: «احیای جاده ادویه در کرمان
در 2مسیر در دست انجام است؛ یک مسیر از چابهار به شهرهای جنوبی کرمان و مسیر دیگر از زاهدان به جیرفت و کرمان.»
در همینه زمینه :
