
ناصرالدینشاه، افسر ایتالیایی و نخستین تصویر از تختجمشید

نخستین عکس تاریخی از تخت جمشید را لوئیجی پشه (Luigi Pesce)، افسر نظامی و سرهنگ ارتش که زاده ناپل ایتالیا بود و در دوران ناصرالدینشاه به ایران سفر کرده بود ثبت کرد. این عکس نخستین تصویر تاریخی ثبتشده از تختجمشید پیش از آغاز کاوشهای باستانشناختی در اواخر دوره قاجار است که لوئیجی پشه در سال1274 ثبت کرد. ناصرالدینشاه بارها لقب عکاسباشی به لوئیجی اعطا و نسخهای از این نخستین عکسهای تاریخی از ایران را برای ویلیام اول، پادشاه پروس ارسال کرد. آلبوم دیگری نیز به موزه متروپولیتن نیویورک اهدا شده که شامل ۷۵قطعه عکس است و احتمالا همان آلبومی است که برای پادشاه پروس ارسال شد. این آلبوم در اصل متعلق به اردشیرمیرزا، نوه فتحعلیشاه بود. اهداکننده این آلبوم معتقد است که «پشه» یکی از چندین عکاسی است که آثارشان در آن مجموعه گرد آمد. او نخستین عکاسی بود که به سرزمین باستانی فارس سفر کرد و تصاویری از تختجمشید، پاسارگاد و نقشرستم ثبت و عکسهای خود را به ناصرالدینشاه پیشکش کرد و باعث شد شاه قاجار دلبسته تصاویرش شود و از آن پس عکاسان دیگری را برای تصویربرداری از بناهای تاریخی و باستانی ایران با هزینه خود به استان فارس اعزام کند.