پایان صبر هسته‌ای

محسن تولایی -روزنامه‌نگار

معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) که 55‌سال از عمر آن می‌گذرد، از ابتدا با نیت کنترل سلاح‌های هسته‌ای در جهان شکل گرفت، اما امروز بیش از آنکه ابزاری برای صلح باشد، به ابزاری برای اعمال تبعیض علیه کشورهای مستقل بدل شده است. درحالی‌که رژیم‌هایی چون اسرائیل حتی عضو ان‌پی‌تی نیستند و زرادخانه هسته‌ای دارند، کشوری مانند ایران که عضو رسمی این معاهده است، بارها مورد فشار، تهدید و حمله قرار گرفته است. در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام حمید رسایی و زهره لاجوردی (نمایندگان مجلس)‌ در تلویزیون اینترنتی همشهری، تعلیق همکاری ایران با آژانس، پاسخ طبیعی به خیانت‌ها و جاسوسی‌های پنهان و آشکار این نهاد بین‌المللی بود. اکنون خروج از ان‌پی‌تی به‌عنوان گزینه بعدی روی میز است؛ چراکه اگر قرار باشد عضویت در یک پیمان بین‌المللی موجب ناامنی، ترور دانشمندان و تخریب زیرساخت‌های حیاتی شود، ماندن در آن جز تحقیر حاکمیت ملی هیچ ثمری ندارد.

اصل معاهده منع گسترش چیست و چه اهمیتی دارد؟
رسایی: مجلس، رسانه و مردم بزنگاه‌هایی دارند که تصمیمات‌شان در آن بزنگاه‌ها ماندگار می‌شود. یکی از تصمیمات ماندگار مجلس همین تعلیق همکاری با آژانس بود. تصمیم بعدی خروج از ان‌پی‌تی خواهد بود. 56کشور به معاهده پیوسته‌اند. اسفند امسال این معاهده 55ساله می‌شود. در حال حاضر 186کشور عضو این معاهده هستند. یکی از این کشورها بعدا بیرون آمد. کره‌شمالی بیرون آمد، آن هم به‌دلیل رفتارهای آمریکا. سودان، هند، پاکستان و رژیم صهیونیستی هم عضو ان‌پی‌تی نشدند. این کشورها هیچ تعهدی ندادند که سلاح هسته‌ای تولید نکنند. مقام معظم رهبری در این کشور اعلام کردند که ما در دکترین دفاعی‌مان موضوع سلاح هسته‌ای نداریم. 
جزو ضوابط است که معاهده باید در مجلس یا بالاترین نهاد قانونگذاری و تصمیم‌گیری به تصویب برسد. جمهوری اسلامی ایران بعد از انقلاب این موضوع را قبول داشت و آن را رد نکرد و حتی آن را محکم‌تر هم کرد. ما در سال 1382به‌صورت داوطلبانه عضو پروتکل الحاقی شدیم. یعنی یک‌سری سختگیری‌های اضافه را پذیرفتیم که بعدا چون به تعهدات خودشان عمل نکردند، آن را کنار گذاشتیم.
در حال حاضر 186کشور عضو معاهده هستند. رژیم صهیونیستی عضو این معاهده نیست ولی به ایران حمله کرد.
 تعهداتی که کشورها در قبال این معاهده دارند چیست؟
رسایی: کشورهای عضو 2دسته هستند. کشورهایی که سلاح اتمی دارند و آنهایی که ندارند. آمریکا، انگلیس، فرانسه‌، روسیه و چین در همان زمان پذیرش معاهده سلاح هسته‌ای داشتند. این کشورها با ایران مذاکره می‌کردند که ایران ثابت کند نمی‌خواهد دنبال سلاح اتمی باشد. کشورهای گروه اول اجازه داشتند همچنان سلاح اتمی داشته باشند، اما متعهد شدند که تعداد بمب‌هایشان را اضافه نکنند. روسیه 4هزار و 309کلاهک هسته‌ای، آمریکا 3هزار و 700کلاهک هسته‌ای و چین600کلاهک هسته‌ای در صدر این فهرست دارند. اگر این ارقام درست باشد، آنها تعهد داده‌اند که به این کلاهک‌ها اضافه نکنند. این کشورها تعهد داده‌اند به کشورهایی که سلاح اتمی ندارند، کمک کنند انرژی هسته‌ای داشته باشند. کشورهایی که سلاح هسته‌ای ندارند هم تعهد دادند که سلاح هسته‌ای نداشته باشند و اجازه دهند فقط آن کشورها سلاح اتمی داشته باشند. این کشورها نه‌تنها به کلاهک‌ها اضافه کرده‌اند بلکه به کشوری مثل ایران اجازه نمی‌دهند در انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای که خودش به‌دست آورده است، پیشرفت کند. این تبعیض وجود داشته است.
چه اتفاقی افتاد که مجلس در این برهه چنین تصمیم مهمی گرفت؟ این شبهه بین افکار عمومی مطرح شده که اساسا مجلس قدرت دارد از چنین معاهده بین‌المللی خارج شود؟
رسایی:  طبق بدیهی‌ترین ارکان حقوق وقتی جایی حق را می‌دهد، همانجا می‌تواند حق را بگیرد. اینکه به‌عهده مجالس گذاشته‌اند برای این است که ماهیت قانونی دارد. مجلس می‌تواند تصمیم بگیرد که از این معاهده بیرون بیاییم. مردم با نگاه‌های مختلف و حتی اپوزیسیون خارج از کشور امروز می‌گویند که این موضوع به مسئله ایران برمی‌گردند  و حتی برخی از آنها  از رهبر معظم انقلاب تمجید می‌کنند که این رکن رکین را نگه داشته است. خانمی که کشف حجاب کرده می‌گوید آقای خامنه‌ای چیزی بگو تا من آرام شوم. برخی مسئولان جمهوری اسلامی کوتاهی دارند اما بسیاری از مسئولان دارند تلاش می‌کنند تا مردم عزت و رفاه داشته باشند.
چه اتفاقی افتاد که مجلس چنین تصمیمی گرفت؟
زهره لاجوردی: همانطور که در جریان هستید، تصوری که دشمن از جمهوری اسلامی ایران داشت تصور بسیار باطلی بود؛ تصور می‌کرد با توجه به گزارش‌های غلطی که داشتند ایران ضعیف شده است. تصور می‌کردند چون به بازوهای ایران مثل حزب‌الله ضربه زده‌اند یا سوریه ساقط شده است، این حملات باعث نارضایتی مردم می‌شود. با حملاتی که شروع شد مردم متحد شدند، انسجام بسیار خوبی بین مردم به‌وجود آمد. همان استقامتی که از مردم در 8سال دفاع‌مقدس سراغ داشتیم، دوباره دیده شد. حملات زیادی به کشور ما وارد شد ولی نشان داده شد که اگر ملت و کشوری مقاومت کند، دشمن به هدفش نمی‌رسد. مجلس در طرح خودش، دولت را موظف کرد تا زمانی که حقوق حاکمیت ملی ما تامین نشده، همکاری با آژانس را به حالت تعلیق دربیاورد. در این طرح همکاری با کسانی که در پوشش بازرس جاسوسی می‌کردند و دانشمندان هسته‌ای ایران را شناسایی می‌کردند، قطع خواهد شد. امیدواریم این تعلیق و هشداری که داده می‌شود، باعث شود دشمن حدش را بشناسد. این مصوبه بدون رأی مخالف تصویب شد. این نشان‌دهنده عزم جدی نمایندگان مجلس برای دفاع از حاکمیت جمهوری اسلامی و دفاع از سرمایه‌های انسانی خودش است. این جنگ تمام نشده است و 
دشمن خواسته مهلتی بگیرد. اینکه دشمن بدون هیچ قیدی توقف جنگ را خواسته، نباید موجب شود فرصت را از دست بدهیم و اجازه بازسازی به دشمن بدهیم. باید شرایط را جنگی بدانیم. ما از بحث نفوذی‌ها خیلی ضربه خوردیم. امیدوارم نیروهای اطلاعات ما دقت بیشتری داشته باشند. امیدوارم به پیروزی
 نهایی برسیم.
جاسوس‌هایی که  شاید در لباس بازرسی در ایران فعالیت کرده‌اند و دانشمندان را شناسایی کرده‌اند، در این طرح چطور متوقف می‌شوند؟
رسایی: شایدی در کار نیست، حتما کارشان جاسوسی بود. یکی از جاسوس‌ها خود گروسی بود که نظارت می‌کرد و بعد به آنها گزارش می‌داد که چه اتفاقی افتاده و کجاها پیشرفت اتفاق افتاده است. یکی از دلایل حمله اسنادی بود که جمهوری اسلامی ایران از رژیم صهیونیستی به‌دست آورد. آژانس مدارک کشوری که عضو بوده را در اختیار اسرائیل که عضو نبوده، قرار داده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاعات محرمانه یک کشور عضو آژانس را در اختیار یک رژیم غیرعضو قرار داده است. ایران تعهد داده که نمی‌خواهد بمب هسته‌ای داشته باشد، ولی اطلاعاتش در اختیار رژیمی قرار گرفته که بمب اتم دارد. رژیم نامشروعی که عضو آژانس نیست به کشوری حمله کرد که عضو آژانس است. حتی رافائل گروسی هم محکوم نکرد. برخی دوستان مجلس گفتند ورود رافائل گروسی به ایران دیگر باید ممنوع شود. گروسی اگر به ایران بیاید مردم با تخم مرغ گندیده از او استقبال می‌کنند. معاهده مفادی دارد که پایه استدلال مجلس است. ما کار خلاف قانونی نکرده‌ایم. معاهده 11ماده دارد. یکی می‌گوید کشوری که سلاح اتمی دارد نباید به آن اضافه کند. اگر انقلاب اسلامی صورت نگرفته بود و سگ منطقه‌ای آنها که رژیم پهلوی بود و آن الدنگ پهلوی که الآن در خارج از کشور خرجش را از مادرش می‌گیرد و از حمله اسرائیل به ایران استقبال کرده است، اصلا چنین نمی‌شد. ماده 5می‌گوید باید امکانات استفاده صلح‌آمیز  برای همه کشورهای عضو فراهم شود. براساس ماده 6، طرفین پیمان باید با حسن نیت و جدیت اقدامات لازم برای پایان مسابقه تسلیحات اتمی را آغاز کنند. باید به‌دنبال مذاکراتی برای خلع سلاح باشند. مهم‌تر از همه ماده 10است که می‌گوید کشورهای عضو حق دارند از پیمان خارج شوند و 3‌ماه قبل باید اطلاع دهند و این زمانی قابل وقوع است که منافع ملی کشور به خطر بیفتد. الآن مجلس متهم است که چرا دیر تصمیم گرفته است. مردم می‌گویند تعلیق فایده ندارد. مجامع بین‌المللی باید چتر حمایتی درست کنند و آژانس باید کمک کند کشوری که به‌دنبال استفاده صلح‌آمیز در سوخت و کشاورزی و پزشکی است، همه از آن حمایت کنند. ولی خلافش اتفاق می‌افتد.
اگر بیرون بیاییم چه اتفاقی می‌افتد؟
رسایی: الآن که بیرون نرفتیم چه اتفاقی افتاده است؟ فرقش این است که الآن دوربین گذاشته‌اند و دانشمندان ما را ترور می‌کنند. حتی یک نفر دانشمند هسته‌ای ما سرمایه انسانی است. در جنگ اخیر دانشمندی را به شهادت رساندند که اصلا به مردم معرفی نشده بود. مردم شاید در محله خودشان دانشمند هسته‌ای داشته باشند که نمی‌شناسند و میلیاردها دلار قیمت داشته باشد. جان این افراد در خطر است چون همین جاسوس‌ها اطلاعات‌شان را لو داده‌اند. این افراد را نقطه‌زنی کرده‌اند.
بنابراین تبعات منفی ندارد؟
رسایی: از آن چیزی که در این 47سال اتفاق افتاده است بیشتر نیست. رهبری ایران است که متشرع است و سلاح هسته‌ای را حرام می‌داند، اما اگر این شالوده به هم بخورد بقیه کشورها هم چنین رهبری دارند یا مسابقه تسلیحاتی شروع می‌شود؟ برخی از کشورهایی که عضو ان‌پی‌تی نیستند سلاح هسته‌ای هم دارند. هند، پاکستان و کره‌شمالی هیچ‌کدام عضو ان‌پی‌تی نیستند. چه‌کسی به آنها حمله می‌کند؟ پس مسئله سلاح اتمی نیست. اگر موضوع سلاح اتمی باشد که اول باید سراغ آنها بروند. آنجا دوربین و بازرسی وجود ندارد و اصلا به کشورشان راه نمی‌دهند. هند 180، پاکستان 170، اسرائیل 90و کره‌شمالی 50کلاهک هسته‌ای دارند ولی هیچ‌کس به آنها کار ندارد.
چون ما جمهوری اسلامی هستیم از ما می‌ترسند؟
رسایی: ما برای این قالب خون دادیم. ما برای اینکه مردم در چارچوب اسلام حاکم باشند خون دادیم. جمهوری اسلامی یک مغز دارد که همه نگاه‌ها آنجاست. آن نایب امام زمان است. فرق نظام ولایت فقیه با نظام‌های پادشاهی این است که ولی فقیه فکر خودش نیست. او حتی امنیت خودش و خانواده‌اش را به خطر انداخته است و سخت پای دفاع از مردمش ایستاده است. فرق نظام ولایت فقیه و پادشاهی در این است که در نظام ولایت فقیه ولی فقیه محکوم احکام خودش است، یعنی وقتی حکم می‌دهد شامل حال خودش هم می‌شود. در نظام پادشاهی شاه حاکم بر احکام خودش است. در عربستان، آل‌سعود جدا از بقیه عربستان است. نظام ولایت فقیه مجموعه‌ای از شرایط ازجمله تقواست، باید مراقبت کند. ولی فقیه باید زهد داشته باشد. نایب امام زمان باید کمترین استفاده را از دنیا کند. سوم باید شجاع باشد، باید مدیر باشد و فقیه باشد. این شرایط را اگر کسی داشته باشد، نفوذ در او صورت نمی‌گیرد. فرق نظام ما با پاکستان این است که ما به این سازوکار نه گفته‌ایم. ما به دنیا گفته‌ایم که پادشاه لخت است.
گفتید الآن در طرح بحث تعلیق است. در چه صورت امکان دارد خارج شویم؟
رسایی: نمایندگان بیانیه‌ای را امضا کرده بودند و 150امضا کرده بودند که ما باید خروج کنیم. اکثریت مجلس حتی قائل به خروج است. رفتار جمهوری اسلامی رفتار عاقلانه‌ای است که مرحله به مرحله اقدام می‌کند. جمهوری اسلامی می‌خواهد افکار عمومی داخل و دنیا را اقناع کند. اگر فشار بیشتر شود، مثلا اسنپ‌بک کلید زده شود، جمهوری اسلامی احتمالا کاملا متوقف کند. این بار اول نیست که به تاسیسات هسته‌ای ما حمله شده است. قبل از آن هم با ویروس استاکس‌نت حمله شده بود. مدیرکل آژانس الآن گزارش‌های مغرضانه‌ای داده است. مدارکی به‌دست آمده است که این شخص دارد با رژیمی که عضو معاهده نیست همکاری می‌کند و اطلاعات محرمانه را در اختیارش می‌گذارد. آنها می‌گویند اورانیوم غنی‌شده 60درصدی ایران کجاست؟ به آقای عراقچی پیام داده بود که باید به ایران بیاید. درحالی‌که اصلا و ابدا چنین نیست. مطابق معاهده و پروتکل‌های آژانس، کشورها حق ندارند به تاسیسات هسته‌ای حمله کنند. آژانس حتی محکوم هم نکرد. آمریکا و اسرائیل بعد از 12روز جنایت‌های مختلف آخر سر اعلام کردند که می‌خواهیم
آتش‌بس کنیم. ما گفتیم آتش‌بس را قبول نداریم، توقف عملیات است. می‌خواهند برای تحرکات جدید اطلاعات جدید به‌دست بیاورند. ولی جمهوری
 اسلامی پابرجا خواهد ماند. در این 47سال ما داریم مچ طرف مقابل را می‌خوابانیم. ما ابرقدرت
 هستیم.