گزارش
مأموریت؛ توانمندسازی معتادان تا پایان سال
مدیرعامل سازمان مشارکت‌ها و خدمات اجتماعی شهرداری تهران در تلویزیون همشهری از کاهش محسوس آسیب‌های اجتماعی خبر داد
پریسا نوری-روزنامه‌نگار
در سال‌های اخیر شاهد تغییرات چشمگیری در مدیریت آسیب‌های اجتماعی تهران بوده‌ایم؛ از تبدیل منطقه فرحزاد که زمانی کلونی معتادان و کانون انواع آسیب بود به فضایی امن، تا اقدامات نوین در حوزه معتادان متجاهر و کودکان کار. دیگر در کوچه و خیابان‌های جنوب شهر هم خبری از کلونی کارتن‌خواب‌ها و معتادان نیست و حضور کودکان کار در نقاط مختلف شهر کمرنگ شده است. ناگفته پیداست بخش زیادی از این تغییرات، حاصل تلاش سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران در خط‌مقدم نبرد با آسیب‌های اجتماعی پایتخت بوده است. به این بهانه در تلویزیون اینترنتی همشهری با عبدالمجید رحمانی، مدیرعامل جدید این سازمان همراه شدیم. رحمانی از اقدامات انجام‌شده جهت رسیدن به این نقطه و برنامه‌های پیش‌روی این سازمان برای بهتر شدن وضعیت، سخن گفت و نوید داد که تا پایان سال گام‌های بلندی برای بازگشت افراد آسیب‌دیده به جامعه برداشته خواهد شد.
تغییر رویکرد در مدیریت آسیب‌ها
در گذشته تمرکز شهرداری عمدتا بر کالبد شهر بود، اما امروز به روح شهر هم توجه ویژه‌ای داریم. منظور از روح شهر، آرامش روانی شهروندان است که آسیب‌های اجتماعی آن را تهدید می‌کند. از زمانی که دکترزاکانی به‌عنوان شهردار تهران انتخاب شدند، برای نخستین‌بار در تاریخ شهرداری‌های ایران، دغدغه اصلی‌مان آسیب‌های اجتماعی شد. این تغییر رویکرد باعث شد هماهنگی بی‌سابقه‌ای بین دستگاه‌های مختلف ایجاد شود و امروز شاهد تغییرات محسوسی در چهره شهر هستیم. البته هنوز به نقطه مطلوب نرسیده‌ایم، اما همین پیشرفت‌های چند سال اخیر نشان می‌دهد با عزم جدی می‌توان مشکلات را حل کرد.
حذف کلونی‌های آسیب از شهر
2سال متوالی جلسات منظم قرارگاه‌های اجتماعی با مدیریت دکترزاکانی برگزار شد تا هماهنگی بین تمام دستگاه‌ها افزایش یابد و روند ساماندهی تسریع شود. با افزایش ظرفیت مراکز نگهداری و ایجاد مرکز رصد و پایش آسیب‌های اجتماعی که هماهنگی بین دستگاه‌ها را مدیریت می‌کند، دیگر آن کلونی‌های چندصدنفری سابق وجود ندارد. حالا در تمام مناطق و نواحی شهر، ساماندهی معتادان به یک کار روزمره تبدیل شده است. البته هنوز افرادی در سطح شهر هستند، اما دیگر آن تجمع‌های آشکار را نمی‌بینید.
افزایش 3برابری ظرفیت مراکز
وقتی این دوره مدیریتی شروع شد، ظرفیت مراکز ماده۱۶ حدود 8 تا 10هزار تخت بود ولي اكنون با هماهنگی‌های انجام‌شده با سازمان زندان‌ها، سپاه، بهزیستی و نیروی انتظامی، این ظرفیت به ۲۴هزار تخت افزایش یافته است. اما کار بزرگ‌تر پذیرش گروه‌های «منع‌پذیرش» بود؛ اینها شامل معتادان زیر ۱۸سال، بالای ۶۵سال، معلولان، زنان باردار و مبتلایان به بیماری‌هایی مثل ایدز و هپاتیت هستند که قبلا پذیرش نمی‌شدند اما با اقدام شهرداری تهران به‌عنوان متولی اجتماعی و تحت هدایت مدیریت شهری، این افراد اکنون پذیرش شده‌اند و خدمات تخصصی و انسانی به آنها ارائه می‌شود. این اقدام بسیار مهم و بی‌سابقه است. در شهرداری تهران ۱۱مرکز تخصصی(یاورشهر) ایجاد شده که به این گروه‌ها خدمات ارائه می‌دهند.
استخدام بهبودیافتگان
رویکرد ما برای کمک به معتادان و پیشگیری از بازگشت آنها به چرخه آسیب، خانواده‌محور است. در مراکز ماده۱۶ برای هر فرد پرونده مددکاری تشکیل و سعی می‌شود، ارتباط‌شان با خانواده احیا شود؛ همچنين مهارت‌آموزی شغلی داشته باشند و زمینه اشتغال پایدارشان فراهم شود. جالب اینجاست که بسیاری از صنوف و شرکت‌ها اعلام آمادگی کرده‌اند که بهبودیافتگان را استخدام کنند. حتی برخی برندهای معروف روی محصولات‌شان نوشته‌اند: «این محصول توسط بهبودیافتگان از اعتیاد تولید شده است.»
ساماندهی کودکان کار
بیشتر کودکان کار تهران اتباع هستند. در مجتمع «شوق زندگی» در پارک بعثت(منطقه۱۶) با همکاری بهزیستی، دادستانی و دیگر نهادها، این کودکان ساماندهی می‌شوند. برای کودکان ایرانی هم برنامه‌های توانمندسازی خانواده پیش‌بینی شده تا نیاز مالی، بهانه کار کودک نباشد.
راه‌اندازی سامانه سریع
سامانه137 اورژانس اجتماعی شهرداری است. مردم می‌توانند موارد آسیب‌های اجتماعی را گزارش دهند. در سازمان هم سامانه‌ای در حال راه‌اندازی است که با ارسال لوکیشن، سرعت رسیدگی را افزایش مي‌دهد.
گام بلند برای توانمندی معتادان
در سال۱۴۰۴ بیشترین تمرکز بر 2محور است که شامل افزایش مشارکت مردمی و توانمندسازی اقتصادی خانوارهای آسیب‌دیده می‌شود. هدف این است که تا پایان سال، گام بلندی در زمينه توانمندسازی معتادان بهبودیافته برداشته شود تا آمار بازگشت به چرخه آسیب کاهش چشمگیری پیدا کند.
مهم‌ترین آسیب‌های پیش‌روی تهران
5آسیب اصلی پایتخت براساس مصوبات شورای اجتماعی کشور و سازمان امور اجتماعی، عبارتند از معتادان متجاهر، کودکان کار و خیابان، متکدیان، مفاسد اخلاقی و حاشیه‌نشینی که اینها اولویت‌های کاری شهرداری تهران نيز هستند.
در همینه زمینه :
