نقش شاهنامه بر ساعت سوئیسی

لیلا شریف-روزنامه‌نگار

شبکه‌های اجتماعی پر شده است از تصویر ساعت گران‌قیمت سوئیسی که با نقش و نگار داستان‌های شاهنامه پیوند خورده است. شاید در نگاه اول برای ایرانی‌ها عجیب باشد که چرا شركت معروف سوئيسي «ژاژر-لوکولتر» (Jaeger-LeCoultre) برای رونمایی از مجموعه جدیدش باید سراغ شاهنامه و هنر میناکاری ایران برود اما داستان زمانی جالب می‌شود که بدانیم این شرکت در مراسم بزرگداشت شاهنامه فردوسی از این مجموعه رونمایی کرده است. نام این مجموعه«میناکاری یادبود شاهنامه» است و 5هنرمند با تکیه بر هنر ایرانی برش‌هایی از 4داستان شاهنامه را به تصویر کشیده‌اند.

روایت 4داستان ایرانی
«سیاوش در حال چوگان‌بازی در حضور افراسیاب»، «فریدون در هیبت اژدها پسرانش را می‌آزماید»، «سام به کوه البرز می‌آید» و «رستم، اکوان‌دیو را تعقیب می‌کند» این نام‌ها بر 4طرح این مجموعه ساعت گذاشته شده و هر نقش در تلاش است که داستانی از شاهنامه را بازآفرینی کند. اگر بخواهیم نیم‌نگاهی به داستان‌های نقش بسته بر این ساعت‌ها داشته باشیم، می‌توان به این خلاصه از داستان‌های شاهنامه تکیه کرد:

  نگاره‌ای که سیاوش را در حال چوگان‌بازی در بـرابـر افـراسیـــــاب نشان می‌دهد، یکی از آشکارترین ارجاعات به چوگان در هنر ایرانی است.
  داستان درباره سام نریمان است که پس از زایمان همسرش، فرزندی با موی سپید به دنیا می‌آید. سام با دیدن رنگ موی فرزندش تصمیم می‌گیرد او را از خود دور کند.چندسال بعد سام در خواب می‌بیند که فرزندش به مقام بلندی می‌رسد. بعد از خواب، سام تصمیم می‌گیرد به کوه برود و فرزندش را بیابد.
  شاه یمن پس از آزمایش‌کردن فرزندان فریدون، 3دختر خود را به پیوند زناشویی ایرج، سلم و تور در‌می‌آورد؛ 3شاهزاده ایرانی با عروسان خود راهی ایران می‌شوند. فریدون که از برگشتن پسران آگاه می‌شود، هنگام ورود پسران به ایران دست به آزمایش آنان می‌زند.
  در این بخش، رستم با دیوی به نام اکوان مواجه می‌شود. اکوان او را به چالش می‌کشد و رستم با شجاعت و قدرت خود رزم می‌کند.


ترویج فرهنگ ایرانی با یک ساعت 14میلیاردی
برای این ساعت قیمت 142هزار دلار تعیین شده است و اگر بخواهیم این رقم را به تومان تبدیل کنیم باید بگوییم که این ساعت‌های لوکس نزدیک به 14میلیارد تومان قیمت دارند. یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های این مجموعه، استفاده از تکنیک‌های سنتی در کنار فناوری‌های نوین است. هر ساعت با دقت بالا و در تعدادی بسیار اندک تولید شده‌ است تا حس خاص و منحصربه‌فردبودن را منتقل کند.

شاهنامه تهماسبی چه ویژگی‌ای دارد؟

قاب هر ساعت، بازتولید یکی از نگاره‌های شاهنامه شاه تهماسب است که این شاهنامه به‌دلیل نگارگری‌های خیره‌کننده دوره صفویه بسیار معروف است. شاهنامه تهماسبی یا شاهنامه شاه‌تهماسب نسخه‌ای گرانبها از شاهنامه فردوسی متعلق به سده ۱۰هجری قمری در دوره صفوی است. این کتاب حدود ۷۶۰ برگ دارد و نزدیک به ۲۵۸صفحه نگارگری از افسانه‌ها، اساطیر و داستان‌های شاهنامه را در خود جای داده است. شکل‌گیری تصاویر این شاهنامه با تکیه بر هنر برجسته‌ترین نقاشان و خوشنویسان شاهنشاهی صفوی و به خط نستعلیق در تبریز رقم خورد. این نسخه شاهنامه یکی از گران‌قیمت‌ترین متن‌های هنری جهان به شمار می‌رود و یک برگ مصور آن در  سال۲۰۱۹ به مبلغ ۱۳.۸میلیون دلار به فروش رسیده است.