
تنها باغ پلکانی شمال پایتخت

نام قبلی: باغ امیرسلیمانی
نام فعلی: فرهنگسرای امام ره
موقعیت: خیابان شهید باهنر
در منابع مکتوب تاریخی از باغ امیرسلیمانی جماران بهعنوان یکی از باغهای تاریخی شمال پایتخت که از دوره قاجار به جا مانده نام برده شده است. این باغ حدود 2هکتار وسعت دارد و به میرزا مصطفیخان مشیرالسلطنه، از رجال قاجار و فرزند عضدالملک، نایبالسلطنه احمد شاه و رئیس ثروتمند ایل قاجار تعلق داشته است. در سال 1306شمسی که دریافت شناسنامه برای تهرانیها اجباری شد، مشیرالسلطنه نام امیرسلیمانی را برگزید و باغ وسیع جماران که ملک شخصی او بهحساب میآمد با همین نام به شهرت رسید. پدر مشیرالسلطنه در دوره ناصرالدین شاه، باغ دیگری در روستای اصفهانک واقع در شرق محله دولاب خریده بود و از آنجا که لقبش سلیمانخان بود نام سلیمانیه را روی باغ او گذاشتند و اصفهانک هم به سلیمانیه تغیر نام داد. باغ امیرسلیمانی اما به لحاظ وسعت و موقعیت با باغ سلیمانیه دولاب تفاوت آشکاری داشت و به همین دلیل با گذشت سالهای طولانی هنوز سرپا مانده است.
داریوش شهبازی ، تهرانپژوه، باغ امیرسلیمانی جماران را نمونه باغ ایرانی در شمال پایتخت میداند. او در اینباره میگوید: «باغ امیرسلیمانی به سبک باغهای ایرانی به جا مانده از دوره قاجار ایجاد شده بهطوری که مسیر اصلی در وسط باغ قرار گرفته و بهاصطلاح شرقی- غربی است. ویژگی باغ امیرسلیمانی که آن را از سایر باغهای پایتخت متمایز میکند این است که در کوهپایه و در شیب تند جماران واقع است و بهصورت پلکانی طراحی شده و به همین دلیل در فهرست باغهای پلکانی تهران قرار گرفته است.» وجود خانهای قدیمی با طراحی و معماری دوره پهلوی اول، قرار گرفتن عمارت اصلی در محور باغ و وجود هندسه منظم در کاشت درختان کاج را میتوان از دیگر ویژگیهای این باغ تاریخی دانست. شهبازی درباره وضع کنونی این باغ تاریخی میگوید: «باغ امیرسلیمانی بهدلیل نزدیکی به حسینیه شماره 2و محل زندگی بنیانگذار انقلاب اسلامی همواره مورد توجه قرار داشته و به درستی از گزند ساختوسازها در امان مانده است. در سال 1393حدود 16هزارمترمربع از این باغ به فرهنگسرای امام(ره) اختصاص پیدا کرد که شامل ساختمان قدیمی، نگارخانه، سالن اجتماعات و کتابخانه است و عموم مردم میتوانند در این باغ تاریخی قدم بزنند.»