این محله ...
شهرت انجیرهای یوسف‌آباد
سیدسروش طباطبایی‌پور
فکر می‌کنید وقتی فصل انجیر فرا‌می‌رسید، جناب ناصرالدین‌شاه قاجار به کدام محله در حوالی تهران می‌رفت تا انجیر نوش جان کند؟ بله! محله باصفای یوسف‌آباد که در آن روزگار، سرشار از آب و آبادانی بود.
جناب شاه، سالی یک‌بار همراه با درباریانش، مهمان یکی از آبادی‌های جناب میرزا یوسف مستوفی‌الممالک آشتیانی به نام یوسف‌آباد می‌شد، زیرا جناب مستوفی، خودش انجیر دوست داشت و با دست خود، بهترین درختان انجیر را در یوسف‌آباد کاشته و طعم شیرین آنها زیر دندان شاه مزه کرده بود.
قبول که الان، فصل انجیر نیست؛ اما گشت‌زدن در محله قدیمی یوسف‌آباد، حتما شیرین و دوست‌داشتنی است.
تاریخش
میرزا یوسف مستوفی‌الممالک از درباریان قجری و مورد اعتماد امیرکبیر بزرگ بود، اما در آب و آبادانی، دستی به خیر داشت؛ آنقدر که برخی محله‌های تهران به همت او آباد شد؛ محله‌هایی چون حسن‌آباد، بهجت‌آباد، عباس‌آباد و...
یکی از این آبادی‌های او، یوسف‌آباد بود. زمین‌های این محله روی بلندی بود و از شمال به ونک، از شرق به عباس‌آباد و از غرب به امیرآباد محدود می‌شد. مستوفی‌الممالک، اراضی یوسف‌آباد را از دولت گرفت تا در آبادانی آن بکوشد. یکی از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد این محل، نهرها و قنات‌های یوسف‌آباد بود که اراضی و باغ‌هایش را سیراب می‌کرد.
البته نباید این محله را با یکی از غربی‌ترین دروازه‌های تهران قدیم اشتباه گرفت؛ دروازه‌ای که در محل فعلی تالار وحدت قرار داشت و نام آنجا هم یوسف‌آباد بود.
آسیابش
هرجا فراوانی آب باشد، آسیاب هم هست و چرخش برای اهالی محل می‌چرخد. یوسف‌آباد هم از این قاعده مستثنی نبود. بد نیست بدانید آسیاب آبی یوسف‌آباد، بعد از حدود 150سال، تنها آسیاب سنگی به‌جای مانده از دوران گذشته است که هنوز از نابودی در امان مانده است. این آسیاب در سال 1386در فهرست آثار ملی قرار گرفت.
پله‌هایش
چون این محله از همان ابتدا بر فراز بلندی قرار داشت، به پله‌هایش نیز معروف است؛ پله‌هایی که اهالی‌اش را به خیابان‌هایی مثل خیابان ولیعصر (عج) می‌رساند. پله اول این محله، قدمتی 100ساله دارد.
شفقش
بوستان شفق، به‌خاطر فضای غیرهم‌سطح و پیچ‌و‌تاب‌های منحصر‌به‌فردش، یکی از جاذبه‌های محله یوسف‌آباد است. می‌گویند گودی که امروز در آن وسایل بازی کودکان قرار دارد، در گذشته، گودال دفن بخشی از زباله‌های تهران بوده است. بنیانگذار این بوستان، «صادق رضازاده شفق» بود که در تهیه و تصویب منشور سازمان ملل متحد هم نقش داشته است و طراح و معمار آن، کامران دیبا، نقاش، شهرساز و معمار مشهور بود. در این محله کتابخانه و فرهنگسرای این بوستان باصفا نیز جوانان و نوجوانان محل را جذب خود می‌کند.
امروزش
این روزها محله یوسف‌آباد، طرفداران پروپاقرص خودش را دارد. یکی از دلایل آن، دسترسی این محله به بزرگراه‌های شهر است. از فروشگاه‌های مدرن، قنادی‌های مشهور و مرکز فرهنگی، نمایشی گلریز این محله هم نمی‌توان به راحتی گذشت.
