دردسرهای خودران

ساسان شادمان منفرد-روزنامه‌نگار

خودروهای خودران به‌عنوان یکی از نوآوری‌ها در صنعت حمل‌ونقل شناخته می‌شوند. این فناوری که با وعده کاهش تصادفات ناشی از خطای انسانی، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل معرفی شده، در طول سال‌های اخیر تحت آزمایش و استفاده محدود قرار گرفته است. اما همانطور که هر فناوری نوظهوری با چالش‌ها و مشکلات خاص خود روبه‌رو می‌شود، خودران‌ها هم از این قاعده مستثنی نبوده‌اند. چند روز پیش مردی در آریزونا در شرایط اضطراری در خودروی خودران ویمو گرفتار شد. او در حال حرکت به سمت فرودگاه برای پروازش بود که این خودروی بدون‌ راننده به‌جای رساندن او به فرودگاه، در پارکینگی شروع به چرخیدن کرد! او نه‌تنها به پرواز خود نرسید بلکه بر اثر چرخیدن‌های مکرر خودروی خودران دچار سرگیجه هم شد!

تصادفات ناشی از تداخل نرم‌افزاری
یکی دیگر از مشکلات جدی اتومبیل‌های خودران بروز نقص‌های نرم‌افزاری است. برای مثال، در سال2016یک خودروی تسلا مدل اس که در حالت «اتوپایلوت» بود، با یک تریلر برخورد کرد. بررسی‌ها نشان داد که سیستم خودرو نتوانسته تریلر سفید را در آسمان روشن تشخیص دهد.
 این حادثه به مرگ راننده منجر شد و بحث‌های گسترده‌ای را درباره اعتماد به این فناوری برانگیخت. علاوه بر این حادثه، موارد مشابه دیگری نیز گزارش شده است که در آن خودران‌ها به‌دلیل نقص‌های نرم‌افزاری یا ناهماهنگی بین حسگرها و الگوریتم‌ها نتوانسته‌اند به درستی به شرایط جاده واکنش نشان دهند.

تصادفات با عابران پیاده و دوچرخه‌سواران
یکی از شناخته‌شده‌ترین حادثه‌ها سال2018رخ داد و در آن خودران شرکت اوبر یک عابر پیاده را در آریزونا به قتل رساند. بررسی‌ها نشان داد که سیستم شناسایی خودرو، نتوانسته عابر را به‌درستی تشخیص دهد و راننده‌ای هم که وظیفه نظارت بر خودرو را داشته، حواسش پرت بوده است. این حادثه بحث‌های زیادی در مورد آمادگی فناوری و ایمنی خودران‌ها به میان آورد.

تعامل با سایر کاربران جاده
یکی از چالش‌های بزرگ این خودروها تعامل با سایر رانندگان، عابران و دوچرخه‌سواران است. خودران‌ها معمولا با احتیاط عمل می‌کنند، اما رفتار غیرقابل پیش‌بینی کاربران انسانی جاده می‌تواند منجر به تصادفات شود. در برخی موارد، خودروهای خودران به‌دلیل توقف‌های ناگهانی یا تصمیم‌گیری‌های بیش از حد محتاطانه باعث تصادفات زنجیره‌ای شده‌اند. در یکی از آزمایش‌های عمومی یکی از همین خودروها هنگام عبور از یک چهارراه شلوغ، به‌دلیل وجود عابران پیاده و دوچرخه‌سواران به‌طور مکرر متوقف و این امر باعث بروز تصادف‌های زنجیره‌ای در پشت سر شد.

مشکل در شناسایی شرایط پیچیده رانندگی
خودران‌ها برای تصمیم‌گیری به داده‌های ورودی از حسگرها و دوربین‌ها متکی هستند.
 با این حال، شرایط پیچیده مانند آب‌وهوای نامناسب، نور کم یا تابش شدید خورشید و موقعیت‌های غیرمنتظره در جاده باعث می‌شود که سیستم‌های خودران در تشخیص صحیح موقعیت‌ها دچار مشکل شوند.

محدودیت‌های اخلاقی
یکی از پرسش‌های مهم در مورد خودران‌ها نحوه تصمیم‌گیری در شرایط بحرانی است. اگر خودرو در موقعیتی قرار بگیرد که باید بین آسیب‌رساندن به عابر پیاده یا تغییر مسیر به‌سوی یک وسیله نقلیه دیگر یکی را انتخاب کند، تصمیم‌گیری چگونه انجام می‌شود؟ این مسائل اخلاقی هنوز پاسخ قطعی ندارند و می‌توانند منجر به عدم‌اعتماد عمومی به این فناوری شوند.

امنیت سایبری و هک
یکی دیگر از مشکلات جدی تهدیدات امنیت سایبری است. چنین اتومبیل‌هایی به شبکه‌های پیچیده و متصل متکی هستند که درصورت هک‌شدن می‌توانند به خطرات جدی برای سرنشینان و سایر کاربران جاده منجر شوند.
 حملات سایبری می‌تواند منجر به دستکاری در سیستم هدایت، ترمز یا سرعت خودرو شود که پیامدهای فاجعه‌باری دارد.