محمد سرابی؛ روزنامه‌نگار
آلودگی هوایی که در گذشته تنها در تهران رخ می‌داد، اکنون به دیگر شهر‌های کشور هم سرایت کرده است. هر راهکاری که از سوی شهرداری تهران برای مقابله با این معضل در پیش گرفته شود در مدیریت دیگر شهر‌ها هم به‌صورت الگوی عملی درخواهد آمد. اقدامات شهرداری تهران در زمینه نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، یکی از مهم‌ترین دستاورد‌های این دوره مدیریت شهری است. به‌گفته کارشناسان، در کنار چنین طرح‌هایی باید منابع اصلی انتشار آلاینده‌ها و راه‌حل‌های بلند‌مدت مقابله با آلودگی هوا را شناسایی و به کمک دیگر سازمان‌های مسئول، برای حل مشکل اقدام کرد. نگاه تعدادی از پژوهشگران درباره عوامل اصلی آلودگی هوای پایتخت را از آنها جویا شدیم.
رفع آلودگی هوا با اقدام نهادهای مختلف
نادیا عباس‌زاده، عضو هیأت علمی پژوهشگاه هوافضا
آلودگی هوا یک معلول است و ما تا وقتی علت ایجاد آلاینده‌ها را درمان نکنیم، معضل همچنان باقی خواهد بود. جمعیت زیاد تهران و خدمات مورد نیاز آنها یکی از عوامل آلودگی هواست. جمعیت شهر تهران دائما افزایش پیدا می‌کند و زمانی که یک نفر اضافه می‌شود باید انواع کاربری‌ها به ازای نیازهای او به شهر افزوده شود. حدمطلوب جمعیت تهران ۳/۵میلیون نفر است که سال ۱۳۵۵ از این رقم عبور کردیم و در این سال ۴/۵میلیون نفر جمعیت تهران ثبت شد. حداکثر جمعیتی که این شهر می‌تواند تحت پوشش قرار دهد ۷میلیون نفر است. در دهه ۷۰ از این حد هم گذشتیم. در حال حاضر تهران بیش از 3 برابر جمعیتی را دارد که باید داشته باشد.
کاربری به تناسب هر نفر
ما تخصیص بهینه کاربری اراضی را نداریم و تا زمانی که نتوانیم کاربری‌های متناسب ایجاد کنیم نباید مجوز تراکم بیشتر و ساخت بناهای بلندمرتبه را بدهیم. باید درباره خدماتی که شهر به شهروندان ارائه می‌کند به یک واحد سطح برسیم. اگر به ازای هر شهروند استاندارد ارائه خدمات را نداشته باشیم همه جا به مشکل برمی‌خوریم. فقط شهرداری مسئول برطرف کردن مشکل آلودگی هوا نیست. اگر بخواهیم مشکل به‌صورت زمینه‌ای حل شود، نهادهای زیادی باید اقدام کنند.
آب را می‌شود انتقال داد، هوا را نه
نغمه مبرقعی، عضو هیأت علمی شورای‌عالی حفاظت محیط‌زیست
ما توانستیم آب را از 5سد به تهران بیاوریم، سوخت را از پالایشگاه‌ها و برق را از نیرو‌گاه‌های دیگر بیاوریم ولی هوا قابل انتقال نیست. هوا باید پاک نگه داشته شود. روزانه 3400میلیارد تومان خسارت ناشی از تعطیلی‌های آلودگی هواست و اینکه بر اثر آلودگی هوا سالانه 7هزار مرگ‌ومیر در این شهر اتفاق می‌افتد. به همت شهرداری تهران فضای سبز شهر افزایش پیدا کرده است، اما درختان توانایی مقابله با این حجم از آلاینده‌ها را ندارند. ما در شهر 7میلیون درخت داریم و فضای سبز 15درصد سطح شهر را می‌پوشاند.
فضای سبز توان مقابله با آلودگی هوا را ندارد
طبق یک پژوهش علمی،کل فضای سبز شهر تهران فقط توان حذف سالانه ۵۰۰تن ذرات آلاینده PM10 را دارد درحالی‌که سالانه ۹۵۰۰تن PM10 در شهر تولید می‌شود. این فضای سبز فقط ۴۵صدم درصد از CO2 تولیدشده در شهر را جذب می‌کند. پس هیچ راهی جز کاهش انتشار ذرات معلق از منبع انتشار آنها یعنی خودروها نداریم. نکته دیگر هم تغییر اقلیم تهران است. به‌دلیل تغییر اقلیم در 40سال آینده به‌شدت بارش کم و دما بیشتر می‌شود. حتی اگر آلودگی هوا را در همین حد نگه داریم در 40سال آینده به‌دلیل تغییر اقلیم وضعیت بدتر می‌شود.
خطر نوظهور تغییر اقلیم
الهام پیشداد، مدیر گروه مطالعات تغییر اقلیم در خاورمیانه
از دهه 40 به موضوع آلودگی هوای تهران پرداخته شده است. با وجود تمام راهکار‌هایی که طرح و اجرا شده همچنان با تشدید آلودگی هوا در شهر تهران روبه‌رو هستیم. امروزه اقدامات شهرداری تهران در زمینه مقابله با آلودگی هوا با هدف مقاوم‌سازی و پایدار‌سازی شهر در برخورد با این تهدید انجام می‌گیرد. بازسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، افزایش فضای سبز، بازچرخانی آب، مدیریت پسماند، همه برای مدیریت آلودگی هوای شهر است. اقدامات شهرداری در راستای کنترل آلودگی هوا ارزشمند است، اما باید بعد از هر اقدام میزان تأثیر آن را نیز اندازه گرفت.
3 نوع تغییر اقلیم در تهران
بنا به اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران، در 10سال گذشته معضل شهر تهران از نظر فراوانی روز‌های آلوده و شدت آلاینده‌هایی که مسبب آلودگی هوا هستند بیشتر شده است. تهران علاوه بر اینکه از روند تغییر اقلیم منطقه‌ای متاثر است، درگیر تغییر اقلیم جهانی و محلی به‌دلیل انتشار آلاینده‌ها نیز هست، یعنی تهران دچار 3 نوع تغییر اقلیم است. این مسئله می‌تواند تمام زحمات مدیریت شهری را متاثر کند. کشور‌هایی که توانستند در زمینه مدیریت آلودگی هوا موفق شوند راهکار‌های خود را براساس شهر‌های هوشمند بنا کردند. تغییر اقلیم خطرات نوظهوری را ایجاد می‌کند که قبلا تجربه نشده است.
متهمان آلودگی‌هوای تهران خودروهای فرسوده و تغییر اقلیم
پژوهشگران و استادان دانشگاه از پیشنهادهای‌شان برای رفع معضل مهم پایتخت می‌گوی
در همینه زمینه :
