محمد سرابی؛ روزنامه‌نگار
جنگل‌های خیلی کوچک شهری با بوستانهای درون شهر و درخت‌های دست‌کاشت حاشیه بزرگراه تفاوت دارند. این جنگل‌ها که با اسامی مختلفی نامیده می‌شوند از چند دهه قبل به مجموعه فضای سبز برخی کلانشهر‌های جهان افزوده شدند. «جنگل خیلی کوچک» یعنی تعداد زیادی درخت و بوته در فضای کوچک و به‌هم‌فشرده؛ درست مانند اینکه قسمتی از جنگل بومی یک منطقه را در جایی از شهر نصب کرده باشند. ورود به درون جنگل‌های خیلی کوچک ممنوع است.
گردو، گیلاس و بلوط
در کانادا برخی از گروه‌های مردمی داوطلب ایجاد جنگل‌های خیلی کوچک در شهر‌ها شده‌اند و تا حالا این طرح را در 5شهر اجرا کرده‌اند.
سال 2023این گروه‌ها 2800درخت کاشتند و مجموع درختان کاشته‌شده در سال 2024ممکن است به بیش از 100هزار درخت هم برسد. در شهر تورنتو کار ساخت جنگل با نمونه‌برداری از خاک شروع شد. سپس شرکت‌کنندگان روی خاک را با مقوا پوشاندند تا علف‌های هرز خشک شوند. بعد با کمپوست طبیعی خاک را غنی کردند و دور محوطه را با حصار پوشاندند تا انسان‌ها و حیوانات نتوانند وارد محدوده درخت‌کاری شوند. درختان گردو، کاج، گیلاس، انواع افرا و انواع بلوط در کنار هم کاشته شدند و بلوط سفید، بلوط و درختان کوچک‌تر مانند فندق، آلو و بعد از آن هم بوته‌های زغال اخته، تمشک و توت فرنگی به‌ترتیب در این محدوده کاشته شدند.
چند لایه درخت درکنار هم
اگرچه به‌نظر می‌آمد که جنگل‌های خیلی کوچک نتوانند در فضای شهری باقی بمانند ولی نخستین نمونه‌های این جنگل‌ها چند دهه به حیات خود ادامه دادند و سابقه بعضی از آنها به 40سال هم می‌رسد. رعایت چند نکته باعث دوام آنها می‌شود مانند اینکه خاک با مواد آلی نظیر کمپوست و میکروارگانیسم‌ها غنی می‌شود و درختان هم به‌ترتیب ارتفاع و کارکرد آنها در چند سطح کاشته می‌شوند. در جنگل خیلی کوچک شهر گوئلف کانادا که 500مترمربع مساحت دارد، درختان از بین 50تا 100گیاه بومی منطقه با 4ارتفاع مختلف انتخاب شده است. بعد از 3- 2سال مراقبت و آبیاری، پرندگان هم راه خود به جنگل‌های خیلی کوچک را پیدا می‌کنند و نمونه‌ای از زیست‌بوم در آن به حیات خود ادامه می‌دهد.
جنگل 200مترمربعی
اخیرا گروه‌های مختلف در بلژیک و فرانسه 40جنگل کوچک ایجاد کرده‌اند. در هلند، یک گروه مردمی از سال 2015ساخت جنگل‌های خیلی کوچک را شروع کرده و تا الان 100نمونه از این جنگل‌ها را به‌وجود آورده است. در شهر سنت‌نیکلاس بلژیک، ترکیب 1300درخت و درختچه بومی که از گذشته در طبیعت وحشی این منطقه شناسایی شده بودند، برای ساخت جنگل‌های خیلی کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد.یک جنگل خیلی کوچک در فضای شهری یا املاک مربوط به محوطه شرکت‌ها و ساختمان‌های دولتی باید حداقل 200مترمربع مساحت داشته باشد. اگر افراد حقیقی بخواهند چنین جنگلی در زمین‌های شخصی ایجاد کنند مساحت 100مترمربع هم کافی است. شکل جنگل ممکن است دایره، مربع یا به‌صورت نوار طولانی باشد به این شرط که عرض آن در هر نقطه کمتر از 4متر نشود و هیچ راه عبوری هم در بین آن وجود نداشته باشد.
درخت‌های در کنار هم
تراکم درختان در این الگو خیلی بیشتر از بوستانهای شهری یا کمربند سبز دور شهر است. تنوع گیاهی حداقل باید شامل 25نوع مختلف درخت و درختچه باشد که حتما بومی همان منطقه باشند. در یک محوطه اداری در بروکسل، پایتخت بلژیک 26گونه مختلف گیاهی در یک تکه زمین 300مترمربعی کاشته شد. به‌دلیل فضای کم، درختان برای رسیدن به نور خورشید بیشتر رشد کردند و بعد از مدتی تعادل بین آنها و درختچه‌ها و بوته‌های روی زمین برقرار شد. قارچ‌های مفید هم روی خاک پیدا شدند و حشرات زیادی به سراغ تنه و شاخه‌های درخت‌ها رفتند. در شرایط عادی یک جنگل برای رسیدن به شکل زیست‌بوم پایدار، نزدیک 70تا 100سال زمان احتیاج دارد اما جنگل‌های کوچک شهری در مدت 20سال به این شرایط می‌رسند.
تکه‌ای از طبیعت جنگلی در شهر
در همینه زمینه :
