70هزار سال تاریخ در همسایگی تهران

ردپایش را 70هزار سال پیش داخل همین غار در ارتفاع 2هزار متری به جای گذاشته؛ در میان یک دره عمیق حد فاصل روستاهای سرهه و وامکوه از توابع ساوجبلاغ.
آن روزها هنوز جهان به شکلی که امروز می‌شناسیم، شکل نگرفته بود. دشت‌های وسیع پوشیده از گیاهان وحشی و درختان تنومند، همراه با صدای پرندگان و وحوش، به سکوت شب پایان می‌دادند. مرد نئاندرتال با چشمان نافذش، در دل طبیعت بی‌رحم، به‌دنبال غذا و سرپناه بود. هر روز نبردی جدید برای بقا، در برابر جانوران وحشی و طبیعت خشن.
در دل این دره عمیق، غار تنها پناهگاه او بود. آنجا در کنار آتش، ابزار شکار می‌ساخت و خاطرات روزهای سختش را مرور می‌کرد. هنوز غار‌ها تنها پناهگاه انسان‌هایی بودند که در میان کوه‌ها و دره‌ها، در دل طبیعت بی‌رحم، راه خود را می‌جویند.
در پروژه ردیابی مسیر مهاجرت انسان نئاندرتال، از شمال غرب به‌ سوی جنوب و شرق، باستان‌شناسان به غاری در استان البرز رسیدند. رسوبات سوخته به همراه خاکستر و استخوان‌های گیاهخواران سوخته شده نشان از افروختن آتش در این غار داشت.
در کاوش‌های  اخیر در داخل غار و پناهگاه‌های صخره‌ای سرهه نهشته‌های باستانی همراه با دست‌افزارهای شاخص صنعت لوالوای پارینه‌سنگی میانی کشف شده و براساس مشاهدات ابتدایی مواد فرهنگی، استقرار پارینه‌سنگی در آن را زمانی بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار سال تخمین زده‌اند.
وجود مجموعه غار-پناهگاه صخره‌ای سرهه در ارتفاع یاد شده از سطح دریا و قرارگیری آنها در یک منطقه صعب‌العبور که دارای تمرکز بالایی از دست‌افزار سنگی و استخوان است، می‌تواند به‌عنوان یک ایستگاه تخصصی شکار تابستانی حیوانات گیاهخوار به‌خصوصی بوده باشد.


سرهه کجاست؟
سرهه روستایی خوش آب‌ و هواست که در استان البرز، شهرستان ساوجبلاغ، بخش چندار، دهستان برغان واقع شده. این روستا در فاصله حدود ۳ کیلومتری از روستای برغان و ۳۶ کیلومتری از شهر هشتگرد قرار دارد. برای دسترسی به سرهه، می‌توانید از اتوبان کرج - قزوین استفاده کنید و از خروجی روستای کردان وارد جاده برغان شوید. پس از عبور از امین‌آباد و پیش از رسیدن به برغان، سه‌راهی سمت چپ، شما را به سرهه می‌رساند.
سرهه با طبیعتی بکر و دیدنی، به‌عنوان یکی از روستاهای دنج و کمتر شناخته‌شده در منطقه، مورد توجه گردشگران قرار دارد. این روستا دارای آب و هوای سرد و معتدل کوهستانی است که در زمستان هوای سرد و یخبندان و در تابستان هوای خشک دارد.
از جمله مکان‌های دیدنی در سرهه می‌توان به چشمه سرهه، امامزاده موسی و بی‌بی‌نساء و غار اشاره کرد.