فرصت‌‌ اوراسیا ‌برای ایران

بهزاد رنجبر- روزنامه‌نگار

در روزهای اخیر، سند مربوط به عضویت ناظر ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا به امضای سران 5کشور عضو این اتحادیه رسید. حجم تجارت اعضای این اتحادیه رقمی بالغ بر900میلیارد دلار است و اعضای این اتحادیه 20درصد تولید گاز جهان و 14.5درصد تولید نفت جهان را در اختیار دارند.‌با توجه به سیاست‌های تحریمی غرب علیه ایران و قطع تقریبی مبادلات تجاری کشورهای اروپایی با کشورمان، طبیعی است که گسترش تجارت با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا می‌تواند فرصتی برای درآمدزایی ایران باشد.توافق تجارت آزاد میان ایران و کشورهای اوراسیا نیز اجرا شده و ایران می‌تواند بسیاری از کالاهای خود را با تعرفه صفر به این کشورها صادر کند.

نگاه رو به جلو
به گزارش همشهری، ایران به‌عنوان عضو ناظر اتحادیه اقتصادی اوراسیا پذیرفته شد. محمد اتابک، وزیر صنعت شامگاه چهارشنبه با هدف شرکت در اجلاس سران این اتحادیه به سن‌پترزبورگ روسیه سفر کرد و در نهایت همه اعضا با عضویت ایران به‌عنوان ناظر موافقت کردند.‌اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک اتحادیه اقتصادی میان‌دولتی شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان است. اعضای ناظر این اتحادیه پیش از این ازبکستان، مولداوی و کوبا بودند که ایران نیز به جمع آنها پیوست.‌سازوکار عضویت ناظر در اتحادیه اقتصادی اوراسیا به ‌گونه‌ای تدوین شده است که تعهداتی را به کشور ناظر تحمیل نمی‌کند، اما در عین حال به کشور ناظر اجازه می‌دهد که در چارچوب‌های کاری این اتحادیه مشارکت و اطلاعاتی درباره فعالیت‌ها در اختیار داشته باشد.‌سنگ بنای این اتحادیه حدود ۱۰سال قبل، یعنی در ۲۰۱۴ نهاده شد. ریاست دوره‌ای این اتحادیه در سال۲۰۲۴ را ارمنستان بر عهده داشت. در سال۲۰۲۵ بلاروس عهده‌دار این مسئولیت خواهد بود.

اهمیت اتحادیه اقتصادی اوراسیا
اتحادیه اقتصادی اوراسیا از جنبه‌های مختلفی سهم قابل توجهی در اقتصاد جهان دارد. به‌طور مثال در شرایطی که جمعیت کشور‌های این اتحادیه 2.3درصد از جمعیت جهان را شامل می‌شود، جمعا بیش از 20درصد تولید گاز جهان در این اتحادیه انجام می‌شود.‌همچنین میزان تولید نفت اعضای این گروه 14.5درصد از کل تولیدات جهان است. این اتحادیه همچنین 6.1درصد از غلات جهان و 5.3درصد از شیر جهان را تولید می‌کند.‌حدود 4درصد از خطوط جاده‌ای و 3درصد از خطوط ریلی جهان در کشور‌های عضو این اتحادیه متمرکز شده است و نزدیک به 85درصد از جمعیت کشور‌های این اتحادیه به‌طور مستقیم به اینترنت دسترسی دارند.‌همچنین 4.3درصد از فولاد جهان در کشور‌های عضو این اتحادیه تولید می‌شود و جمع کل تولید ناخالص داخلی کشور‌های آن در حال حاضر رقمی بالغ بر 2391میلیارد دلار است که 3.2درصد از کل تولید ناخالص داخلی جهان را شامل می‌شود. همکاری ایران با این اتحادیه می‌تواند ظرفیت‌های تجاری ایران را افزایش دهد.

میزان همکاری ایران با اتحادیه
توافقنامه تجاری موقت ایران با کشور‌های اوراسیا در سال2018 امضا شد و از آن سال تا سال2023 گردش تجاری ایران با کشور‌های عضو این گروه تقریبا 2برابر شد. مبادلات تجاری ایران با کشور‌های عضو این اتحادیه در 10ماه سال2024 نیز 12.8درصد رشد کرده است.‌در این مدت، صادرات کالا از اتحادیه اوراسیا به ایران ۱۶درصد و واردات کالا از کشورمان به میزان 8درصد نسبت به ‌مدت زمان مشابه سال گذشته میلادی افزایش یافته است.‌باگیت جان ساگینتایف، رئیس هیأت اجرایی کمیسیون اقتصادی اوراسیا در دیدار با محمد اتابک، وزیر صنعت ایران در سن‌پترزبورگ گفت: انتظار داریم در آینده نزدیک توافقنامه تجارت آزاد با ایران اجرا شود. این توافق به کشورهایمان امکان می‌دهد گردش تجاری و به‌طور کلی همکاری‌های اقتصادی خود را به‌طور مؤثرتری افزایش دهند. ظرفیت توسعه همکاری‌های تجاری با ایران در بخش‌های بسیار زیادی وجود دارد.‌