خطر حمله موجودات آزمایشگاهی
موجودیتهای آزمایشگاهی میتواند بخشهای بزرگی از اکوسیستم جهان را بیثبات کند
ساسان شادمان-روزنامهنگار
دانشمندان برجسته در مورد خطر بیسابقهای که «موجودیتهای آزمایشگاهی» میتوانند برای بشریت داشته باشند هشداری فوری صادر کردند. آنچه بهعنوان «حیات آینهای» شناخته میشود میتواند نسل بشر را روی زمین منقرض کند. کارشناسان هشدار میدهند که این موجودات آینهای برای همه «غیرقابل مشاهده» خواهند بود و میتوانند از سیستمهای دفاعی ایمنی تمام موجودات شناختهشده هم عبور کنند.
حیات آینهای چیست؟
حیات آینهای(Mirror Life) مفهومی در زیستشناسی مصنوعی است و به موجودات زندهای اشاره دارد که تمام مولکولهای زیستی آنها نسخههای آینهای مولکولهایی هستند که در حیات کنونی روی زمین وجود دارند. در زیستشناسی، بسیاری از مولکولهای حیاتی، مانند DNA، RNA و پروتئینها دارای ساختاری به نام «دستسانی»(Chirality) هستند، به این معنا که این مولکولها میتوانند نسخههای راستگرد یا چپگرد داشته باشند، شبیه دست چپ و راست انسان.
ویژگی حیات آینهای
حیات آینهای از نسخههای آینهای این مولکولها ساخته میشود. مثلا اگر در مولکولهای کنونی DNA ما ساختار راستگرد داریم، در حیات آینهای، DNA آینهای ساختار چپگرد خواهد داشت. دانشمندان برای دستیابی به داروهای جدید و درمانهای مؤثر بهدنبال چنین فناوریای رفتهاند.
چرا حیات آینهای خطرناک است؟
غیرقابل شناسایی بودن توسط سیستم ایمنی: اگر چنین موجوداتی ساخته شوند، سیستم ایمنی موجودات زنده کنونی قادر به شناسایی آنها بهعنوان بیگانه نخواهد بود، زیرا تمام سیستم ایمنی ما برای مقابله با مولکولهای زیستی «عادی» تکامل یافته است.
خطرات زیستمحیطی: اگر این موجودات آینهای، مانند باکتریهای آینهای، به محیطزیست فرار کنند، میتوانند بدون مقاومت طبیعی از سوی شکارچیان یا سیستمهای دفاعی موجودات زنده گسترش یابند و اکوسیستمها را دچار اختلال کنند. بهطور کلی، هیچچیز نمیتواند از استقرار آنها در طبیعت جلوگیری کند و آنها میتوانند گیاهان، حیوانات و انسانها را با عفونتهای کشنده تهدید کنند.
اعتراض و هشدار
ساخت باکتریهای آینهای دستکم یک دهه دیگر طول میکشد، اما محققان در یک بررسی فنی ۳۰۰صفحهای که در مجله ساینس منتشر شده، اشاره کردهاند که پیشرفت در این زمینه بهسرعت در حال وقوع است. گروهی متشکل از ۳۸برنده جایزه نوبل و دیگر کارشناسان، ازجمله برخی از کسانی که پیشتر سعی در ایجاد حیات آینهای داشتهاند، اکنون خواستار توقف تمام تحقیقات جدید در این زمینه شدهاند. دکتر وان کوپر، میکروبیولوژیست از دانشگاه پیتسبورگ و یکی از نویسندگان این مقاله میگوید: «این نوع حیات هرگز وجود نداشته یا تکامل نیافته است و درنتیجه تمام تعاملات زیستی متفاوت خواهد شد یا احتمالا اصلا عمل نخواهد کرد. ما نمیخواهیم امیدهای زیستشناسی مصنوعی را محدود کنیم، اما ساخت باکتری آینهای ارزش این خطر را ندارد.»
خطر حیات آینهای، بهویژه باکتریهای آینهای، این است که موجودات زنده آینههای خود را بهعنوان بیگانه تشخیص نمیدهند و دفاعهای طبیعی برای محافظت از خود در برابر حمله آنها نخواهند داشت
انسانها در ساخت پادزهر علیه باکتریهای آینهای دچار مشکل خواهند شد. این بدان معناست که هیچچیزی نمیتواند از فرار باکتریهای آینهای سرکش به طبیعت و تولیدمثل آنها جلوگیری کند