گزارش
بازگشت به سرزمین‌چشمه‌ها
اهالی«هانیس» با راه‌اندازی اقامتگاه بومگردی شروعی دوباره را برای روستا، اشتغال‌زایی، مهاجرت معکوس و توسعه رقم زده‌اند
فردین کمانگر-روزنامه‌نگار
هانیس، روستای سرسبزی است که همین چند هفته پیش به جمع روستاهای دوستدار کتاب پیوست؛ عنوانی که در محل اقامتگاه بومگردی «هه‌وارگه» و با افتتاح کتابخانه روستا به آن اعطا شد. اقامتگاه روستا که حالا نقطه عطف یکی از مهم‌ترین اتفاقات فرهنگی آن شده، روایت شنیدنی و جالبی دارد. 2خانواده از میان اهالی از سال گذشته با ایجاد این اقامتگاه بومگردی تلاش کرده‌اند روستا را که به‌دلیل طبیعت و کوه‌هایش مقصد ورزشکاران بود به مقصد گردشگران هم تبدیل و ظرفیت‌های منطقه را شکوفا کنند؛ اتفاقی که البته مهاجرت معکوس را هم در پی داشته است.
شکل‌گیری بومگردی
گردش مالی صنعت گردشگری در سال2023 به ۱.۴تریلیون دلار رسید؛ آماری که نشان می‌دهد صنعت گردشگری بزرگ‌ترین صنعت خدماتی جهان محسوب می‌شود و پس از خودروسازی، ساختمان و غذا، چهارمین صنعت برتر جهان است. یکی از اهالی هانیس که در راه‌اندازی بومگردی روستا نقش داشته است به همشهری می‌گوید: «با توجه به اهمیت گردشگری و همچنین
علاقه مشترک من و همسرم تصمیم گرفتیم در روستا بومگردی راه‌اندازی کنیم.» مظفر رضاقلی که حالا مدیریت بومگردی اقامتگاه را هم بر عهده دارد، توضیح می‌دهد که او و همسرش به همراه زوج دیگری این مسیر را در پیش گرفته‌اند: «ما به‌دلیل مشکلات شغلی و نداشتن کسب‌وکار از روستای هانیس به شهر سنندج مهاجرت کرده بودیم، اما پس از چند سال دوری و تجربه زندگی شهرنشینی با تاسیس بومگردی و ایجاد شغل و کارآفرینی به روستا بازگشتیم.» او می‌گوید: «روستای هانیس زادگاه هنرمندان نامی و چهره‌های شناخته شده همچون سعدالله نصیری و شهرام منصوری در حوزه موسیقی و سلام محمدی در حوزه تجسمی است، اما هنوز ظرفیت‌های گردشگری این روستا ناشناخته مانده است. از سوی دیگر روستا طبیعت بکر و چشمه‌های متعدد آب‌معدنی و کوه‌های مرتفع و چشم‌اندازهای بسیار زیبا در تمام فصول دارد که می‌تواند آن را به یک روستای هدف گردشگری تبدیل کند.»
اشتغال‌زایی و مهاجرت معکوس
مدیر بومگردی روستای هانیس با بیان اینکه بومگردی نقش مهمی در اشتغال پایدار روستا ایفا می‌کند، می‌گوید: «بومگردی و گردشگری همچنین می‌تواند نقش مهمی در مهاجرت معکوس داشته باشد. نمونه آن، خود ما که بعد از سال‌ها شهرنشینی حالا با راه‌اندازی بومگردی ساکن روستا شده‌ایم. هدف ما این است که با خواست اهالی روستا و کمک مسئولان و پیگیری‌های هدفمند گام‌های مؤثری برای اشتغال‌زایی در روستا برداریم.» روستای هانیس 100خانوار دارد که در چند سال گذشته از نعمت گاز، برق، اینترنت و تلفن ثابت و آنتن‌دهی تلفن همراه و طرح هادی برخوردار شده‌اند؛ با این حال، حتی یک مترمربع از زمین‌های کشاورزی و باغ‌های حومه روستا برق ندارند که موجب شده است باغداری و مزرعه‌داری به همان شیوه سنتی استمرار یابد و فعالیت کشاورزان از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نباشد. رضاقلی معتقد است که انتقال برق و بهره‌مندشدن باغ‌ها و بخش کشاورزی یکی از مطالبات و خواسته‌های اهالی روستاست که تحقق آن می‌تواند تحولی در باغداری و اشتغال‌زایی روستا باشد.
برنامه ریزی برای ایجاد کلاس ترویجی،آموزشی
مدیر بومگردی روستای هانیس همچنین به برنامه‌ریزی برای ایجاد کلاس‌های ترویجی، آموزشی و انگیزشی در زمینه مشاغل خرد، خانگی، کشاورزی، دامداری و باغداری هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «چند نفر دیگر از اهالی روستا نیز پیگیر احداث بومگردی هستند. با جذب گردشگر به روستا زمینه فروش مستقیم محصولات باغی و صنایع‌دستی بومی منطقه فراهم می‌شود که کمک شایانی به اقتصاد خانوار روستا می‌کند.» هایده مرادیان نیز که در کنار همسر خود مظفر رضاقلی در حال فعالیت است، موضوع مهاجرت معکوس را مورد تأکید قرار می‌دهد و می‌گوید: «بومگردی و اقامتگاه سبک زندگی جدیدی را برای ما ایجاد کرد و با همه مشکلات و موانعی که پیش‌رو داشتیم سعی کردیم شیوه جدیدی از کسب‌وکار را در روستا ایجاد کنیم و امروز موفق شدیم که اقامتگاه را راه‌اندازی و برای جمعی از اهالی روستا و خانواده خود منبع مالی و درآمدی ایجاد کنیم.» او توضیح می‌دهد: «خوشبختانه امروز شاهد بازگشت و مهاجرت معکوس برخی از اهالی به روستا هستیم.» این بانوی کارآفرین روایت می‌کند که کارگاه‌های آموزشی در حوزه صنایع‌دستی و مسائل فرهنگی و اجتماعی گنجانده شده است تا زنان روستا بیشتر در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی حضور پیدا کنند.
گردشگری پایدار
روستای هانیس یکی از روستاهای بکر و زیباست که می‌تواند برای گردشگران جذاب باشد و لحظه‌های نابی را برای آنها به ارمغان بیاورد. چشمه‌های آب‌معدنی تخت زال، سر سراب،
بان جوه، کانی درویش و همچنین کوه‌های ریحانه گه‌وره، کوه گوژه، کوه قه‌ره‌ول مق از جاذبه های گردشگری این روستاست. یکی دیگر از جاذبه‌های روستا به روایت مدیر بومگردی انعکاس صدا در دل طبیعت است؛ به‌طوری که 2کوه به‌ردی بزمان و کوچک سوور که روبه‌روی هم قرار گرفته‌اند انعکاس صدا ایجاد می‌کنند و این جاذبه نیز می‌تواند لحظات شادی را برای گردشگران ایجاد کند. بافت و معماری روستا هم می‌تواند سوژه و لوکیشن مناسبی برای فعالیت‌های هنری ازجمله ساخت فیلم سینمایی و عکاسی باشد که اهالی در پی معرفی این ظرفیت‌ها به گردشگران هستند.
دلارام مفاخری، یکی از بانوان فعال در حوزه فرهنگی و گردشگری روستا که در این طرح همراه رضاقلی و همسرش بوده است به همشهری می‌گوید: «ما درصدد هستیم در کنار فعالیت گردشگری به مسائل محیط‌زیستی و فرهنگی نیز بپردازیم و در زمینه حفاظت از مناطق و زیستگاه‌های بومی و محلی در روستا اقداماتی را انجام دهیم تا این نعمت و سرمایه ملی حفظ و به نسل آینده نیز انتقال داده شود.» درواقع آنچه این کارآفرینان به‌دنبالش هستند، گردشگری پایدار است.
سرزمین چشمه‌ها
هانیس، روستایی در ۱۸ کیلومتری شرق شهر سنندج است.
زبان مردم هانیس کردی و شغل اکثر مردم روستا کشاورزی است. این روستا دارای طبیعتی دلپذیر و چشمه‌های پر آب است. درواقع وجه تسمیه نام روستا یعنی هانیس هم همین موضوع است؛ کانی در زبان کردی یعنی چشمه و هانیس یا کانیس یعنی سرزمین پرچشمه.
فعالیت 55 بومگردی در کردستان
رئیس گروه توسعه گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کردستان با بیان اینکه در حال حاضر 55اقامتگاه بومگردی در روستاهای استان مجوز فعالیت دریافت کرده و توانسته‌اند نقش بسزایی در ایجاد مهاجرت معکوس به روستاهای استان ایفا کنند به همشهری می‌گوید: «80درصد صاحبان بومگردی و فعالان این حوزه از اهالی روستاها و 20درصد دیگر نیز از افرادی هستند که در شهرها اسکان داشته‌اند و امروز با سرمایه‌گذاری در این بخش توانسته‌اند به اقتصاد روستاها رونق بخشند.» آوات مکاری با تأکید بر اینکه واحدهای بومگردی و در کنار آنها فروش محصولات روستایی و کشاورزی، صنایع‌دستی، رونق رویدادهای فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی و همچنین برگزاری جشنواره‌های انار، گردو و توت‌فرنگی نقش بسزایی در افزایش درآمد اهالی روستاها داشته است، می‌افزاید: «بیشتر واحدهای بومگردی در مناطق ژاوه رود شهرستان سنندج و غرب و جنوب غربی کردستان احداث شده که در محدوده ثبت جهانی اورامان است.»
مدیر بومگردی هانیس:
ما به‌دلیل مشکلات شغلی و نداشتن کسب‌وکار از روستای هانیس به شهر سنندج مهاجرت کرده بودیم، اما پس از چند سال دوری و تجربه زندگی شهرنشینی با تاسیس بومگردی و ایجاد شغل و کارآفرینی به روستا بازگشتیم
یکی از بانوان کارآفرین روستا:
درصدد هستیم در کنار فعالیت گردشگری به مسائل محیط‌زیستی و فرهنگی نیز بپردازیم و در زمینه حفاظت از مناطق و زیستگاه‌های بومی و محلی در روستا اقداماتی را انجام دهیم تا این نعمت و سرمایه ملی حفظ و به نسل آینده نیز انتقال داده شود
افتتاح کتابخانه روستا
کتابخانه عمومی روستای هانیس به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی در آبان‌ماه امسال و در محل اقامتگاه بومگردی روستا افتتاح شد. ۱۷۲ جلد کتاب به‌ارزش ۱۰میلیون تومان در موضوعات مختلف در مقطع سنی کودک و نوجوان به کتابخانه عمومی این روستا اهدا شد.
فعالیت 55 بومگردی در کردستان
رئیس گروه توسعه گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کردستان با بیان اینکه در حال حاضر 55اقامتگاه بومگردی در روستاهای استان مجوز فعالیت دریافت کرده و توانسته‌اند نقش بسزایی در ایجاد مهاجرت معکوس به روستاهای استان ایفا کنند به همشهری می‌گوید: «80درصد صاحبان بومگردی و فعالان این حوزه از اهالی روستاها و 20درصد دیگر نیز از افرادی هستند که در شهرها اسکان داشته‌اند و امروز با سرمایه‌گذاری در این بخش توانسته‌اند به اقتصاد روستاها رونق بخشند.» آوات مکاری با تأکید بر اینکه واحدهای بومگردی و در کنار آنها فروش محصولات روستایی و کشاورزی، صنایع‌دستی، رونق رویدادهای فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی و همچنین برگزاری جشنواره‌های انار، گردو و توت‌فرنگی نقش بسزایی در افزایش درآمد اهالی روستاها داشته است، می‌افزاید: «بیشتر واحدهای بومگردی در مناطق ژاوه رود شهرستان سنندج و غرب و جنوب غربی کردستان احداث شده که در محدوده ثبت جهانی اورامان است.»
