غوغای‌یک بستنی محلی

محمود مولایی-روزنامه‌نگار

هوا سرد است و حتما شما هم در این سرما هوس بستنی نمی‌کنید، اما در شهرهای گرمسیری ماجرا فرق می‌کند؛ به‌خصوص اگر جزیره کیش باشد که قصد دارد یک بستنی خاص و منحصربه فرد به نام خود داشته باشد؛ بستنی مخصوص کیش که هنوز تولید و برندسازی نشده است. به همین بهانه سراغ بستنی‌های خاصی رفته‌ایم که در برخی استان‌ها برند شده‌اند؛ مثل بستنی گاومیش ملاثانی، گله بستنی برغان و بستنی زمستانی گناباد؛ بستنی‌هایی که حتی در فصل سرد هم مشتری خود را دارند و بازارشان داغ داغ است.


بستنی گله برغان
یکی از بستنی‌هایی که در فهرست میراث ناملموس ثبت ملی شده، بستنی برغان در البرز است. با توجه به اینکه این بستنی از شیر تازه گله گوسفند تهیه می‌شود، بین اهالی برغان و طالقان به بستنی گله مشهور است. در روش تهیه بستنی گله ابتدا شیر تازه دام را به‌مدت نیم‌ساعت می‌جوشانند، پس از سرد شدن شیر را درون ظرف آهنی گالوانیزه می‌ریزند، شکر را در آن‌حل می‌کنند و گلاب هم می‌زنند. ظرف فلزی را داخل ظرف چوبی می‌گذارند که با آب خیس شده و باد کرده است. دور ظرف فلزی و داخل ظرف چوبی را پر از یخ می‌کنند و می‌چرخانند. سپس نمک را اضافه می‌کنند و با پارو بستنی را هم می‌زنند تا سفت شود.

بستنی گاومیش ملاثانی
یکی از طعم‌های بی‌نظیر بستنی ایرانی متعلق به بستنی‌های ملاثانی در خوزستان است که در تهیه آن از شیر تازه گاومیش استفاده می‌شود. این بستنی مخصوص اگرچه ابتدا در دزفول و شمال خوزستان پیدا می‌شد، این روزها در دیگر مناطق ازجمله بندرعباس هم سرو می‌شود.
شیرگاومیش بیش از ۱۲درصد چربی دارد؛ درحالی‌که شیر گاو فقط ۴درصد چربی دارد. همین موضوع باعث خوشمزه‌تر بودن محصولات لبنی گاومیش شده است.

بستنی زمستانی بیخ
ماده اصلی این خوراکی جالب مایع جوشیده شده ریشه گیاهی به نام محلی بیخ است. با ترکه‌های نازک چوب که به هم بسته شده آن را حسابی به هم می‌زنند تا کف کند، بعد شکر یا شیره انگور اضافه می‌کنند و دوباره هم می‌زنند تا حسابی خودش را بگیرد و تبدیل به بستنی سنتی زمستانی خراسان جنوبی شود.
وقتی که «کف» از هر جهت آماده شد، آن را در ظرف‌هایی می‌کشند و روی آن را مغز کوبیده گردو، بادام، پسته و تخم رازیانه(بادیان) می‌پاشند. آیین تولید این بستنی هم به ثبت ملی رسیده است.‌

رسپی ویژه بستنی در کیش
آران و بیدگل در اصفهان چند سال پیش در راستای برندسازی بستنی، نخستین بستنی با طعم عرق‌های گیاهی و دارویی دارچین، گل محمدی، بیدمشک و هل را در روستای محمدآباد تولید و به بازار عرضه کرد و حالا کیش به‌دنبال این تجربه است. معاون گردشگری منطقه آزاد کیش با تأکید بر این موضوع که کیش هم به‌دنبال چنین برندسازی‌ای است به همشهری می‌گوید: «بعد از تحقیقات صورت گرفته با توجه به اقلیم کیش بستنی را برای برندسازی آماده کردیم.» به‌گفته مهدی ذوقی، یک متخصص حوزه بستنی که رسپی خاصی در این حوزه دارد، قرار است بستنی در این حوزه به گردشگری کیش
 کمک کند. ذوقی توضیح می‌دهد که این رسپی خاص تاکنون در کشور وجود نداشته و با ذائقه ایرانی تطبیق داده شده و قرار است فقط در کیش سرو شود. آنطور که او توضیح می‌دهد این بستنی خاص در ماه‌های آینده به مرحله تولید و عرضه خواهد رسید.‌