کن؛ تاریخ و فرهنگ در حاشیه تهران

محله کن تهران را دست‌کم نگیرید؛ اینجا با طبیعت کوهستانی‌اش با درختان چنار و خرمالو و توتش و با مردمان خونگرم و صمیمی‌اش، یکی از قدیمی‌ترین روستاهایی است که به تهران پهلو زده و سال‌هاست به یکی از محله‌های پایتخت بدل شده.

تاریخش
برخی تاریخ این روستای همجوار پایتخت را از چنار قدیمی‌اش تخمین می‌زنند، چناری به قدمت 900سال که در جوار امامزاده شعیب کنی(ع) روییده و سال‌هاست تنومند و استوار، ایستاده. برخی هم بعد از پیداشدن 50سکه نقره به ضرب انوشیروان عادل که در جریان توسعه بزرگراه شهید همت در این منطقه پیدا شد، معتقدند لااقل 1400سال است که کنی‌ها در این هوای پاک نفس می‌کشند.

لهجه‌اش
فرهنگ، هنر یا بناهای تاریخی یک منطقه به‌تنهایی نمی‌توانند هویت فرهنگی یک محله را به دوش کشند؛ در کنار اینها، زبان و لهجه هم نقش بسزایی در ثبات هویت یک منطقه دارد و اینجا در کن، برخی مردمانش هنوز به لهجه‌ای برگرفته از زبان قدیمی تاتی سخن می‌گویند. این گویش حتی در گذشته در محدوده‌هایی مثل باغ‌فیض، حصارک، پونک و سولقان هم رواج داشته. مثلا کنی‌ها به کفش، «پِوزار» می‌گفتند و به لب پرتگاه، «لِوی اُلُم» و به بچه، «ایال».

معماری‌اش
بافت معماری این منطقه از تهران در قسمت‌های مختلفش گوناگون است. در کوچه پس‌کوچه‌های قدیمی کن، می‌توانی کوچه‌باغ‌ها و خانه‌هایی خشتی با شیروانی‌های فلزی و چوبی ببینی و گاه پیاده‌روهای مدرن و آپارتمان‌هایی به سبک امروزی. اما نکته جالب در بافت این محله، آن است که اگر اینجا را به چند محله تقسیم و آنها را با دیوار از هم جدا کنیم، در هر محله امکانات رفاهی و مورد نیاز مثل مسجد و حمام و نانوایی و فروشگاه را می‌توانی پیدا کنی.

دیدنی‌هایش
کوه‌ها و چشمه‌های این محل از تهران، البته طرفداران خاص خودش را دارد، اما در کنارش، پل تاریخی کن، بوستان‌های باصفایش، غار بیوک آقا، رودخانه کن و امامزاده داوودش را هم نباید فراموش کرد. روستاهای خوش آب‌ و هوای اطراف محله کن را مثل سنگان، کشارعلیا، رندان و طالون نباید از دست داد.