پایانه‌های تهران ، دروازه‌های ایران
خاطره بازی با ترمینال‌های تهران که سرپل ارتباطی پایتخت با سراسر ایران هستند
فاطمه عباسی
تا قبل از ورود نخستین اتومبیل‌ها به تهران، پایتخت‌نشین‌ها مسیرهای کوتاه را با وسایلی مثل گاری، درشکه، پالکی و تخت روان طی می‌کردند و مسیرهای نسبتا طولانی را با اسب و درشکه می‌پیمودند، اما پدیده‌ای به نام اتومبیل معادلات را به کلی تغییر داد و با همه مخاطراتی که داشت، عبور و مرور اهالی تهران به نقاط دور و نزدیک را سهل و آسان کرد.
گاراژها درست در چنین دوره‌ای و برای استقرار اتوبوس‌های بین‌شهری در گوشه و کنار تهران متولد شدند و مردم برای سفر به شهرهای دور و نزدیک کافی بود خودشان را به نزدیک‌ترین گاراژ مسافربری برسانند.
از اوایل دهه۱۳۲۰ به بعد گاراژهای مسافربری در خیابان‌های امیرکبیر، ناصرخسرو، صوراسرافیل و بوذرجمهری(۱۵خرداد) شکل گرفت و تعدادی نیز در خیابان امام‌خمینی(ره) به
حمل ونقل مسافر مشغول بودند و ۳دهنه گاری‌خانه در خیابان قزوین، تبدیل به گاراژ مسافربری شدند.
ایران‌پیما، بی‌ام‌تی، اتوعدل، گیلان‌تور، لوان‌تور، اتوفردوسی، اتوشیشه، میهن‌نورد، زنجان‌تور و... ازجمله این بنگاه‌ها و یا به زبان بهتر، گاراژهای مسافربری بودند که سرانجام در سال‌های ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹ از مناطق مرکزی شهر به ترمینال جنوب سوق داده شدند. این در حالی بود که ترمینال جنوب نیمه‌ساخته بود و هنوز خبری از ترمینال غرب و شرق هم نبود.
در آن سال‌ها(۱۳۵۵و۱۳۵۶) اراضی فعلی ترمینال جنوب بیابان بود و ناگهان در یک نیمروز در سال۱۳۵۹ تمامی گاراژهای مسافربری در مرکز شهر تعطیل و به این ترتیب ترمینال جنوب، به‌عنوان نخستین پایانه اتوبوسرانی بین شهری راه‌اندازی شد.
بعد از آن ترمينال‌های شرق (تهرانپارس) در سال 1360 و غرب(میدان آزادی) در سال1375 با استقرار کانکس و کانتینر و امکانات بسیار اندک راه‌اندازی شدند و بعد از مدت کمی این 2ترمینال نیز وسعت پیدا کردند و مجهز شدند. ترمینال بیهقی نیز در سال1370 در میدان آرژانتین افتتاح و به همین دلیل با نام ترمینال آرژانتین نیز معروف شده است.
این روزها خبر انتقال پایانه شرق تهران از سه‌راه تهرانپارس به پردیس مسافری شرق در بزرگراه شهید یاسینی حسابی داغ است و گویا این پردیس به بزرگ‌ترین پایانه مسافربری خاورمیانه تبدیل خواهد شد. در روزهایی که تهیه بلیت هواپیما و حتی قطار به‌علت گرانی برای هرکسی مقدور نیست، پایانه‌ها از همیشه شلوغ‌تر است و جابه‌جایی ترمینال شرق می‌تواند رضایت بیشتری برای مسافران به همراه بیاورد. به همین بهانه نگاهی داشتیم به چند عکس قدیمی پایانه‌های مسافربری تهران که در ادامه می‌بینید.
