کوچه‌گرد
راز سوره‌های قرآن مدفون زیر برج‌های تهران!
لیلا باقری
می‌دانستید زیر برج‌های شهر تهران 114سوره قرآن قراردارد؟ ماجرای این اقدام به دوران سلطنت شاه تهماسب صفوی برمی‌گردد و وقتی قزوین پایتخت ایران شد.
قصه از اینجا شروع می‌شود که تهران در عقبه‌ای نه‌چندان جذاب، یکی از روستاهای ری بود. ری، شهری پررونق در تقاطع مسیرهای مهمی چون قم، خراسان، مازندران، قزوین و گیلان به‌دلیل موقعیت استراتژیکش همواره در معرض حملات قرار داشت. روستای تهران هم به واسطه موقعیت طبیعی منحصربه‌فردش، یعنی شکاف‌ها و حفره‌های زیرزمینی به پناهگاهی امن برای افراد گریزان از دشمن تبدیل شده بود. اما این پناهگاه طبیعی، روی دیگری هم داشت: تبدیل شدن به جایی امن برای دزدان و محلی جهت اختفای اموال مسروقه... آن‌هم وقتی که قزوین پایتخت است و کاروان‌های تجاری شکاری چرب برای راهزنان و البته تهران هم جایی امن برای دزد و مال دزدی.
این وضعیت تا زمانی ادامه داشت که شاه تهماسب صفوی وارد میدان شد. او که به‌دلیل دفن جد اعلای خاندان صفوی، سیدحمزه در نزدیکی مرقد
حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)، برای زیارت ری می‌آمد، به‌تدریج به تهران علاقه‌مند شد. شکار در دشت‌های اطراف، اقامت‌های طولانی‌تر و خرمی تهران، باعث شد که او به فکر ساخت شهری مقاوم و ماندگار بیفتد.
شاه تهماسب تصمیم گرفت برای محافظت از تهران، دیوارهایی مستحکم با برج و بارو دور تا دور این روستا بسازد، اما این تنها یک حصار ساده نبود. او برای معنابخشی به کارش دستور داد 114برج در اطراف شهر ساخته شود، به تعداد سوره‌های قرآن و زیر هر برج هم، متن یکی از سوره‌های قرآن را قرار داد.
حصار کشیده‌شده دور تهران طولی برابر با 6هزار قدم داشت و برای ساخت حصار و برج‌ها از 2 منطقه بزرگ خاکبرداری شد که بعدها یکی از آنها به نام «چاله‌میدان» و دیگری به نام «چاله‌حصار» شناخته شد. با گذشت زمان، شاه تهماسب دستور ساخت کاروانسراها و برج‌های نگهبانی بیشتری را صادر کرد. این اقدامات، آغازگر مسیر تبدیل تهران از یک روستای کوچک به شهری پررونق بود.
شاید ساخت حصار تنها گامی برای حفاظت از شهر نبود، بلکه با محصور کردن روستا و البته دفن سوره‌های قرآن پیامی از هویت مذهبی و فرهنگی سازنده برج و بارو داد به اهالی روستایی که مأمن فراریان و راهزنان شده بودند و می‌گفت که روزگار قرار است به شکل دیگری بچرخد. شاید امروز تنها نام‌هایی چون چاله‌میدان و چاله‌حصار یادآور نخستین قدم برای رونق گرفتن تهران باشد اما داستان 114سوره، همچنان بخشی از هویت پنهان این شهر بزرگ است؛ شهری که دیروز درون حصار رفت و ایمن شد و امروز زیر آسمانش روایت‌های ناگفته بسیاری دارد.
در همینه زمینه :
