تست شنود گوشی

ساسان شادمان منفرد- روزنامه‌نگار

کارشناسان امنیت سایبری یک آزمایش ساده طراحی کرده‌اند که نشان می‌دهد آیا گوشی شما در حال استراق سمع مکالمات توسط شرکت‌های تبلیغاتی است یا خیر. یکی از بزرگ‌ترین معضلات این روزها، پیامک‌ها یا تماس‌های تبلیغاتی‌ای هستند که در طول شبانه‌روز باعث به صدا درآمدن گوشی‌ و حتی تلفن منزل می‌شوند. یکی از جالب‌ترین نکات اینجاست که برخی از این تماس‌ها که گاه در صفحات اینترنتی یا اپلیکیشن‌های عمدتا رایگان موبایلی هم مشاهده می‌شوند، ارتباطشان با نیازهایی است که به‌تازگی مطرح کرده‌اید. آیا سامانه‌ای درحال گوش کردن به حرف‌های شما و آنالیز آن به‌منظور ارائه تبلیغ است؟

یک آزمایش 4مرحله‌ای
شرکت «نورد وی‌پی‌ان» (NordVPN) یک آزمایش 4مرحله‌ای را طراحی کرده که می‌تواند به شما بگوید، تبلیغاتی که دریافت می‌کنید، ماحصل شنود توسط شرکت‌های مخصوص است یا خیر. مثلا شما برای سفارش غذا از یک رستوران با همسر و فرزندان‌تان به جمع‌بندی می‌رسید، اما در نهایت ترجیح می‌دهید، آن روز را غذای خانگی نوش جان کنید. کمی بعد اما پیامکی دریافت می‌کنید که همان رستوران را تبلیغ می‌کند و تخفیف ویژه‌ای هم برایتان در نظر گرفته است.

مراحل
1- انتخاب موضوعی خاص
  ابتدا موضوعی را انتخاب کنید که بتوانید از آن به‌عنوان طعمه برای هرگونه تبلیغات هدفمند احتمالی استفاده کنید. این موضوع باید کاملا متفاوت از علایق معمول شما باشد تا احتمال ظاهر شدن آن در تبلیغات به‌طور طبیعی کم باشد.
  بهتر است این موضوع چیزی باشد که هرگز درباره آن در اینترنت جست‌وجو یا حتی در نزدیکی دستگاه‌های خود به آن اشاره نکرده‌اید. برای رعایت انصاف، سعی کنید قبل از شروع آزمایش، موضوع را با صدای بلند مطرح نکنید. به جای آن، موضوع را روی یک تکه کاغذ بنویسید یا اگر مجبورید آن را بیان کنید، گوشی خود را خاموش کنید و در اتاق دیگری بگذارید.

2-درباره موضوع بحث کنید
  برای چندین روز متمادی، بحث‌های متعددی هر بار به‌مدت چند دقیقه در محدوده شنود موبایل خود درباره موضوعی که انتخاب کرده‌اید، داشته باشید.
  سعی کنید مجموعه‌ای از کلمات کلیدی و عباراتی را که ممکن است موتورهای جست‌وجو را تحریک کنند، درنظر بگیرید.

3-استفاده عادی از گوشی
  هنگام انجام آزمایش، استفاده از گوشی خود را تا حد امکان به‌صورت عادی ادامه دهید، اما هرگز نباید موضوع یا هر چیزی مرتبط با آن را در گوگل جست‌وجو کنید تا زمانی که آزمایش کامل شود.
   گوشی را نزدیک خود داشته باشید، اما تغییری در رفتار و سبک استفاده از آن نداشته باشید.

4-مشاهده و تحلیل
  مشاهده و تحلیل کنید که چگونه تبلیغات هدفمند شما در روزها و هفته‌های بعد تغییر می‌کند.
  به هر چیزی که ممکن است به موضوعی که درباره آن صحبت کرده‌اید مرتبط باشد، چه به‌صورت مستقیم و چه غیرمستقیم، توجه کنید.
  اگر تبلیغاتی را درباره موضوعی که انتخاب کرده بودید مشاهده کردید، این شاید نشان‌دهنده آن باشد که گوشی شما توسط تـبـلـیـغـات‌چـی‌هـا شنود می‌شود.

آزمایشی که انجام شد
ماریجوس برییدیس، مدیر ارشد فناوری نورد وی‌پی‌ان می‌گوید: «درحالی‌که معمولا این تبلیغات را بی‌ضرر و ضروری می‌پنداریم، آنها به وضوح نشان می‌دهند که شما به دستگاه خود دسترسی بیش از حد به داده‌های شخصی و علایق‌تان داده‌اید.» برای بررسی اینکه این نوع جاسوسی چقدر رایج است، پژوهشگران شرکت، این آزمایش را انجام دادند. یکی از شرکت‌کنندگان در آزمایش، موضوع «عربستان» را انتخاب و چند روز درباره اینکه چقدر دوست دارد از این کشور دیدن کند، صحبت کرد. او پنجشنبه آزمایش را با نوشتن عبارت «عربستان سعودی» در اپلیکیشن یادداشت گوشی‌اش آغاز کرد. یکشنبه تبلیغات مرتبط شروع شد. او با اینکه قبلاً هیچ علاقه‌ای به این کشور نداشت، اما فیسبوک اقدام به نمایش تبلیغاتی از قیمت هتل‌ها در شهر العلا، عربستان کرد.

چگونه خلاص شویم؟
یکی از راه‌ها، غیرفعال‌کردن برنامه‌های دستیار صوتی است. اما مهم‌ترین نکته دقت در نصب اپلیکیشن‌ها و همچنین اجازه دسترسی آنها به میکروفن گوشی می‌تواند باشد. با این حال، در این خصوص هیچ تضمینی وجود ندارد.