پزشکی که شیفته یاد دادن بود
موضوع: پدر جراحی و بیهوشی نوین ایران
ویژگی: راه‌اندازی بخش جراحی اورژانس بیمارستان سینا
***
در سال1287شمسی، در تهران پسری از خاندان اعیان و اشراف تبریزی متولد شد که بعدها از سرآمدان علم پزشکی و بنیانگذار جراحی نوین در ایران نام گرفت. پدرش «یوسف عدل» در آن زمان، کفالت حکومت آذربایجان را داشت و در دوره رضا‌شاه چند دوره وکیل مجلس بود.
نصرالله حدادی، تهران‌پژوه، می‌گوید: «پدر یحیی، او را به همراه عمویش برای ادامه تحصیل به فرانسه فرستاد. در پاریس به یک پانسیون فرستاده شدند که صاحب پانسیون خانمی فرانسوی‌الاصل بود. او پسرش را در جنگ جهانی اول از دست داده بود و در نهایت دقت و توجه مراقب درس و تربیت یحیی عدل بود. خدمات این زن آنقدر تأثیرگذار بود که دکتر یحیی عدل تا زمانی‌که این زن زنده بود در سفرهایش به پاریس حتما به او سرمی‌زد. »
دکتر عدل بعد از گذراندن دوره جراحی عمومی و مطالعات درباره اورولوژی با اتمام پایان‌نامه دکتری موفق شد مدال نقره از دانشکده پاریس دریافت کند. با وجود درخشش در غرب، یحیی عدل پس از اتمام تحصیلات به وطن بازگشت، ولی درست یک‌ماه بعد جنگ جهانی دوم شروع شد و او ناچار به خدمت نظام رفت. در آن زمان پروفسور «اوبرلین» برای سر و سامان دادن به وضعیت دانشکده پزشکی تهران استخدام شده بود و او دکتر عدل را برای تدریس و ریاست درمانگاه انتخاب کرد و برای نخستین بار در بیمارستان سینا، بخش جراحی با ریاست دکتر عدل افتتاح شد.
حدادی می‌گوید: «دکتر یحیی عدل پدر جراحی ایران خدمات بسیار ارزنده‌ای به علم پزشکی ارائه کرد. او به‌جز شخصیت علمی یک وجهه سیاسی هم داشت، طوری که در 4دوره نماینده مجلس سنا شد. دکتر عدل معتقد بود هیچ بیماری نباید به‌خاطر نداشتن پول از خدمات درمانی جا بماند. او همچنین از شاگردان باهوش و کم‌بضاعت خود نیز حمایت می‌کرد و تعداد زیادی دانشجو برای تحصیل طب به خارج از کشور فرستاد.»
سمانه عربیان، کارشناس تاریخ پزشکی، درباره دکتر عدل می‌گوید: «دکتر عدل خدمات ارزنده‌ای به علم پزشکی و مردم ایران ارائه کرد ازجمله راه‌اندازی نخستین دوره مدون دستیاری جراحی در بیمارستان سینا، راه‌اندازی بخش ویژه سوانح در سال 1338و انتشار مجله پزشکی با تلاش شاگردانش به نام « مکتب عدل». دکتر عدل جراح و معالج شخصیت‌های مشهور سیاسی و مذهبی مثل آیت‌الله بروجردی، آیت‌الله کاشانی، حسین فاطمی (وزیر دوره مصدق) و دیگر بزرگان نیز بوده است.»
وصف این مرد نابغه و پرتلاش علم پزشکی، توصیف‌ناپذیر است به‌طوری که او تا ۹۳سالگی بدون لرزش دست و ضعف بینایی عمل‌های جراحی بسیار مشکل و بزرگ را انجام می‌داد. دکتر یحیی عدل در 14بهمن1381 دیده از جهان فرو بست.
