برگرد، شهر امن و امان است!
موضوع: چگونگی بازگشت شاه از رم به تهران ملتهب
موقعیت: تلگرافخانه مرکزی تهران میدان سپه (میدان توپخانه)
***
عصر چهارشنبه، 28مرداد سال 1332، فضلالله زاهدی از تهرانی آشفته و غم گرفته به محمدرضا پهلوی در یک تلگراف کوتاه نوشت: «برگرد.» این پیام در واقع نقطه پایان به نتیجه رسیدن کودتا و مسجل شدن سقوط دولت دکتر مصدق در کمال ناباوری و بهت مردم تهران بعد از گذراندن یک روز پرهیاهو و تنش بود. بهعبارت دیگر، با این تلگراف مجوز بازگشت محمدرضا پهلوی به تهران صادر شد و کودتایی که در مرحله اول اجرایش لو رفت، با تلاشی دوباره توانست مصدق را کنار بزند. شاه تلگراف زاهدی را در شامگاه 28مرداد در اوج ناامیدی از آینده سلطنتش دریافت کرد. این تلگراف برای او حکم بیدار شدن از کابوس ماجرای دولت دکتر مصدق و نهضت ملی شدن نفت و پایین کشیدن مجسمههایش در میدانهای بزرگ تهران بود. اردشیر آلعوض، تهرانپژوه درباره ماجرای این تلگراف تعریف میکند: «4بعدازظهر 28مرداد 1332بود که فضلالله زاهدی خود را نخستوزیر اعلام کرد. عصر همان روز دکتر مصدق به بازداشتگاه رفت و زاهدی به شاه طی یک تلگراف خبر داد که اوضاع تحت کنترل است و او میتواند به تهران بازگردد. شاه که بعد از کودتای ناموفق 25مرداد گریخته بود در رم تلگراف را دریافت میکند.»
آلعوض با گریزی به جزئیات ماجرای لو رفتن کودتای 25مرداد و فرار شاه و مجوز دوباره بازگشتش به تهران میگوید: «محمدرضاشاه 22مرداد پای دوبرگه مهم را امضا کرد؛ اولی حکم برکناری نخستوزیر مصدق و دومی بر سرکارآمدن فضلالله زاهدی از فرماندهان ارتش بهعنوان نخستوزیر. سپس بعدازظهر از تهران خارج و به سمت سواحل خزر رفت. بهانه این سفر هم استراحت بود. نیمهشب ۲۴ مرداد گارد شاهی خانه مصدق را محاصره کرد. غافل از اینکه یکی از ارتشیهای علاقهمند و طرفدار مصدق، نقشه کودتا را لو داده است. شاه که در کلاردشت منتظر سقوط مصدق بود سوار بر هواپیما به مقصد عراق حرکت کرد و بعد هم از رم سر درآورد. تلگراف زاهدی در عصر کودتای 28مرداد بود که در واقع مجوز بازگشت دوباره او را صادر کرد.»