نان
چرا قیمت نان در برخی استان‌ها زیاد شد؟
در روزهای اخیر بنا بر اعلام مسئولان استانی، قیمت نان در چند استان تا سقف 25درصد افزایش پیدا کرده است.با یارانهای که هر ساله دولت طبق قانون بودجه برای آرد پرداخت می‌کند، مانع از افزایش قیمت نان شده است. اما چند سالی است که نانوایان به‌علت افزایش هزینه‌ها به‌دنبال کسب مجوز گرانی نان هستند. این مسائل سبب شده تا در برخی استان‌ها مجوز افزایش قیمت نان تا 25درصد داده شود. فعلا مشخص نیست منابع حاصل از افزایش قیمت نان، صرف رفع کسری بودجه دولت برای خرید گندم خواهد شد یا تمام آن به نانواها داده می‌شود تا جبران هزینه‌های آنها شود.نانوایان با توجه به افزایش هزینه‌های جاری مانند دستمزد، انرژی و تورم موجود در اقتصاد کشور، خواهان افزایش قیمت نان هستند، اما با توجه به اینکه دولت‌ها به‌دنبال آن هستند که نان به‌عنوان یک کالای اساسی در سبد خانوار با قیمت مناسبی به‌دست مصرف‌کننده برسد، همواره با این درخواست مخالفت می‌کنند.چندی پیش اما خبرهایی جسته‌گریخته از افزایش قیمت نان در برخی از استان‌ها مطرح شد و اینطور استدلال می‌شد که با توجه به اینکه جلسات شورای آرد و نان در هر استان به‌صورت مستقل تشکیل می‌شود، هر استان می‌تواند رأسا برای قیمت نان تصمیم‌گیری داشته باشد.
یارانه نان در کجا خرج می‌شود؟
ایران سالانه ۱۶.۵میلیون تن مصرف گندم دارد. ۱۰میلیون تن از این رقم تحویل نانوایی‌های سنتی می‌شود و بقیه به قیمت آزاد به بخش‌های مصرفی دیگر مانند نان فانتزی، واحدهای تولیدی ماکارونی و ... فروخته می‌شود.
یکی از موارد مصارف یارانه‌ها یا به‌عبارت دیگر، مواردی که به آن یارانه پرداخت می‌شود، نان است. به این صورت که دولت گندم را با قیمت بالاتری از کشاورزان می‌خرد و با قیمت پایین‌تری که همان قیمت یارانهای است به نانوایی‌ها می‌فروشد. هزینهای که دولت در این میان صرف می‌کند، همان یارانه نان است.در بودجه امسال اعتبار یارانه آرد و نان 143هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. این در حالی است که با افزایش قیمت خرید تضمینی گندم، اعتبار لازم برای خرید حدود 12میلیون تن گندم از کشاورزان در سال‌جاری به حدود 190هزار میلیارد تومان خواهد رسید؛ بنابراین دولت در سال‌جاری برای تأمین پول خرید تضمینی گندم با کسری مواجه شده است؛ چون قیمت آرد یارانهای نانواها، بسیار پایین‌تر از آرد بخش‌های دیگر است؛ همیشه کشورمان با معضل فروش غیرقانونی آرد نانوایی‌ها به سایر بخش‌ها مواجه بوده است که با طرح هوشمندسازی توزیع آرد در دولت سیزدهم تا حد زیادی جلوی آن گرفته شده است.
دستاورد 50هزار میلیارد تومانی با هوشمندسازی توزیع آرد
با اینکه از گذشته در اقتصاد ایران، راهکار رفع مشکلات نان را افزایش قیمت آن می‌دانستند، اما دولت سیزدهم با اجرای طرح هوشمندسازی توزیع آرد، راهکار غیرقیمتی برای جلوگیری از فروش آرد یارانهای اجرا کرد.
طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان سال۱۴۰۱ در دستور کار دولت قرار گرفت و با نظر شهید رئیسی، طراحی و پیاده‌سازی زیرساخت فنی طرح به وزارت اقتصاد محول شد. این طرح از انتهای سال۱۴۰۱ آغاز شد و توزیع سهمیه آرد به نانواها بر مبنای میزان فروش نان آنها براساس کارت‌خوان‌‌‌های هوشمند شد.
مصرف آرد یارانهای در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ برای نخستین بار در ۱۰ سال گذشته، روند نزولی پیدا کرد و حجم مصارف آرد یارانهای در سال۱۴۰۲ به‌‌‌‌‌‌رغم رشد جمعیت کشور، به سطح سال1398 برگشت.
بنا بر اعلام وزارت اقتصاد، کاهش هزینهای که از محل اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد بدون هرگونه محدودیت یا سهمیه‌‌‌بندی در حوزه عرضه نان در کشور و بدون آزادسازی یا شوک قیمتی اتفاق افتاد، حدود ۳میلیون تن برآورد می‌شود که معادل ۵۴هزار میلیارد تومان برای مجموع 2 سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ و این رقم معادل مصرف نان ۴۰میلیون نفر در سال است.
افزایش هزینه نانواها
نانوایان به‌دلیل افزایش تعرفه‌های مختلف ازجمله آب، گاز، برق و دستمزد کارگر از قیمت کنونی نان گلایه دارند.
در سال‌های گذشته، براساس افزایش دستمزد کارگر، نرخ نان افزایش پیدا نمی‌کرد، اما نانوا باید طبق قانون، دستمزد کارگر را افزایش می‌داد.
همچنین هر سال تعرفه آب، گاز و برق افزایش می‌یابد و امسال تعرفه آب و گاز نسبت به سال قبل ۳۰درصد افزایش یافته، اما حدود 3 سال است که قیمت نان تغییری نکرده و به همین دلیل انگیزه نانواها برای فعالیت کم شده است.
طبق گزارش‌های مردمی نیز تخلف در حوزه نانوایی‌ها هر روز افزایش می‌یابد که دلیل این تخلف‌ها، واقعی نبودن قیمت نان است.
