کشف راز جیغ مومیایی

سیدسروش طباطبایی‌پور

سال 1935میلادی، در یک تابوت چوبی در شهر باستانی «تبای» مصر، جسد زنی مومیایی ‌شده کشف شد که با حالت دهان باز و چهره نگرانش، توجه باستان‌شناسان را به ‌خود جلب کرد؛ آن‌قدر که نام این زن مومیایی شده را «مومیایی جیغ‌زن» نامیدند؛ زنی با موهای مصنوعی، دندان‌های سالم و طلاها و نقره‌هایی در انگشت که در موزه بزرگ مصر در قاهره از آن نگهداری می‌شود. اما حالا و با رشد فناوری، محققان تصمیم گرفته اند با استفاده از دستگاه‌های سی‌تی‌اسکن پیشرفته و تصویربرداری مادون قرمز، دوباره این مومیایی متعلق به 3500سال پیش را بررسی کنند تا شاید دریابند چه چیزی باعث حالت جیغ‌مانند چهره او شده است.
یکی از مهم‌ترین دلایل شگفتی پژوهشگران آن است که مطالعات نشان می‌دهد مومیایی‌کنندگان باستان، به ‌طور معمول، استخوان فک و جمجمه را به هم می‌پیچیدند تا دهان متوفی باز نماند، اما حالت فریاد در این مومیایی، پدیده‌ای نادر است.
در گزارشی که اخیرا دانشمندان منتشر کرده‌اند، اعلام شده که این زن ناشناس، یک متر و 54سانتی‌متر قد داشته و از آرتروز خفیف ستون فقرات رنج می‌برده است. پژوهشگران دریافته‌اند که حالت جیغ صورت مومیایی شده، احتمالا به ‌خاطر انقباض مرگ یا حتی ترس از مرگ بوده است. حتی این احتمال را می‌دهند او در عرض 18تا 36ساعت پس از مرگ، یعنی قبل از شل‌شدن اجزای بدن، مومیایی شده و حالت دهان او، به این دلیل باشد. دلایل دیگری مثل فرایند تجزیه، سرعت خشک‌شدن و نیروی فشار هم از دیگر دلایل مطرح شده است.
شباهت مومیایی جیغ‌زن با مجموعه نقاشی «جیغ»، اثر معروف «ادوارد مونک» هم  قابل توجه است؛ به‌خصوص که کارشناسان بعد از گذشت سال‌ها از خلق این اثر، هنوز هم به درستی نمی‌دانند دلیل اصلی جیغ‌زدن‌های مرد به تصویرکشیده شده چیست؟