غارهای گردشگری درآمد ندارند

مجید جباری-روزنامه‌نگار

 غارها پدیده‌هایی اسرارآمیز و شاهرگ آبرسانی و شناسنامه زمین‌اند. ایران بیش از 10هزار غار دارد که تنها 2300دهانه از آنها کشف و ثبت شده و بسیاری هنوز ناشناخته مانده‌اند. از میان غارهای موجود در کشور 13غار، کاربری گردشگری یافته‌اند، اما از این تعداد تنها 3غار درآمدزایی دارند و بقیه با بودجه‌های دستگاه‌های دیگر فقط زیان‌های خود را جبران می‌کنند.

غارها علاوه بر اهمیت زمین‌شناسی، تاریخی، باستانی و همچنین برخورداری از ارزش‌های زیستگاهی، واجد ارزش‌های گردشگری منحصربه‌فردند. بااین‌حال بسیاری از غارهای دیدنی و منحصربه‌فرد کشور به‌صورت غیررسمی مورد هجوم بازدیدکنندگان قرار گرفته و در نبود نظارت دستگاه‌های متولی، آسیب‌های بسیار دیده‌اند؛ تا جایی که حتی برخی اسرار، نشانه‌ها و مستندات تاریخی و باستانی موجود در آنها از بین رفته‌است (مثل اتفاقی که در غار زل هستیجان افتاده) و بسیاری از سنگ‌نگاره‌های قدیمی موجود در غارها توسط گنج‌یابان و حفاران غیرمجاز تخریب شده است. غارشناس‌ها اما می‌گویند، ثبت ملی و حفاظت از غارها به‌عنوان ارزشمندترین پدیده‌های زمین، علاوه بر حفاظت از آنها، بازدید گردشگران و غارنوردان را نیز ضابطه‌مند و از تخریب غارها جلوگیری می‌کند.

مستندات زندگی نئاندرتال‌ها در غارهای ایران
جواد نظام‌دوست، عضو انجمن غار و غارشناسی ایران: با توجه به وسعت و پیشینه تاریخی ایران، تعداد زیادی از غارهای ایران باستانی‌اند و در هزاره‌های گذشته محل سکونت بوده‌اند. غارهای کرفتو، قوری‌قلعه و قلعه‌کرد اطلاعات تاریخی و پیش‌ازتاریخ خوبی در اختیار ما گذاشتند؛ تا جایی که قدمت استقراری را به بیش از ۴۵۰هزار سال رساندند و آثار زندگی انسان نئاندرتال نیز در آنها یافت شد. آثار متعددی ازجمله دندان‌های خرس کوادور، هم‌دوره خرس‌های یخبندان، در غار «لی بن» سوادکوه کشف شده که نشان می‌دهد که امکان زندگی بیش از ۴۵۰هزار سال در این غار وجود داشته است. از بین غارهای کشف‌شده 14غار به‌وسیله سیستم‌های دولتی، خصوصی یا خصولتی‌ها تبدیل به غارهای گردشگری شده‌اند. این غارها متولی دارند و به‌وسیله استانداری‌ها به بخش خصوصی یا کارگزار شخصی و تعاونی‌های محلی واگذار شده‌اند؛ اما ‌فقط ۳غار شناسایی‌شده کشور درآمد دارند و می‌توانند هزینه‌های خود را دربیاورند، اما بقیه به‌دلیل آنکه تبدیل به غارهای توریستی شده‌اند در معرض تخریب قرار گرفته‌اند. همچنین لامپ، چراغ و نور داخل آنها برده شده که فقط برای دولت و مجریان طرح، هزینه داشته و بسیاری از آنها توان پرداخت حقوق کارگران خود را هم ندارند.