فیلمسازی بدون مجوز؛ از رویا تا واقعیت

تیم سینمایی پزشکیان در دیدارهایی که با اعضای هیأت‌مدیره خانه سینما و البته برخی سینماگران در دوران رقابت‌های انتخاباتی داشتند ظاهرا یک وعده مهم در مورد حذف پروانه ساخت برای فیلم‌های سینمایی دادند؛ وعده‌ای که باید دید چقدر رنگ واقعیت به‌خود می‌گیرد.

آیا می‌توان پروانه ساخت را حذف کرد؟
در سینمایی که دریافت پروانه ساخت یکی از قوانین قدیمی وزارت ارشاد بوده و حتی سابقه‌اش به سال‌های قبل از پیروزی انقلاب بازمی گردد، می‌توان از مجوز ساخت به راحتی گذر کرد؟  
از لحاظ قانونی پروانه ساخت مصوب مجلس نیست و تنها مصوبه هیأت وزیران است و به این ترتیب سازوکار پروانه ساخت و یا حذف آن به راحتی قابل تجدیدنظر است. بنابراین از لحاظ قانونی هیچ منعی در این مورد وجود ندارد.

پروانه ساخت با سرعت حذف می‌شود؟
قطعا فرآیند حذف پروانه ساخت زمان‌بر خواهد بود، اما مدیران دولت جدید می‌توانند تا حذف پروانه ساخت به اصل مصوبه هیأت وزیران برگردند؛ مصوبه‌ای که در آن به صراحت گفته شده که باید فیلمسازان قبل از ساخت فیلم، طرح فیلمنامه را برای تصویب به وزارت ارشاد ارائه دهند. بنابراین قانون خودساخته ارائه فیلمنامه کامل می‌تواند حذف شود تا بیش از این هزینه و وقت فیلمسازان در مرحله تصویب هدر نرود.

با حذف پروانه ساخت چه‌کسی مسئول خواهد بود؟
پیش از این یک‌بار در دولت دوم روحانی بحث حذف پروانه ساخت تا مرحله اجرا پیش رفت. در آن مدل قرار بود تهیه‌کنندگان به‌عنوان مدیر مسئول فیلم شناخته شوند و پس از ارائه طرح اولیه و اعلام رسمی ساخت به سازمان سینمایی با یک موافقت اصولی فیلم را ساخته و تنها برای پروانه نمایش، فیلم را به سازمان سینمایی ارائه دهند. این همان روندی است که تهیه‌کنندگان در بیشتر کشورها طی می‌کنند تا یک فیلم تولید شود. در واقع حذف پروانه ساخت بدین معنی نیست که هر شخصی در هر کجای ایران بتواند بدون مجوز دوربین دست بگیرد و‌ فیلمش را بسازد. این اتفاق منوط به طی کردن برخی مراحل زیرنظر همان وزارت ارشاد است. در واقع اگر قرار است شرایط تغییر کند باید تهیه‌کننده حرفه‌ای و شناخته شده به میدان بیاید و مسئولیت فیلمی را  که قرار است تولید شود، بپذیرد. از این نظر فرآیند تولید فیلم، شبیه کار رسانه‌های جمعی خواهد شد.

حذف، مثبت است یا منفی؟
حذف پروانه ساخت احتمالا باعث رونق سینما خواهد بود. ضمن آنکه شائبه تبعیضی که در این مرحله به‌وجود آمده از بین خواهد رفت تا دیگر حرف و حدیثی در مورد مدیریت صدور برخی مجوزها وجود نداشته باشد. از سوی دیگر اما، برداشتن نظارت وزارت ارشاد در مرحله تولید ملاحظاتی را به همراه دارد که نمی‌توان به سادگی نادیده‌شان گرفت.


مکث
بالا رفتن ریسک در تولید، افزایش فیلم‌های توقیفی
وقتی پروانه ساخت حذف شود و فیلم با مسئولیت تهیه‌کننده جلوی دوربین برود، درصورتی که خروجی کار به تأیید وزارت ارشاد نرسد تکلیف سرمایه‌ای که صرف تولید فیلمی توقیفی شده چه می‌شود؟ در شرایط فعلی هم بارها پیش آمده که فیلمی با وجود داشتن پروانه ساخت موفق به دریافت پروانه نمایش نشده، حالا اگر بند گرفتن مجوز تولید حذف شود،تعداد فیلم‌های توقیفی افزایش نمی‌یابد؟