نوازنده نخلستان
گفتوگو با بهرام مهربخش نوازنده پیشکسوت موسیقی نواحی جنوب
محمود مولایی-روزنامهنگار
حالا 64 ساله است و پشت سر خود تجربه دههها نوازندگی نیانبان را به دوش میکشد. بهرام مهربخش، متولد آبادان میگوید: «محلهای به نام سده بود و من آنجا متولد و همانجا هم به نوازندگی نیانبان علاقهمند شدم.» در کودکی، هنگامی که دورهگردهای آبادان در کوچه و خیابان نوازندگی میکردند، توجه مهربخش به این ساز جلب شد.
نیانبون
این نوازنده نیانبان میگوید: «زمانی که بچه بودم در کوچه و خیابان دورهگردها نوازندگی میکردند و من با دیدن موسیقی خیابانی به نیانبان علاقهمند شدم.
دورهگردها نیانبان همراه با تنبک مینواختند و پول در میآوردند. من از صدا و شکل اینساز خوشم میآمد و خودم هم از 12سالگی به سمت آن رفتم.» «یادم هست اول با یک نی تکی شروع به نوازندگی کردم و بعد به سمت نیانبان رفتم. نیانبان، نیای است که با پوسته و دسته به نیانبان تبدیل میشود. محلیها به آن نیانبون میگویند.»
بهرام مهربخش با گفتن این عبارت ادامه میدهد: «آن موقع شیفته نیانبان شدم. البته برای تمرین نمیتوانستم در خانه نیانبان بزنم و به داخل نخلستان میرفتم و با خیال راحت تمرین میکردم تا کسی
اذیت نشود.
استاد موسیقی نداشتم و به طور خودآموز آن را فرا گرفتم. او عنوان میکند: «وقتی نوجوان بودم، برای نخستین بار در عروسی یکی از بچههای محل نیانبان نواختم. سنی نداشتم، ولی به من گفتند که بیا در این مراسم نیانبان بزن. از آن به بعد دیگر ترسم ریخته بود و به مراسم مختلف دعوت میشدم تا نوازندگی کنم.»
همکاری با محمود جهان
اولین خوانندهای که درحوزه موسیقی با مهربخش همکاری کرد، محمود جهان بود. او میگوید: «خاطرهای که خود مرحوم جهان تعریف میکند این است که میگوید از کنار یک مراسم عروسی میگذشتم که دیدم صدای نیانبان میآید. او به همراهان میگوید چهکسی این نیانبان را مینوازد؟ چون خیلی قشنگ میزند. خلاصه آنها به مراسم آمدند و مرحوم جهان به من گفت که حاضر هستی در گروه من کار کنی؟ آقای جهان نخستین خوانندهای بود که من برایش نیانبان زدم؛ زمانی که هنوز خودش هم به شهرت نرسیده بود. بعد به استودیو رفتم و در 2 آلبوم موسیقی برای جهان کار کردم. آن موقع فکر میکنم 15ساله بودم و با 2 آلبوم، هم آقای جهان به شهرت رسید و هم بهرام مهربخش.»
دریافت دیپلم افتخار
مهربخش میگوید: «کمکم به صدا و سیمای آبادان راه یافتم و بعد جنگ ایران و عراق شروع شد و ما به عنوان خانوادههای جنگزده به بوشهر رفتیم.» او ادامه میدهد: «در بوشهر بودیم که از سال 1366جشنوارههای موسیقی نواحی شروع شد. یادم هست برای اجرای موسیقی به تالار وحدت تهران رفتیم. بعد از اجرای برنامه، من و آقای جهان از استاد مرتضی حنانه و استاد کامبیز روشن روان دیپلم افتخار گرفتیم.» او اضافه میکند: «خودم نیانبان میسازم و مینوازم چون خوب میدانم که چگونه نیانبانی بسازم که به راحتی کوک شود و با آن کار کنم.»