مشارکت سیال و اراده مردم

علیرضا سلیمی؛ سخنگوی هیأت‌رئیسه مجلس

  دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری در روز جمعه 15تیرماه1403 آزمون سختی در مسیر مردم‌سالاری دینی در کشور است. جمهوری اسلامی در برخی ادوار مشارکت 85درصدی در انتخابات ریاست‌جمهوری را ثبت کرده و طی 2دور اخیر این میزان مشارکت به حدفاصل 40 تا 50درصد رسیده است. این تغییر محسوس در اراده عمومی مردم به‌طور حتم در منظر چشم سیاستگذاران خواهد نشست؛ چراکه نظام جمهوری اسلامی به رأی مردم توجه دارد و خواهان جلب حداکثری نظر آنان است.
  انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری چهاردهم در فاصله کوتاهی پس از انتخابات اسفندماه1402 مجلس اگرچه می‌تواند در سبد تحلیل چرایی کاهش مشارکت قابل ارزیابی باشد، اما بررسی دلایل اصلی و سرچشمه‌ها نیز اهمیت دارد. 60درصد مردم ایران به هر دلیلی در انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم شرکت نکردند. چنین نتیجه‌ای اگرچه در دمکراسی‌های مرسوم دنیا نصاب قابل دفاعی است ولی برای نظام اسلامی مناسب نیست؛ چون جمهوری اسلامی همیشه مشارکت‌های بالا را تجربه کرده و بر مردم‌سالاری دینی تأکید ویژه داشته است.
  اصل مشارکت سیاسی موجب قوام ایران در همه ادوار است. برگزاری انتخابات و آرای مردم امر صوری نیست و نظام سیاسی کشور نیز آن را تزئینی نمی‌داند. چنین تأکیدی متوقف به یک زمان خاص نیست و برای همه ادوار انتخاباتی صادق است. انتخابات با مشارکت حداکثری علاوه‌بر ایجاد یک پشتوانه قوی حمایتی از نامزدها، به‌طور حتم در بهبود اوضاع کشور و جبران نواقص مؤثر است. اساس نظام اسلامی نیز نقطه اتکای قابل توجهی به پشتوانه رأی مردم دارد و رأی مردم به‌طور قطع موجب شوکت، آبرو و توانایی بیشتر نظام است.
  حضور مردم پای صندوق‌های رأی معنادار است و در صورت مشارکت گسترده، زبان بدخواهان را کوتاه‌تر می‌کند و اجازه نمی‌دهد از خارج از کشور به ملت ایران طعنه بزنند و نیت‌های جنگ‌افروزانه را از کشور دور می‌کند. تلقی اشتباه این است که همه آن کسانی که پای صندوق رأی نیامدند مخالف نظام خوانده شوند. نارضایتی از مدیران وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و مسئولان منطقه‌ای و محلی خود سهم زیادی در دلخوری‌ها و سردی‌های انتخاباتی دارد. مشارکت در ایران امر سیالی است و این خود گواه بر بازتاب خواست و اراده مردم پای صندوق‌های رأی است.
  مبتنی بر همین کاهش میزان مشارکت نیز 2نامزد باقیمانده در صحنه انتخابات وعده عبور از موانع و فشارهای وارد بر زندگی مردم به‌ویژه در دور دوم انتخابات را داده‌اند و بر همین اساس امید به حرکت آرای خاموش جامعه به سمت صندوق‌های رأی بیشتر شده است.
  از میان عوامل شکلی و فوریتی نیز فرایند برگزاری انتخابات در ایران در میزان مشارکت اثر دارد. انتخابات در کشور ما حضوری و فشرده است. در بسیاری از کشورها انتخابات چند‌ماه طول می‌کشد و مردم آرای خود را در این کشورها از طریق پست ارسال می‌کنند. اگرچه برگزاری انتخابات در یک روز می‌تواند نتیجه خوبی داشته باشد، اما طولانی‌تر‌کردن زمان انتخابات باعث می‌شود مردم فرصت بیشتری برای فکر کردن در بحث خود مشارکت و بعد ارزیابی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری داشته باشند. زمان کوتاه انتخابات به‌خصوص در فصل گرم سال بر مشارکت اقشار مختلف ازجمله روستاییان و کشاورزان تأثیر دارد.
این امید وجود دارد با رقابت‌های مرحله دوم انتخابات ریاست‌جمهوری و مناظرات نامزدها از طریق رسانه ملی، جمعیت غايب انتخابات برای حضور ترغیب شوند و به صف‌های انتخابات بازگردند.