در ستایش شرم

کریستیانو رونالدو در جریان بازی پرتغال و اسلوونی، روز عجیب و غریب و پرحادثه‌ای را سپری کرد؛ روزی که می‌توانست برای او به‌ یک کابوس بزرگ و لکه‌ای سیاه در سال‌های آخر کارنامه فوتبالی‌اش تبدیل شود. کاپیتان تیم ملی پرتغال درحالی‌که یارانش برای رسیدن به گل برتری مقابل اسلوونی و صعود به یک‌چهارم نهایی بی‌تابی می‌کردند، یک موقعیت خوب گلزنی را در وقت‌های قانونی از دست داد و نتوانست کار را در همان 90دقیقه تمام کند. اتفاق بزرگ‌تر اما در وقت‌های اضافی رخ داد؛ در دقیقه104 و جایی که پرتغال صاحب یک ضربه پنالتی شد و کریستیانو پشت توپ ایستاد تا با ثبت گل برتری علاوه بر امضاکردن مدرک صعود پرتغال، طلسم گلزنی‌اش در این رقابت‌ها را هم بشکند و تعداد گل‌های ملی خود را به 131 برساند. اما یان اوبلاک که دروازه‌بان پنالتی‌‌گیری هم هست توانست ضربه کریس را مهار کند و او را ناکام بگذارد.
 رونالدو البته ضربه بدی هم نزد و نمی‌توان گفت پنالتی او ضعیف زده شد اما اوبلاک با مهارت این ضربه را به کرنر زد و بازی را بدون گل نگه داشت. بعد از این اتفاق، واکنش‌های احساسی کریس رونالدو نسبت به هواداران پرتغال آغاز شد و البته مادر این بازیکن که در جایگاه ویژه نشسته بود هم حال و احوال بهتری نسبت به پسرش نداشت. ناکامی رونالدو در گلزنی که اصلا بعید نبود به قیمت حذف پرتغال تمام شود، اشک در چشمان مادر و پسر جمع کرد‌ و صحنه‌های بدیعی در ورزشگاه فرانکفورت آره‌نا آفرید؛ صحنه‌هایی که تا سوت پایان بازی ادامه داشت و همه بازیکنان پرتغال مشغول دلداری‌دادن به کاپیتان 39ساله خود بودند. کریس که تورنمنت عجیب و پراسترسی را سپری می‌کند، بعد از این دقایق تمام انرژی و روحیه خود را جمع کرد تا مثل همیشه نخستین پنالتی تیمش را در ضیافت پایانی بزند. محتمل بود که بعد از وقایع بازی و به‌خصوص هدر‌رفتن پنالتی رونالدو، او روحیه زدن نخستین پنالتی پرتغال را نداشته باشد و از زیر این بار شانه خالی کند اما کریستیانو پشت توپ رفت و این بار توانست اوبلاک را تسلیم کند. واکنش او بعد از این گل جالب بود؛ یک شادی کوچک آمیخته به یک عذرخواهی بزرگ. او با چهره‌ای منقبض و شرمنده، دست‌هایش را به نشانه عذرخواهی روی هم گذاشت و به هواداران تیمش تعظیم کرد. این پایان قصه عجیب CR7 در این بازی بود؛ پایانی خوش برای مردی که از صمیم قلب خودش را شرمنده مردم کشورش می‌دانست.

   بی‌تقصیرترین نسل تاریخ
اتفاقی که میان پرتغالی‌ها و کاپیتان تیم ملی‌شان رخ داد، ناخودآگاه خیلی‌ها را به یاد موارد مشابه در ایران انداخت. مقایسه‌های همیشگی میان اتفاقات فوتبال ایران با آنچه در سطح اول فوتبال حرفه‌ای جهان رخ می‌دهد؛ مقایسه‌هایی که نتیجه همیشگی آنها حسرت و افسوس برای هوادار ایرانی است. در ایران کسی به یاد ندارد آخرین‌بار کدام بازیکن یا مربی تیم‌ ملی بابت از‌دست‌دادن فرصت‌ها و نتایج ضعیف و شکست‌بار ابراز شرمندگی یا عذرخواهی کرده است. در همین تورنمنت آخر، تیم ملی ایران مقابل قطر شکست خورد و برای دوازدهمین دوره متوالی از رسیدن به فینال جام‌ملت‌های آسیا باز‌ماند؛ آن‌هم درحالی‌که شرایط مسابقات و رقبای آسان‌تر حاضر در نیمه‌نهایی نشانگر این بودند که ایران این‌بار برای فینالیست‌شدن کار آسان‌تری نسبت به 11دوره قبلی خواهد داشت. اما شکست 3 بر 2 مقابل قطر همه‌‌چیز را به باد داد و هیچ‌کس هم بابت این اتفاق ابراز شرمندگی نکرد. واکنش برخی از بازیکنان به این شکست جالب بود؛ آنها با قدرت مقابل دوربین‌ها حاضر شدند و ادعا کردند که این بهترین نسل تاریخ تیم ملی است!
 بازیکنان بهترین نسل تاریخ تیم ملی در 3جام‌ملت‌های اخیر جز صعود تا نیمه‌نهایی و در 3جام‌جهانی اخیر جز حضور در رقابت‌ها هیچ دستاورد دیگری نداشته‌اند و همچنان از مردم طلبکارند. سرمربی تیم ملی در تنها مرتبه‌ای که بعد از این شکست مقابل دوربین‌ها حاضر شد تا به انتقادها پاسخ بدهد، یک کلیدواژه را دائما تکرار می‌کرد: «فوتباله دیگه!» اما کریس رونالدو دوشنبه‌شب بعد از هدر‌دادن پنالتی هرگز به این فکر نکرد که «فوتباله دیگه». وقتی درصد گل‌شدن پنالتی در سایت‌های آنالیز 74درصد است پس لابد رونالدو هم می‌تواند پنالتی‌اش به اوبلاک را بخشی از آن 26درصد بداند و بابتش شرمنده نباشد. اما او شرمنده بود چون اساسا شرمندگی و احساس تقصیر، واژه‌های آشنایی در فرهنگ او بودند؛ واژه‌هایی که در فرهنگ ما انگار اصلا جایی ندارند؛ چه در سایر بخش‌ها و چه در فوتبال که نمود آن را روشن‌تر و شفاف‌تر از سایر پدیده‌های اجتماعی می‌بینیم.