هنرآموز هست، هنرستان نیست

فهیمه طباطبایی-روزنامه‌نگار

 از چالش‌های سال‌های اخیر دانش‌آموزان پایه نهم برای انتخاب رشته، تشویق و حتی اجبار آنها به ادامه تحصیل در رشته‌های فنی‌حرفه‌ای و کارودانش در مقطع متوسطه دوم است؛ درحالی‌که تعداد هنرستان کم است و آنهایی هم که هست، ظرفیت رشته‌های خوب و مطرح‌شان سریع پر می‌شود. طی یک دهه اخیر، آموزش و پرورش طبق سند تحول بنیادین، دانش‌آموزان را برای ادامه تحصیل در رشته‌های فنی‌حرفه‌ای تشویق می‌کند و در برخی موارد به اجبار آنها را برای ادامه تحصیل در یکی از زیرشاخه‌های این رشته سوق می‌دهد؛ به‌طوری که میزان محصلان هنرستان‌ها از زیر 10درصد در ابتدای دهه 90به 39.7درصد در سال تحصیلی گذشته رسیده و مدیران آموزش و پرورش به‌دنبال این هستند که سهم آن را به 50درصد هم برسانند؛ یعنی نیمی از دانش‌آموزان به هنرستان‌های فنی‌حرفه‌ای و کار‌ودانش بروند و نیمی دیگر در رشته‌های نظری که شامل علوم ریاضی، علوم تجربی و ادبیات و علوم‌انسانی است، درس بخوانند، اما رشد هنرآموزان با تعداد هنرستان‌ها تطابق ندارد؛ به‌عبارت ساده‌تر هنرآموز زیاد است و هنرستان کم.

نحوه ثبت‌نام در هنرستان‌های پرتقاضا
عباس بیات، مدیرکل دفتر آموزش‌های فنی‌حرفه‌ای و کارودانش وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه محدودیتی برای ثبت‌نام دانش‌آموزان در هنرستان‌ها وجود ندارد، گفت: هنرستان‌های نمونه دولتی برای ثبت‌نام، آزمون ورودی می‌گیرند، هنرستان‌های شاهد براساس اساسنامه و هنرستان‌های شبانه‌روزی برای افراد محروم ثبت‌نام را انجام می‌دهند و برای سایر هنرستان‌ها با توجه به فضا، محدودیتی برای ثبت‌نام وجود ندارد.  او درباره هنرستان‌هایی که تقاضای ثبت‌نام در آنها بالاست، هم توضیح داد: در رشته‌های پرتقاضا بعضی مدیران «شرط معدل» را اعمال می‌کنند. در هر صورت هنگام ثبت‌نام براساس هدایت تحصیلی صورت گرفته، ابتدا اولویت‌های «الف» و سپس اولویت‌های «ب» اجازه ثبت‌نام دارند و درصورت تکمیل ظرفیت هنرستان، دانش‌آموز به منطقه دیگر باید مراجعه کند.

تغییر رشته با تغییر هنرستان
به جز این معضل، برخی از هنرآموزان هنرستان‌ها بعد از جا‌به‌جایی محل زندگی‌شان مجبور به تغییر هنرستانشان می‌شوند، اما وقتی برای ثبت‌نام مراجعه می‌کنند، می‌بینند که هنرستان محل زندگی‌ جدید، رشته آنها را ندارد یا اگر دارد ظرفیتش پر است و هنرآموز میان‌پایه قبول نمی‌کند. بیات در این‌باره گفت: میان‌پایه‌های هنرستانی درصورت جابه‌جایی، اگر رشته تحصیلی‌شان در هنرستان جدید موجود نباشد باید تغییر رشته دهند و به نزدیک‌ترین رشته تحصیلی به رشته قبلی‌شان بروند.

2هزار میلیارد تومان برای تجهیز هنرستان‌ها
مدیرکل دفتر آموزش‌های فنی‌حرفه‌ای و کارودانش وزارت آموزش و پرورش درباره اینکه چرا میزان افزایش هنرآموزان هنرستان‌ها با افزایش تعداد مراکز تحصیلی آنها تطابق ندارد  نیز گفت: امسال برنامه‌ریزی‌های لازم جهت ایجاد و تحقق این امر در استان‌ها با ظرفیت‌های جدید انجام می‌شود. همچنین  امسال در طرح تجهیز هنرستان‌ها اعتبار 2همت درنظر گرفته شده که درصورت جذب، برای آموزش و پرورش و آموزش فنی‌حرفه‌ای کشور تجهیزات استانداردسازی می‌شود.

رفع کمبود هنرستان و معلم از طریق کارخانه‌ها
آموزش و پرورش در سال‌های اخیر تلاش کرده که کمبود هنرستان و مربیان را با همکاری کارخانه‌های صنعتی رفع کند. بیات با بیان اینکه هنرستان‌های همجوار کارخانه در استان‌های هرمزگان، مرکزی، شهرستان‌های تهران، مازندران، خراسان رضوی، یزد و اصفهان کار خود را آغاز کرده‌اند،‌گفت: ضمنا ساخت ۱۰۰۰ هنرستان جدید در دستور کار قرار گرفته است. ساخت، نوآوری یا در فضاهای فعلی ساخت سوله یا کارگاه نیازمند پیگیری است که امیدواریم در دولت بعد انجام شود.