باغ درندشت میرزایوسف عوض می‌شود
موضوع: تاریخچه و حدود محله حسن‌آباد
ویژگی: نام‌های متفاوت یک میدان
محله حسن‌آباد روزگاری باغی سرسبز و دلگشا بود در همسایگی محله سنگلج. تاریخچه حسن‌آباد سرسبز آن روزگار با نام خاندان مستوفی‌الممالک و به‌عبارت دقیق‌تر، میرزا یوسف مستوفی‌الممالک و فرزندش گره خورده است. همایون عبدالرحیمی، تهران‌پژوه، در این‌باره می‌گوید: «شکل‌گیری محله حسن‌آباد به اواخر دوران ناصرالدین‌شاه قاجار برمی‌گردد. میدان حسن‌آباد کنونی و بخش‌هایی از محله‌ای که امروز به نام حسن‌آباد می‌شناسیم جزو باغ‌های میرزا یوسف مستوفی‌الممالک، صدراعظم دوران قاجار بود؛ محله یوسف‌آباد تهران نیز نام خود را وامدار اوست. میرزا یوسف آشتیانی یا همان یوسف مستوفی‌الممالک، دست توانایی در آباد‌کردن بسیاری از مناطق تهران و تبدیل اراضی بایر و ناهموار به باغ داشت؛ املاکی که بعدها پس از آبادانی، به‌تدریج در دوره‌های مختلف توسعه تهران وارد مناطق شهری شد و اکنون بسیاری از آنها ازجمله محله‌های تهران محسوب می‌شوند. برخی از این محله‌ها امروز در محدوده
منطقه 6قرار دارند، ازجمله محله یوسف‌آباد که به نام خود او و نیز محله بهجت‌آباد که به نام دخترش معروف است. محله حسن‌آباد نیز از املاک این رجل سیاسی بود که پس از آبادانی به نام پسرش حسن‌آباد نام گرفت.»
عبدالرحیمی درباره حدود و ثغور حسن‌آباد می‌گوید: «این محله روزگاری از ضلع شمال به قبرستان حسن‌آباد محدود می‌شد. سمت شرق این محله به محدوده کنونی بیمارستان سینا که نخستین بیمارستان به سبک اروپایی ایران است منتهی می‌شد. این محله از ضلع غرب به خیابان ولیعصر(عج) یا همان محدوده باغ‌شاه می‌رسید.»
پس از فوت میرزا یوسف آشتیانی، باغ وسیع این محدوده به قطعات کوچک‌تر تقسیم شد و به فروش رسید. در دوران پهلوی اول، سرتیپ کریم‌آقا بوذرجمهری، شهرداروقت تهران، این چهارراه را به میدانی مدرن تبدیل کرد. میدان کنونی حسن‌آباد اگرچه نخستین نامش حسن‌آباد بود، اما در طول تاریخ اسامی مختلفی داشته است. عبدالرحیمی می‌گوید: «میدان حسن‌آباد در همان سال‌های نخست شکل‌گیری، به این دلیل که هشت گنبد در چهار سوی خود داشت به «میدان هشت گنبد» معروف شد. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مدتی این میدان را «میدان پهلوی» می‌نامیدند و پس از انقلاب نیز مدتی به نام «میدان 31شهریور» شناخته می‌شد.»
