گپ
جاده‌ها را با«محکومان» ایمن می‌کنیم
صدور احکام جایگزین رئیس دادگاه بخش سراجو در شهرستان مراغه، محکومان را مشغول راه و مدرسه‌‌سازی کرده است
راحله عبدالحسینی- روزنامه‌نگار
به احکام جالب و متفاوتی که صادر می‌کند زبانزد شده است. اهالی روستاهای اطراف مراغه هم اسمش را وقتی شنیدند که راه‌های روستا خط‌کشی شد و سروسامان گرفت؛ همان جاده‌های باریک دوطرفه و بدون خط‌کشی که بارها و بارها تصادف‌های مرگباری را رقم زده‌بود.جالب اینکه این طرح نه از سوی اداره راه‌وشهرسازی بلکه از سوی رئیس دادگاه بخش سراجو در شهرستان مراغه استان آذربایجان‌شرقی و به‌عنوان یک حکم جایگزین حبس اجرا شده‌است.«طاهر انوری» در گفت‌وگو با همشهری درباره احکام جایگزین متفاوتی که برای اهالی درنظر می‌گیرد، می‌گوید. او معتقد است محکومان جرائم غیرعمد با اجرای این احکام توانسته‌اند شیرینی نیکوکاری را تجربه کنند و حالا خودشان هم ایده‌های خوبی را به‌عنوان حکم جایگزین حبس مطرح می‌کنند. از ابتدای سال و با رأی این دادگاه، ۱۰۸ فقره حکم جایگزین حبس برای امور عام‌المنفعه صادر شده‌است.
چرا این‌قدر روی صدور احکام جایگزین حبس اصرار دارید و برای اجرای آن همه حوزه‌ها را درنظر می‌گیرید؟ به‌هرحال هر نهادی برای تامین نیازهای خود برنامه‌هایی دارد.
براساس قانون آن دسته از مرتکبان جرائم غیرعمد که حداکثر مجازات‌شان ۳ماه حبس است، به مجازات جایگزین حبس محکوم می‌شوند. حبس نه‌تنها به متهم بلکه مهم‌تر از آن به خانواده او فشار و مشکلات زیاد عاطفی و اقتصادی تحمیل می‌کند. محیط زندان هم اثرات نامطلوبی روی فرد زندانی دارد. درواقع هم متهم و هم خانواده‌اش با حکم حبس وارد چالش‌ها و مشکلات جدیدی می‌شوند. احکام جایگزین حبس موجب شده‌اند محکومان راه تازه‌ای را پیش پای خود ببینند.
خط‌کشی راه‌های روستایی در مراغه حسابی نقل محافل شده است و محلی‌ها از اینکه جاده سروسامان گرفته احساس رضایت دارند. ایمن‌سازی جاده کجا و قاضی و دادگاه کجا؟
خط‌کشی راه‌های روستایی یکی از احکام جایگزین حبس است که از ابتدای سال۱۴۰۳ در حال اجراست. ازآنجاکه یکی از علل تصادف‌های جرحی و منجر به مرگ در روستاهای مراغه همین جاده‌های ناایمن به‌دلیل نداشتن خط‌کشی بود، تصمیم گرفتم مقصر حادثه تصادف را که به حبس یا پرداخت جزای نقدی محکوم شده، به جای حبس به خرید رنگ برای خط‌کشی راه‌های روستایی مکلف کنم. علاوه بر راه‌های روستایی، تامین وسایل ایمن‌سازی جاده مراغه-هشترود با ۸۰حکم حبس جایگزین شد.
نهادهای مرتبط چگونه برای اجرای طرح همکاری کردند؟
با همکاری دادگاه، محکومان به خرید رنگ مورد نیاز خط‌کشی راه‌های روستایی مکلف شدند. حدود ۳۰۰میلیون تومان برای خط‌کشی، تامین گاردریل و علائم راهنمایی و رانندگی ازجمله تابلوی سبقت‌ممنوع و چراغ‌های چشمک‌زن از محل احکام جایگزین هزینه شده‌است. اداره راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای مراغه هم بیش از ۴۵کیلومتر از راه‌های اصلی و فرعی ۳۰روستا را از این طریق خط‌کشی کرده است. همچنین از محل احکام دادگاه بخش سراجو در ۵نقطه حادثه‌خیز جاده مراغه-هشترود و راه‌های روستایی، اصلاح هندسی، محافظ و علائم راهنمایی نصب شد. بااین‌حال همچنان تقاضا برای ادامه صدور احکام جایگزین برای افزایش ایمنی راه‌های روستایی به‌دلیل کاهش تصادف‌ها ادامه دارد و با استقبال مردم روبه‌رو شده است. برای من هم جالب است که متهمان به صدور احکام جایگزین اعتراضی ندارند. امیدوارم این طرح که از مراغه آغاز شده به فرهنگسازی در استان منجر شود.
تجهیز مدارس هم از احکام جایگزینی است که با استقبال آموزش و پرورش روبه‌رو شده‌است. چطور به سراغ مدرسه‌ها رفتید؟
برخی مدارس بخش سراجو و همینطور روستاهای مراغه استانداردهای لازم آموزشی را ندارند؛ از کتابخانه بگیر تا سرویس بهداشتی مدارس. یکی از احکام جایگزین حبس این بود که افراد با همکاری مدیران مدارس به میزان جزای نقدی که دارند در روستاهای احمدآباد و آلماچوان فقط کتاب آموزشی بخرند یا تعمیرات مدرسه را انجام بدهند. مثلا در یکی از مدارس مقطع متوسطه دخترانه روستا، دانش‌آموزان به یک دستگاه پرینتر نیاز داشتند که با یک حکم جایگزین این پرینتر تهیه شد. برخی مدارس دانش‌آموزان کم‌بضاعت، تقاضای بسته‌های لوازم‌التحریر دارند. نکته اینجاست که محکومان هم از این اقدام رضایت دارند و می‌بینیم که این کار را داوطلبانه نیز ادامه می‌دهند.
دامنه‌های احکام جایگزین شما به خانه سالمندان و اورژانس و مراکز درمانی هم رسیده است؟
بله. خرید ویلچر برای بهزیستی و تهیه اقلام بهداشتی برای خانه سالمندان مراغه هم یکی دیگر از احکام جایگزین بوده است. کپسول اکسیژن و مانومتر هم برای اورژانس برخی مراکز درمانی تهیه شده است.
آیا تاکنون شده متهمان هم پیشنهادی برای احکام جایگزین خودشان داشته باشند؟
بله. یک‌بار در آستانه سال نو بود که می‌خواستم برای یکی از متهمان حکم جایگزین صادر کنم. خودش گفت من می‌خواهم به کمیته امداد کمک کنم. حکمش این شد که ۲۰۰ مرغ برای مددجویان کمیته امداد تهیه کند.
تقاضای‌ادامه صدور احکام جایگزین برای افزایش ایمنی راه‌های روستایی به‌دلیل کاهش تصادف‌ها ادامه دارد و با استقبال مردم روبه‌رو شده است
یکی از احکام جایگزین حبس این بود که افراد با همکاری مدیران مدارس به میزان جزای نقدی در روستاهای احمدآباد و آلماچوان فقط کتاب آموزشی بخرند یا تعمیرات مدرسه را انجام بدهند
یکی از علل تصادف‌های جرحی و منجربه‌مرگ در روستاهای مراغه همین جاده‌های ناایمن به‌دلیل نداشتن خط‌کشی بود و به همین دلیل ایمن‌سازی مورد توجه قرار گرفت
مکث
تصمیمی خلاقانه برای کاهش تصادفات جاده‌ای
اهالی مراغه مدت‌هاست از نبود خط‌کشی در جاده‌های روستایی گلایه دارند. یکی از اهالی می‌گوید: «مشکل خط‌کشی راه روستایی برای ما یک مشکل چندساله بود و رانندگی در شب را بسیار مشکل و خطرناک کرده بود. باریکی جاده و سربالایی و سرپایینی باعث شده بود که رانندگان دید کافی نداشته باشند و با خودروهای روبه‌رو تصادف کنند. خودم یک‌بار شاهد تصادف یک خودرو با موتور بودم که منجر به مرگ راکب موتورسیکلت شد.» یکی دیگر از اهالی هم می‌گوید: «فکرش را نمی‌کردیم تصمیم خلاقانه یک قاضی باعث شود تصادفات جاده‌ای کاهش یابد.»
معاون توسعه راه‌های آذربایجان‌شرقی نیز درباره استقبال روستاییان از ایمن‌شدن مسیر تردد و کاهش تصادف‌های جاده‌ای می‌گوید: «راهداری از رأی قضات دادگستری برای ایمنی راه‌ها استقبال و در این کار مشارکت می‌کند. علاوه بر این، رفع نقاط حادثه‌خیز که از سوی پلیس راه استان شناسایی شده است، در این طرح دنبال می‌شود.»
غلامرضا رسول‌زاده با اشاره به محدودبودن اعتبار دولتی می‌افزاید: «این طرح از مراغه شروع شده و در استان می‌تواند به یک فرهنگ تبدیل شود. آذربایجان‌شرقی ۴۴۱کیلومتر راه روستایی دارد که با فرهنگسازی از این طریق می‌توان همه راه‌ها را ایمن کرد.»
