گزارش
خوش‌عطرترین‌کوچ جهان
اهالی روستای لایزنگان معروف به ماسوله فارس برای برداشت از بزرگ‌ترین دشت گل‌محمدی کوله‌بار خود را بسته‌اند
راحله عبدالحسینی-روزنامه‌نگار
اهالی روستای لایزنگان در شهرستان داراب استان فارس راهی کیتل شده‌اند؛ کوچی که عمرش 25روز است و برای برداشت گل محمدی از بزرگ‌ترین دشت گل محمدی دیم در جهان انجام می‌شود. لایزنگان با معماری زیبا که به ماسوله فارس معروف است و سبک زندگی متفاوت و با اقتصادی مجزا از دامداری و کشاورزی معمول که در روستاهای دیگر وجود دارد در 75 کیلومتری داراب واقع شده‌است. اقتصاد مردم روستا وابسته به محصولات دیمی است که در کوهستان‌های اطراف لایزنگان به بار می‌نشیند.
بازار محلی گلابگیری
لایزنگان در لغت به‌معنای دره‌ای است که مردمانی هوشیار و بیدار دل دارد. این روستا حدود 2هزار نفر جمعیت دارد.کشت گل محمدی به‌صورت دیم در دشتی با مساحت 5هزار هکتار، لایزنگان را به بزرگ‌ترین دشت گل محمدی دیم در جهان زبانزد کرده‌است. ۵۰۰ هکتار گل محمدی هم به شیوه آبی کشت می‌شود. روستاهای مروارید و نوایگان هم در همسایگی لایزنگان هستند و دشت گل محمدی دارند. علیرضا پرویزی، رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی داراب به همشهری می‌گوید: « بخشی از امرار معاش اهالی در این فصل از طریق برداشت گل‌محمدی و گلابگیری با ایجاد بازار محلی می‌گذرد.»
جشنواره گل‌سرخ
بعد از بازگشت از کیتل، زنان روستا غنچه‌ها را که در گویش محلی پیک نامیده می‌شود، با سوزن به نخ می‌کشند و برای تزیین خانه استفاده می‌کنند و مابقی را به عطاری می‌فروشند. اهالی روستا گلابگیری هم انجام می‌دهند. گل‌های محمدی لایزنگان به سراسر ایران و به‌ویژه قمصر کاشان فرستاده می‌شود. معمولا جشنواره
گل سرخ نیز اواخر خرداد در روستا برپا می‌شود. پرویزی ادامه می‌دهد: «در ورودی روستا مسیرهایی برای استقبال از گردشگران سنگفرش و کارگاه‌های گلابگیری به روش سنتی هم مستقر شده.»
لایزنگانی‌ها اواخر تیرماه راهی کیتلی دیگر می‌شوند و به سمت کوه‌های لای‌سنه، پسه‌تیره و گیلو می‌روند.
کوچ 25روزه
اهالی روستا اوایل خرداد برای برداشت از محصول گل محمدی دیم از روستا به دشت کوچ می‌کنند؛ سفری 25روزه که در اصطلاح محلی کیتل خوانده می‌شود. اهالی روستا کوله باری بر دوش خانه‌ها را ترک می‌کنند و راهی کیتل می‌شوند. اهل روستا با عبور از دره‌ها و گردنه‌های سخت‌گذر به گردنه شکار می‌رسند و سپس دشتی دلنشین در ارتفاعات لایزنگان پوشیده از گل‌های محمدی دیده می‌شود. پرویزی می‌گوید: «کیتل در واقع اسم محل اتراق روستاییان در دشت گل‌محمدی است؛ کپرهایی که از سنگ، شاخه و چوب درخت بادام (در زبان محلی الوک گفته می‌شود) درست می‌شود. برای همین به کوچ روستاییان لایزنگان به دشت گل‌محمدی، کیتل می‌گویند.» کوچ‌کنندگان در دشت اشگلی یا همان دشت گل مشغول برداشت می‌شوند. پرویزی می‌گوید: «گل محمدی زمانی برداشت می‌شود که گل به جو‌ش آمده باشد؛ یعنی باز شده‌باشد.»
در همینه زمینه :
