راهکار بازگشت به بازار جهانی فرش

زهرا شوندی*

فرش دستباف ایران به‌عنوان هنر اصیل ایرانی در جهان مورد تأیید  و جزو بهترین دستبافت‌ها از نظر طرح، رنگ و کیفیت است. اما در حال حاضر آمارها از وضعیت نامساعد صادرات فرش ایران خبر می دهند. سال 2019 ایران با افت شدید صادرات فرش دستباف مواجه شد و صادرات آن از 2میلیارد دلار به 73میلیون دلار کاهش یافت و امروز شاهد تلاش هند، چین، پاکستان، ترکیه، نپال و مصر برای گرفتن جایگاه جهانی فرش دستباف ایران هستیم. خوشبختانه اصالت، هویت، پیشینه هنر، فرهنگ و میراث فرش دستباف ایران موجب شده هیچ کشوری موفق به گرفتن جایگاه فرش ایران در جهان نشود. با این حال مرجع جامع اطلاعات کاربردی  فرش دستباف ایران که وظیفه صدور شناسنامه فرش را نیز برعهده دارد، آسیب‌شناسی و  مشکلات و چالش‌های پیش روی هنر فرش را بررسی کرده است.  اما رونق دوباره فرش دستباف ایران نیازمند چیست؟
فرش دستباف،  هنر فاخر: فرش دستباف ایران یک اثر هنری بود ‌که بیشترین ارزش افزوده را به همراه داشت. اما نگاه تک‌بعدی تجاری و صنعتی به فرش جایگاه جهانی فرش اصیل ایران را تضعیف کرد. پس برای بهبود بازارفرش ایران باید بار دیگر فرش ایرانی به عنوان اثر هنری با ریشه میراثی معرفی شود.
معرفی هنرمندان: پدیدآورندگان نامدار فرش که تجربه، مهارت، اندیشه، هنر و خلاقیت خود را صرف خلق آثار هنری در قالب فرش دستباف کردند با ارزش هستند و معرفی صحیح آنها به جهان، تأثیر زیادی در معرفی ارزش هنری آثار فاخر دارد.
نمایشگاه‌های بین‌المللی: بهترین روش معرفی جهانی فرش و هنرمندان فرش ایران حضور در رویدادهای جهانی است. سال 2020 با تلاش مرجع صدور شناسنامه فرش (ایران گره) 8هنرمند برتر فرش ایران به همراه آثاری نفیس در اکسپوی دوبی حضور یافتند. برنامه‌ریزی‌ برای حضور هنرمندان فرش ایران به همراه آثارشان در اکسپو 2025 و 2030 و دیگر نمایشگاه‌های هنری مسکو، پاریس، لندن، سوئیس و... نیز در حال انجام است.
نشست‌های تخصصی و جهانی: طی 10سال اخیر مرجع صدور شناسنامه فرش دستباف ایران 8دوره جشنواره ملی گره طلایی را به همراه تقدیر از هنرمندان و پدیدآورندگان فرش دستباف ایران برگزار کرد. 4دوره مسابقات طراحی و نقاشی فرش دستباف نیز میان دانشجویان و دانش آموختگان فرش برگزار شد و بیش از 500نشست و سمینار تخصصی که آخرین نمونه آن رویداد گفت‌وگوی فرش با عنوان سرنخ در موزه فرش ایران است، برگزار شد.
تأیید اصالت با صدور شناسنامه: اعتمادسازی در مشتریان فرش دستباف ایران با تأیید اصالت و هویت فرش ایرانی ممکن است که در 5سال اخیر 10هزار شناسنامه فرش دستباف اصیل ایران توسط مرجع صدور شناسنامه فرش دستباف صادر شد و جالب آنکه 60در صد این شناسنامه‌ها به خارج از ایران ارسال شده است.