33سال بی‌دود

راحله عبدالحسینی-روزنامه‌نگار

آنچه روستای بلبل‌آباد در بخش مرکزی بشاگرد هرمزگان را سر زبان‌ها انداخته به اتحاد و همدلی اهالی روستا برمی‌گردد، به عهد راسخی که 33سال پیش با هم بستند و دور دخانیات را خط قرمز کشیدند، آن هم در دوره‌ای که هنوز خبری از طرح روستاها و شهرهای بدون دخانیات نبود. اهالی روستا داوطلبانه و خودجوش قلیان‌ها را شکستند و فروش سیگار در مغازه‌های روستا را ممنوع کردند. ابتکار شهر و روستای بدون دخانیات براساس ماده۸ کنوانسیون کنترل دخانیات سازمان جهانی بهداشت از سال1398 در کشور رقم خورده‌ است.‌

سخنرانی متفاوت دهه محرم
ماجرای روستای بدون دود و دخانیات در بلبل‌آباد 5سال طول کشید، اما جرقه اصلی آن در محرم سال 1365 زده شد. عضو شورای اسلامی روستای بلبل‌آباد به همشهری می‌گوید: در روستای ما رسم بود که در مهمانی و مراسم علاوه بر میوه و شیرینی و چای حتما با قلیان، چپق و سیگار از مهمانان پذیرایی شود. محرم سال 1365 حاج‌آقایی از قم برای سخنرانی دهه محرم مهمان ما شده بود. ایشان وقتی شیوه پذیرایی اهالی روستا را دید، اصل سخنرانی دهه محرم را به مضرات دخانیات
 اختصاص داد.
به‌ گفته عباس زارعی، اطلاع‌رسانی درباره مضرات دخانیات نخستین بار بود که به گوش اهالی روستا می‌رسید و به‌عبارتی، همه را شوکه کرد. بعد از آن محرم بزرگان تصمیم گرفتند روستا را از دود دخانیات پاک کنند.

شرط ازدواج
زندگی بدون دخانیات برای اهالی روستا عادت شده، اما برای تازه‌واردها عجیب است. هیچ فردی در این روستا هیچ نوع دخانیات و مواد‌مخدری استفاده نمی‌کند و تازه‌واردها به قانون روستا احترام می‌گذارند.
قبل از جشن روستای بدون دخانیات، کشاورزان بلبل‌آباد تنباکو کشت می‌کردند، اما در این 33سال دیگر تنباکو کشت نمی‌شود.
زارعی می‌گوید: اگر خواستگاری از روستا یا شهر دیگری باشد، یکی از شروط ضمن عقد برای او این است که سیگاری نباشد. کودکان و نوجوانانی که سن‌شان به روزهای قبل از سال1370 قد نمی‌دهد از قلیان و سیگار خبر ندارند.‌

هم‌قسم شدیم
5سال طول کشید تا اهالی برای اجرای تصمیم خود آمادگی پیدا کنند. زارعی ادامه می‌دهد: بسیاری از افراد همان روزهای اول قلیان‌ها را کنار گذاشتند. برای برخی طول کشید تا بتوانند سیگار را ترک کنند، اما همه افرادی که دخانیات مصرف می‌کردند به عهد خود پایبند بودند و برای ترک تلاش می‌کردند.  دهم تیر 1370 مصادف با عید غدیر، جشن روستای بدون دخانیات یا جشن مرگ دود در روستا برگزار شد. عضو شورای اسلامی روستای بلبل‌آباد می‌افزاید: آن روز با اطمینان می‌دانستیم که 80درصد اهالی دود را ترک کرده‌اند. در روز جشن پا به سن گذاشته‌ها پیش‌قدم شدند و همراه اهالی هرچه قلیان، سیگار، پیپ، چپق، سیگار و تنباکو در خانه داشتند بیرون آوردند و از بین بردند.  هم‌قسم شدن اهالی به این شکل بود که هر یک از آنان از قلیان‌هایی که در میدان روستا دورتادور چیده شده ‌بود یکی را برمی‌داشت، به سنگ می‌زد و می‌شکست، تنباکو و سیگار را داخل آتش می‌ریخت، بعد از زیر قرآن رد می‌شد و یک لیوان شربت می‌نوشید. از آن روز تا به حال، عید غدیر برای اهالی 950نفره روستا روز جشن سالم زندگی کردن است.