روزگار
دورهمی عجیب ترین کلکسیون های ایران
درباره آثار عجیب و غریب مجموعه‌داران خصوصی به بهانه گردهمایی سالانه انجمن مجموعه‌داران ایران
سحر جعفریان- روزنامه نگار
گذشته بسیاری از افراد که حالا عنوان پرطمطراق کلکسیونری یا همان مجموعه‌داری را پیشوند و پسوند نامشان می‌کشند، گره خورده با جمع‌آوری عکس، پوستر و کارت بازیگران معروف و فوتبالیست‌های مشهور یا تیله‌های رنگی، مداد و خودکارهای مختلف، سنگ و صدف‌های دریایی و بیشتر تمبر، سکه و اسکناس. همه آن جمع‌آوری‌شده‌ها به زحمت پول را می‌ریختند ته صندوقی چوبی یا فلزی که امنیتش به قفل و کلیدی شکسته، بند بود. برخی‌شان به لذتی که از تملک آن مجموعه شخصی می‌بردند، قانع بودند، اما برخی دیگرشان که سری در حساب‌و‌کتاب داشتند، گاه پی معامله آثاری از مجموعه‌شان را با دوست، همکلاسی یا هم‌محله‌ای می‌گرفتند. قناعت یا تجارت؛ این علاقه‌مندی به جمع‌آوری آثار گوناگون در برخی از آنها، قد کشید و بر و بار پیدا کرد؛ به‌طوری که بسیاری‌شان در بزرگسالی، صاحب مجموعه‌هایی ارزشمند و متنوع از نسخ خطی، کتب قدیمی، تابلو نقاشی‌های هنری، فرش‌های دستبافت تا سکه، اسکناس، ظروف، پارچه، تزئینات و صنایع‌دستی، آلات موسیقی، ابزار و وسایل صنوف قدیمی شدند. کمی بعد هم با راه‌اندازی انجمن کلکسیون‌داران ایران، گردهم آمدند تا ضمن به‌اشتراک‌گذاشتن تجربیات خود در حفظ و حراست از آثار هنری، فرهنگی، ملی و بومی کوشا باشند.
معمولی‌ها و عجیب و غریب‌ها
بیش از 500 مجموعه دار از شهرهای مختلف کشور عضو انجمن کلکسیون‌داران ایران هستند که هرسال طی برگزاری مراسمی به تقدیر از مجموعه‌داران فعال و نیز معرفی 3مجموعه‌دار برتر سال ضمن اعطای نشان طلای درجه یک می‌پردازند. امسال این نشان‌ها به ناصرالدین حسن‌زاده (نسخ خطی و کتب قدیمی)، ابوالعلی پژویان (تمبر و اسکناس) و امیرمحمد امیرراد (پرنده و سیگار) تعلق گرفته است. اگر از آثار جمع‌آوری‌شده و معمول مجموعه‌داران که اغلب فرش، کـتاب، تمــبر، اسکناس، کبـریت و صنــایع‌دسـتی است، بگذریم به مجموعه‌هایی با آثار عجیب یا کمتر مورد توجه قرار‌گرفته، خواهیم رسید که شاید مجموعه‌های قفل و کلید، تُنگ، جاسوئیچی یا پرندگان غیربومی و پاشنه‌کش هم بخشی از آنها باشد.
همه‌‌چیز از ماشین جیمزباند شروع شد
قصه کلکسیون‌داری شاهین زنوزی از حدود 30سال پیش با هدیه‌گرفتن یک مینی‌ماکت ماشین جیمزباند شروع شد؛ ماکتی کوچک و سیاه‌رنگ که یکی از دوستان صمیمی‌اش آن را از جمعه‌بازار پروانه برای شاهین خریده بود؛ چون خوب می‌دانست هیچ هدیه‌ای بیشتر از انواع ماکت‌های ماشین به‌ویژه از آن برندها و خارجی‌هایش نمی‌تواند شاهین را که از کودکی ذوق داشتن یکی از آنها را داشت، خوشحال کند. بعد از آن بود که شاهین زنوزی با بخشی از پس‌اندازهای ماهانه‌اش راهی مغازه‌های اسباب‌بازی‌فروشی می‌شد یا سفارش ماکت ماشین‌های خاص از کمپانی‌های معروف را به دوستان و آشنایانی که رهسپار فرنگ می‌شدند، می‌داد. طولی نکشید که کنار همان ماشین سیاه‌رنگ جیمزباند، چند شورولت، فولکس قورباغه‌ای، پیکان و جیپ نفیس در ویترینی شیشه‌ای که مخصوص‌شان در گوشه‌ای از اتاقش تهیه دیده بود، ردیف شدند. از خریداری ماکت موتورسیکلت‌ها، قطار، هواپیما، هلی‌کوپتر، کشتی و زیردریایی نیز غافل نمی‌شد و گاهی که برندی شناخته‌شده از آنها به چشمش می‌خورد، بی‌درنگ و بدون چانه‌زدنی، دست به جیبش می‌برد. تا به امروز که بیش از 6هزار ماکت انواع وسایل نقلیه که قدیمی‌ترین‌شان یک درشکه سربی آمریکایی برای دهه 30میلادی یا کوچک‌ترین‌شان ماکتی از یک فولکس به اندازه بند انگشتی از دست است، در مجموعه‌اش دیده می‌شود. گران‌ترین ماکت‌ها هم بیش از 20میلیون تومان ارزش مالی دارند که این مجموعه‌دار 63ساله آن را در کنار چند ماکت دیگر، جزو سوپرماکت‌ها معرفی می‌کند. کارشناسان حوزه مجموعه‌داری، قیمت مجموعه رنگارنگ شاهین زنوزی را پس از دریافت مجوزهای موزه‌داری بیش از ده‌ها میلیارد تومان برآورد کرده‌اند.
آتش این فندک از جنگ جهانی دوم روشن است
اینکه کلکسیونی گرانبها از انواع فندکهای قدیمی، وارداتی، بنزینی و گازی داشته باشی هم منحصربهفرد است و هم عجیب. با این حال حامد محسنی همان کسی است که از سال1388 به تدارک این کلکسیون منحصربهفرد و عجیب پرداخته است. کارش را هم با خرید فندکی بنزینی و ساخت کشور آلمان که به فندکهای ترقه‌ای در زمان جنگ جهانی دوم شهرت داشت، آغاز کرد. بعد از آن راهی بازارهای آنتیک‌فروشی در شهرهای مختلف شد تا مجموعه‌اش را غنی کند. گاهی هم از آن‌ور آب، برایش فندکهای برند مسافری می‌آوردند. از ترین‌های مجموعه او می‌توان به چندتایی فندک بنزینی روکش طلا یا نقره، فندک تخته‌ای سوئیسی و فندک دسته‌چاقویی آمریکایی اشاره کرد که هر بار مشتری‌های بسیاری سراغ‌شان می‌آیند و هر بار نیز حامد بی‌توجه به قیمت پیشنهادی آنها، از فروشی‌نبودنشان می‌گوید. کارشناسان حوزه مجموعه‌داری، قیمت مجموعه متفاوت او را حدود 20میلیارد تومان تخمین زده‌اند.
بیش از 500کلکسیونر از شهرهای مختلف کشور عضو انجمن کلکسیون‌داران ایران هستند که هرسال طی برگزاری مراسمی به تقدیر از مجموعه‌داران فعال و نیز معرفی 3مجموعه‌دار برتر سال ضمن اعطای نشان طلای درجه یک می‌پردازند