گزارش
دوای دردها از فضا می‌آید
مدت‌هاست محققان از نیروی گرانش در فضا برای تولید داروی بیماری‌های سخت‌علاج استفاده می‌کنند
زهرا خلجی- روزنامه‌نگار
محققان معمولا تأثیر نیروی گرانش را بر آزمایش‌های علمی عمیق می‌دانند. با توجه به اینکه گرانش در همه جای زمین وجود دارد، ممکن است تأثیر آن بر آزمایش‌ها ارزش تأمل نداشته باشد. اما در فضا به‌عنوان یک محیط آزمایشی، گرانش می‌تواند متغیر دیگری باشد که دانشمندان می‌توانند از وجود آن بهره‌مند شوند. ساخت دارو در فضا یک موضوع جذاب و نوآورانه است که می‌تواند تحولات بزرگی را در صنعت داروسازی و فضانوردی به‌همراه داشته باشد. 3دلیل اصلی برای توجه به تولید دارو در فضا، محیط بی‌وزنی، تفاوت‌های محیطی مانند تابش فضایی و منابع جدیدی است که می‌تواند در سیارات و ماهواره‌ها یافت شود.
بهبود سلامت زمینی‌ها در فضا
تاکنون محققان زیادی از مؤسسات دانشگاهی و صنعت داروسازی تحقیقات زیست پزشکی را در محیط نامناسب فضا برای ایجاد درمان‌هایی که می‌تواند سلامت را در زمین بهبود ببخشد، انجام دادند. حتی داروهای کووید-19 نیز در مدار گردش کرده‌اند. اواخر سال2020 و اوایل سال2022، شرکت «اینو استودیو» آزمایش‌های خود را در ایستگاه فضایی بین‌المللی انجام داد تا ببیند آیا میکروگرانش می‌تواند به بهبود پایداری داروی ضد‌ویروس رمدسیویر برای افزایش کارایی و کاهش مشخصات خطر فرمولاسیون دارو کمک کند یا خیر. با وجود موقعیت دوردست فضا و تمام موانع لجستیکی که برای دسترسی به آن وجود دارد، گروه‌های تحقیقاتی برای انجام آزمایش‌ها در فضا صف کشیده‌اند. مطالعات انجام‌شده در ریزگرانش اغلب شگفتی‌هایی را به همراه دارد که می‌تواند درک علمی پدیده‌های طبیعی را در زمین افزایش دهد.
درمان فضایی ایدز
حدود 2ماه‌پیش، کپسول W-1 متعلق به شرکت صنایع فضایی واردا، پس از حدود 7ماه حضور در فضا، با موفقیت به زمین بازگشت و محموله منحصر به‌فردی را با خود آورد: داروی ریتوناویر ضد‌ویروس HIV. این شرکت به‌دنبال تولید مستقل داروها در ریزگرانش است؛ استراتژی که درنهایت می‌تواند هزینه داروهای نجات‌دهنده را کاهش دهد؛ چیزی که این شرکت یک قدم به رسیدن به آن نزدیک‌تر شده است. مأموریت W-1 به‌دنبال آزمایش امکان‌سنجی ساخت دارو در فضا بود و برای اولین‌بار سخت‌افزار واردا را در خارج از زمین آزمایش کرد. کپسول W-1 در طول مدتی که در مدار قرار داشت، با موفقیت، فرم سوم داروی ضد‌ویروسی ریتوناویر را متبلور کرد. ریتوناویر فرآوری‌شده در فضا از آن زمان به بعد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و به‌گفته دلیان آسپاروهوف، بنیانگذار واردا اسپیس، داروهای فضایی بسیار خوب عمل آمده‌اند.
نگرش جدید به فضا
داده‌های این ماموریت، اطلاعات مهمی در مورد اثرات پرواز فضایی و عواملی مانند لرزش، شتاب، تشعشع و دما بر فرایند تولید دارو ارائه می‌کند. در چکیده آن آمده است: «با ارائه یک مجموعه داده تجربی دقیق با محوریت بقا، ما راه را برای آینده پردازش داروها در فضا هموار می‌کنیم. این کار امکان توسعه محصولات دارویی جدید را در زمین فراهم می‌کند و از ابتکارات اکتشاف طولانی‌مدت انسانی بهره می‌برد.» هدف روش واردا اسپیس برای آزمایش داروها بسیار کارآمدتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر است و از کپسول‌های بدون خدمه استفاده می‌کند که به‌عنوان یک کارخانه کوچک و یک وسیله نقلیه ورودی مجدد به‌کار می‌روند. این شرکت امیدوار است که دیگران را ترغیب کند تا قابلیت‌های دارویی فرآوری‌شده در فضا را درنظر بگیرند.
مکث
بی‌وزنی و تأثیر آن بر ساخت دارو
در محیط بی‌وزنی، کریستال‌های پروتئین با کیفیت بالاتری تولید می‌شوند که برای تحقیقات دارویی بسیار مفید است. کریستال‌های باکیفیت به دانشمندان اجازه می‌دهند ساختار پروتئین‌ها را با دقت بیشتری مطالعه و داروهای مؤثرتری طراحی کنند.
